اثر یارکوفسکی

اثر یارکوفسکی ((به انگلیسی: Yarkovsky effect)): اثر یارکوفسکی نیرویی است که بر روی یک جسم چرخان در فضا ایجاد می‌شود و ناشی از انتشار ناهمسانگرد فوتون‌های حرارتی است. این اثر معمولاً در رابطه با شهاب‌سنگ‌ها یا سیارک‌های کوچک (قطر حدود ۱۰ سانتی‌متر تا ۱۰ کیلومتر) در نظر گرفته می‌شود، زیرا تأثیر آن برای این اجسام دارای اهمیت بسیار است.

اثر یارکوفسکی
1. تابش حرارتی سطح سیارک به بیرون
2. جهت موافق‌گرد چرخش سیارک
2.1 موقعیت در "بعد از ظهر"
3. مدار و مسیر سیارک
4. تابش مداوم خورشید

تاریخچه کشف

این اثر توسط مهندس عمران لهستانی ایوان اوسیپوویچ یارکوفسکی (۱۸۴۴–۱۹۰۲) کشف شد که در اوقات فراغت خود در روسیه در زمینهٔ مسائل علمی کار می‌کرد. یارکوفسکی در حدود سال ۱۹۰۰ در یک بروشور در این باره نوشت: تابش حرارتی روزانه بر سیارک‌های کوچک چرخان در فضا سبب می‌شود که سیارک نیرویی را هرچند بسیار کم تجربه کند که در دراز مدت بر مدار آن تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه بر شهاب‌واره‌ها و سیارک‌های کوچک. یک اخترشناس استونیایی ارنست اوپیک (۱۸۹۳–۱۹۸۵) که بعداً حدود سال ۱۹۰۹ جزوه یارکوفسکی را خواند و چند دهه بعد اهمیت احتمالی اثر یارکوفسکی را با اتکا به حافظهٔ خود در بارهٔ تأثیر بر حرکت شهاب‌سنگ‌ها در منظومه شمسی مورد بحث و گفتگو قرار داد، وگرنه بینش یارکوفسکی فراموش می‌شد.

سازوکار

اثر یارکوفسکی نتیجهٔ این واقعیت است که تغییر در دمای جسمی که توسط تابش گرم می‌شود (و بنابراین شدت تابش حرارتی از جسم) از تغییرات تابش ورودی به آن عقب است.

جستارهای وابسته

منابع

↑ Beekman, George (2005). "The nearly forgotten scientist Ivan Osipovich Yarkovsky". Journal of the British Astronomical Association. 115 (4): 207.
↑ Öpik, E. J. (1951). "Collision probabilities with the planets and the distribution of interplanetary matter". Proceedings of the Royal Irish Academy. 54A: 165–199. JSTOR 20488532.

[1] Beekman, George (2005). "The nearly forgotten scientist Ivan Osipovich Yarkovsky". Journal of the British Astronomical Association. 115 (4): 207.

[2] Öpik, E. J. (1951). "Collision probabilities with the planets and the distribution of interplanetary matter". Proceedings of the Royal Irish Academy. 54A: 165–199. JSTOR 20488532.