تمبر

تَمبر (به فرانسوی: timbre) یا تمبر پستی مدرکی چاپی است که نشان‌دهندهٔ پیش‌پرداخت مبلغی برای خدمات پُستی است. تمبر معمولاً به‌صورت کاغذی کوچک و چهارگوش تهیه می‌شود که در چهارسوی آن، کاغذ حالت دندانه‌دار دارد و در پشت آن چسبی خاص مالیده شده که با برخورد آب، خاصیت چسبندگی پیدا می‌کند.

چسباندن تمبر بر روی یک نامه یا بستهٔ پستی نشان‌دهندهٔ این است که فرستنده، مبلغ کامل یا بخشی از آن را برای ارسال محموله پرداخته‌است. درصورتی‌که ارزش تمبر الصاقی کمتر از بهای خدمات پستیِ مربوطه باشد، گفته می‌شود که محموله «کسرِ تمبر» دارد.

تصویر تمبرها را از روی تصویر افراد مهم مانند پادشاه یا ملکه (در کشورهای پادشاهی)، رؤسای جمهور (در کشورهای جمهوری)، دانشمندان، هنرمندان و سایر مشاهیر، یا از روی رویدادهای مهم و تاریخی، سالگردها یا مناسبت‌ها، یا مکان‌های تاریخی یا دولتی، یادبودها، و حتی از تصویر حیوانات، مناظر طبیعی، پیشرفت‌های علمی (مانند فرستادن ماهواره به فضا)، و موارد دیگر چاپ می‌کنند. افرادی که تمبر جمع‌آوری می‌کنند، تمبرها را به ترتیب سال چاپ و ارزش در آلبوم نگهداری می‌کنند. به افرادی که به‌صورت حرفه‌ای تمبر جمع‌آوری می‌کنند «تمبرباز» می‌گویند.

نقوش روی تمبرها، همواره دیدگاه‌های رسمی حکومت‌ها را در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بیان می‌کنند و از این لحاظ طراحی تمبرها برای دولت‌ها، از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است. در ایران در دوره قاجاریه، نشان شیر و خورشید یا تصویر شاه، تنها تصاویر موجود بر روی تمبرها بود. تمبر پستی به واسطه نقوش و طرح‌های روی خود حاوی پیامی تصویری است؛ زبان تصویر زبان مشترک بین تمام فرهنگ‌ها و ملل مختلف است بنابراین تمبر به عنوان کوچک‌ترین اوراق بهادار و سفیر فرهنگی به راحتی و بدون گذرنامه از مرزها می‌گذرد و به دلیل همین نقش ارتباطی مؤثر، همواره طراحی تمبرها برای دولت‌ها از حساسیت بسیاری برخوردار بوده است.