پیمان چهارجانبه
اتحاد چهارجانبه پیمانی بود که در ۲۰ نوامبر ۱۸۱۵ بین چهار قدرت بزرگ اروپایی بریتانیا، اتریش، پروس و روسیه در پاریس امضا شد. این پیمان تا سال ۱۸۱۸ ادامه یافت و پس از آن با پیوستن فرانسه به اتحاد پنج‌جانبه تغییر پیدا کرد.
| تاریخ امضا | ۲۰ نوامبر ۱۸۱۵ |
|---|---|
| مکان امضا | پاریس |
| گروه‌ها |  پادشاهی متحد اتریش پروس روسیه |
پیش‌زمینه
اتحاد مقدس سازمانی بود که پس از سقوط ناپلئون توسط امپراتوران و سلاطین اروپا ایجاد شد و هدفش سرکوب نهضت‌های انقلابی و آزادی در اروپا بود. این سازمان در ۱۴ سپتامبر سال ۱۸۱۵ در پاریس رسماً تشکیل شد و تقریباً کلیه سلاطین و تاجداران اروپا که حافظ نظام اشرافی و مخالف هر گونه تحول دموکراتیک و استقلال طلبانه بودند به این اتحاد مقدس پیوستند. بریتانیا اگر چه رسماً به این سازمان نپیوست ولی اصول آن را تأیید می‌کرد و علناً از سیاست آن طرفداری می‌کرد.
عدم کفایت اتحاد مقدس از یک سو و تضاد منافع روسیه با بریتانیا و اتریش از سوی دیگر دو کشور را برآن داشت تا خود ابتکار عمل را به کار گیرند و خلأ یک اتحاد قدرتمند را پر کنند. در ۲۰ نوامبر ۱۸۱۵ در پاریس پیمانی را که به پیمان چهارجانبه مشهور است امضا کردند.
دخالت در خاک دیگر کشورها
به موجب مواد ۲–۵ قرارداد کشورهای عضو می‌توانستند در مواردی که این قدرت‌ها مورد تهدید بگیرد بتوانند عملیات خود را هماهنگ کرده و وارد عمل شوند. قرارداد همچنین بر لزوم مقابله در خاک دیگر کشورها علیه نیروهای انقلابی هم تأکید کرده بود.
در نشست‌های قرارداد دو نظر متفاوت و متضاد دربارهٔ مداخله وجود داشت. بریتانیا معتقد بود اتحاد چهارگانه از لحاظ نظامی باید تنها متوجه فرانسه باشد و اتحاد نباید در مورد نیروهای انقلابی در کشورهای دیگر یا مسائل داخلی عثمانی و مستعمرات آمریکایی دخالت کند؛ ولی روسیه اصرار داشت اتحاد عام تلقی شود و بتواند در مسائل همه کشورها از جمله حوزه مدیترانه و آمریکا را مورد بررسی قرار دهد.
سیستم سرکوب مترنیخ
تلاش روسیه برای به دست گرفتن دیپلماسی اروپا و کسب حق مطالبه در چهارگوشه دنیا، باعث نگرانی مترنیخ، وزیر خارجه اتریش شد و وی را بر آن داشت تا دست به دو اقدام بزند:
- در مقابل کم‌توجهی بریتانیا به مسائل قاره اروپا، ابزار سرکوب موثرتری پیدا کند
- در مقابل توسعه طلبی روسیه سیستم مطمئنی به وجود آورد که دیپلماسی آن را مهار کند.
تلاش‌های مترنیخ در نهایت موجب پیمان اکس لاشاپل در ۱۸۱۸، افزوده شدن فرانسه به پیمان چهارجانبه و تبدیل آن به پیمان پنج‌جانبه شد.
نوشتارهای مرتبط
- کنسرت اروپا
- اتحاد مقدس
- پیمان اکس لاشاپل
- قدرت‌های بزرگ
منابع
- ↑ Merriam-Webster, Inc (2000). Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia. Merriam-Webster. pp. 1332–. ISBN 978-0-87779-017-4.
- ↑ Haro Frederik van Panhuys (20 October 1978). International Law in the Netherlands. BRILL. pp. 52–. ISBN 90-286-0108-2.
- ↑ John E. Findling (1989). Dictionary of American Diplomatic History. Greenwood Press. p. 429. ISBN 978-0-313-26024-7.
- ↑ Thomas Dwight Veve (1992). The Duke of Wellington and the British Army of Occupation in France, 1815-1818. Greenwood Publishing Group. pp. 168–. ISBN 978-0-313-27941-6.
- ↑ نقیب‌زاده، احمد، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل، نشر قومس، ۱۳۸۸: تهران.