برج بابل

در فصل یازدهم از سفر پیدایش چنین آمده‌است: «و در تمامی زمین، زبان و تکلم یکی بود ـ و واقع شد هنگامی که از طرف شرقی می‌کوچیدند (اشاره به فرزندان نوح و قبائل آن‌ها است) این که وادی را در زمین شنعار (نام قدیم بابل است) یافتند و در آنجا ساکن شدند ـ و به همدیگر گفتند: که بیایید تا خشت‌ها را بسازیم، و آن‌ها را به آتش بسوزانیم، و ایشان را خشت به جای سنگ و گِل چرب به جای گچ بود ـ و گفتند: که بیایید به جهت خود شهری و برجی را که سرش به آسمان بساید بنا کنیم و از برای خود نامی پیدا بکنیم مبادا که بر روی تمامی زمین پراکنده شویم ـ و خداوند به جهت ملاحظه کردن شهر و برجی که بنی آدمیان می‌ساختند به زیر آمد ـ و خداوند گفت: که اینک قوم، یکی‌اند، و از برای همگی ایشان زبان یکی است و به کردن این کار شروع نموده‌اند و حال از هر چه که قصد ساختنش دارند چیزی از ایشان منع نمی‌شود ـ بیا به زیر آییم و در آنجا زبان ایشان را مخلوط نماییم تا آن که زبان همدیگر را نفهمند ـ و خداوند ایشان را از آنجا بر روی تمامی زمین پراکنده نمود که از بنا کردن شهر بازماندند ـ از آن سبب اسمش بابل گذاشته شد؛ زیرا که خداوند تمامی زمین را در آنجا مخلوط نمود، بلکه خداوند ایشان را از آنجا بر روی تمامی زمین پراکنده نمود.»

در قرآن فقط یک بار به نام بابل اشاره شده است که مربوط به داستان هاروت و ماروت است و اشاره ای به داستان برج بابل در قرآن نشده است. در قرآن اختلاف در زبان و نژادها را از آیات خدا ذکر می کند.

هاکس، نویسنده قاموس مقدس در ماده زبان، برای توجیه نوشته تورات می‌گوید: «تخمیناً تا دو هزار سال تمام دنیا دارای یک زبان و یک لهجه بودند… لکن یک صد سال بعد از طوفان، یعنی در زمان یاغی‌گری کوشیان بابل، خدای تعالی به‌طور خارق‌العاده زبان‌ها را، درهم و مغشوش کرد و روی زمین را با این خانواده‌ها مختلفه و السنه متنوعه متأهل گردانید». و در جای دیگر می‌گوید: «این مطلب (ساختن برج بلند) چون موافق اراده خدا نبود لهذا زبان‌های ایشان را مختلف نمود به صورتی که هیچ‌یک حرف دیگری را نمی‌توانست بفهمد از این رو به تمام نقاط معموره پراکنده گردیدند… بدین وسیله قصد خدای تعالی به انجام رسیده، زمین معمور گردید». این در حالیست که ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید شیعه، از نظر تاریخی منشأ اختلاف زبان‌ها هرگز چنین چیزی نمی‌داند و گذشت زمان و دور افتادن اقوام از یکدیگر عامل اصلی آن دانسته‌است.

در سال ۱۸۹۸ میلادی رابرت کلدوی (به آلمانی: Robert Koldewey)، باستان‌شناس آلمانی، در حدود ۹۰ کیلومتری جنوب شهر بغداد و در سواحل فرات جستجو در پی یافتن ویرانه‌ها و بقایای شهر غرق شده بابل را آغاز کرد. برج بابل معبدی مطبق برای ” مردوک ” خدای بابل بود، بنایی با ابعاد ۹۰ در ۹۰ متر و ارتفاع حدود ۹۰ متر. از این بنای عظیم تعدادی از پایه‌های اصلی آن به جای مانده‌است. تا پیش از حفاریها و کاوش‌های باستان شناسان افسانه‌ها و تصورات گوناگونی در مورد برج بابل وجود داشت. یکی از نمودهای این تخیلات تابلوی نقاشی برج بابل اثر ” پیتر بروگل ” است که برج بابل را بنایی مدور و مطبق با تاقهای قوسی تصور کرده. اما حفاری‌های باستان شناسان و پژوهشگران تصویری متفاوت از آنچه گذشتگان می‌انگاشتند به ما می‌دهد: بنایی چهارگوش با ابعاد ۹۰ در ۹۰ متر، مطبق و توپر به ارتفاع ۹۰ متر. بر پایه برخی گمانه‌زنی‌ها برج بابل احتمالاً یک زیگورات برای نیایش مردوک بوده‌است.

در مورد ارتفاع دقیق این برج در سفر پیدایش چیزی نیامده است و در ارتفاع آن این‌گونه توصیف شده که «تا به آسمان می‌رفت». عبارتی که بیش از آنکه ارتفاع را بیان کند، بیشتر به عنوان یک اصطلاح برای خیلی بلند بودن به کار می‌رود.

کتاب یوبیل ارتفاع این برج را ۲٬۴۸۴ متر بیان کرده‌است؛ یعنی سه برابر برج خلیفه.

1. ↑ «کوش» نام پدر نمرود بود.