غسالهغُساله، آب جدا شده از شی‌ء نجس هنگام شستن آن می باشد. ۱ - تعریف غسالهغساله عبارت است از آبی که هنگام شست و شوی چیز نجس، مانند بدن و لباس به خودی خود و یا با فشردن، از آن جدا می‌شود [۲]
وسیلة النجاة، ص۱۹
البته غساله بر مطلق آب جدا شده از چیزی هنگام شستن آن؛ خواه نجس باشد یا پاک، نیز اطلاق می‌شود۲ - احکام مرتبطاز احکام آن در باب طهارت سخن گفته‌اند. ۳ - نکات ضروری درباره غسالهحکم:آیا آبی که با آن شی‌ء نجس شسته می‌شود، پس از جدا شدن از آن، پاک است یا نجس؟ دیدگاهها در این مسئله مختلف است. برای روشن شدن محل اختلاف و این‌که این اختلافات بر چه مبانی ای استوار است، پیش از بیان دیدگاهها توجه به چهار نکته ضرور است: محل اختلاف، غساله غیر استنجا است؛ زیرا غساله آبی که در شستن مخرج ادرار و غایط به کار می‌رود، پاک است [۴]
روض الجنان ، ج۱، ص ۴۲۲.
[۵]
وسیلة النجاة (بهجت )، ص۲۵
محل اختلاف، غساله آب قلیل (آب قلیل) است. بنابر این، غساله آب کثیر (آب کثیر) که شی‌ء نجس با آن شسته می‌شود، پاک است. محل اختلاف جایی است که آب بر اثر نجاست متغیر نشده باشد؛ زیرا در صورت تغیّر بدون شک غساله، نجس خواهد بود، حتی اگر آب کثیر باشد. [۶]
مصباح الهدی، ج۱، ص۲۲۰
اختلاف بر مبنایی مطرح است که آب قلیل را با ملاقات نجاست، نجس می‌داند؛ هرچند تغیّری درآن حاصل نشود؛ از این‌رو، بنابر قول به نجس نشدن آب قلیل با ملاقات نجاست، غساله نیز پاک خواهد بود. [۸]
مصباح الهدی، ج۱، ص۲۲۰
۴ - دیدگاهها در حکم غسالهغساله مطلقا نجس است. بنابر این، تا زمانی که محل جدا شدن غساله، از قبیل بدن و لباس پاک نشده، آبی که از آن جدا می‌شود، همچون خود محل نجس است و اگر به جایی بریزد، آنجا نیز نجس می‌شود و چنانچه محل نیاز به شستن دوباره داشته باشد، محل اصابت غساله نیز باید دوباره شسته شود. غساله از نظر طهارت و نجاست محکوم به حکم محل آن پیش از جدا شدن از آن است. بنابر این، اگر محل باید دو بار شسته شود، محل اصابت غساله اوّلی نیز باید دو بار شسته شود؛ زیرا محل آن دوبار شسته می‌شود و اگر غساله دوم باشد، محل اصابت آن یک بار شسته می‌شود؛ زیرا محل آن پس از شست وشوی اوّل باید یک بار شسته شود. حکم غساله حکم محل آن پس از جدا شدن است. بنابر این، اگر پس از جدا شدن غساله، محل محکوم به طهارت باشد، غساله آن نیز پاک خواهد بود، مانند غساله اوّلی درفرضی که محل باید یک بار شسته شود و یا غساله دومی درصورتی که محل باید دو بار شسته شود. غساله مطلقا پاک است. قول نخست به اشهر و مشهور متأخران، بلکه به مشهور نسبت داده شده است. [۹]
مفتاح الکرامة، ج۱، ص۱۵۱
۵ - استفاده از غساله بنابر پاک بودنبنابر قول به پاک بودن غساله، استفاده از آن در وضو و غسل جایز نیست. بر این حکم ادعای اجماع شده است. [۱۲]
مصباح الهدی، ج۱، ص۲۱۹
برخی استفاده از آن را در وضو و غسل جایز دانسته‌اند. [۱۳]
فقه الشیعة، ج۲، ص۱۵۲
بنابر قول به پاک بودن غساله، در جواز استفاده از آن در شستن شی‌ء نجس، اختلاف است. بسیاری حکم به جواز کرده‌اند. [۱۴]
مفتاح الکرامة، ج۱، ص۱۵۷.
[۱۶]
العروة الوثقی، ج۱، ص۱۰۰
۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۵۴۶، برگرفته از مقاله«غساله». |