جونقان
جونـِقان مرکز بخش جونقان در شهرستان فارسان و استان چهارمحال و بختیاری است. این شهر در دل رشته کوه‌های زاگرس و در دامنه جنوبی قله جهانبین واقع شده‌است.
| جونقان | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | فارسان |
| بخش | جونقان |
| سال شهرشدن | ۱۳۵۶ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴٬۴۳۳ نفر (۱۳۹۵) |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۶۴۱ میلی متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | امانی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۸۳۳۲۶ |
  جونقان | |
وجه تسمیه
در باره وجه تسمیه این شهر آرای گوناگونی وجود دارد، از جمله گفته شده است که اهالی آن از اعقاب ترکان قشقایی مهاجری بودند که برای تملک مراتع و چراگاههای شهر، با بومیان بختیاری درگیریهای بسیاری داشتند که طی آن عده‌ای نیز کشته شدند؛ از این‌رو، جونقان به معنای محل جاری‌شدن خون دانسته شده است (در ترکی، قان به معنای خون است). دیگر اینکه به سبب کشاورزی پررونق این محل، نام آن ابتدا جای دهقان بوده و سپس تبدیل به جانقان و جونقان شده است. همچنین، این شهر به لُری «گینه‌کان» نیز خوانده می‌شود
مردم
مردم شهر جونقان از ایل بختیاری و قشقایی هستند و به زبان لری بختیاری و ترکی قشقایی سخن می گویند.
جمعیت
جمعیت این شهر بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۴٬۴۳۳ نفر (در ۴٬۱۵۴ خانوار) بوده‌است.
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۸۵ | ۱۴٬۶۶۰ | — |
| ۱۳۹۰ | ۱۴٬۸۰۰ | ۱٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۱۴٬۴۳۳ | ۲٫۵٪− |
اماکن گردشگری
مکان‌های دیدنی شهر جونقان عبارتند از:
چشمه‌های باغ رستم
چشمه بلبل
چشمه صالح
سنگ نوشته سراب جونقان
قزقلعه سی (قلعه دختر)
مین زر داشی
قورد دلیگی
کنده باخان
پیرویس
باغهای بکان
پل قز جونقان
آثار تاریخی
کتیبه سراب
سنگ نوشتهٔ سراب جونقان که بر فراز ارتفاعات جهان بین در کناره یکی از مسیرهای مربوط به جاده باستانی دزپارت بر روی صخره‌ای حکاکی گردیده و مربوط به زمان قاجاریه است. این سنگ نوشته در سال جلوس مظفر الدین شاه و در ماه فلکی میزان که برابر با مهرماه است و در اواسط ماه شعبان نوشته شده و موضوع آن دربارهٔ بیماری وبا و شیوع آن در تمام میزدج است که در آن حال گروهی از خوانین از جونقان کوچ و در سراب سکنی گزیده‌اند. این سنگ نوشته در دامنهٔ کوه جهان بین و در کنار چشمهٔ سراب خودنمایی می‌کند.
طاق سنگی خان اوی
در نزدیکی شهر جونقان آثار بقایای جاده سنگفرش نردبانی (دزپارت، اتابکی، لینچ یا بختیاری) باقی‌مانده‌است که معرف هویت تجاری این شهر از قدیم تریم ازمنه بر سر راه تجاری فرهنگی و ارتباط دهنده نجد مرکزی ایران به جلگه بین‌النهرین سفلی می‌باشد. همچنین به واسطهٔ کنترل آمد و شد در این جاده در نزدیکی این شهر، در کنار محل تلاقی دو سر شاخه رودخانه کارون به نام‌های رودخانهٔ کیار (کلار) و آب جونقان در ابتدای تنگ درکش ورکش آثار سنگی طاق سنگی در عرف محل خان اوی (به ترکی به معنای خانهٔ خان) به چشم می‌خورد که بر اساس حفاری‌های باستان‌شناسی انجام شده، قدمت آن‌ها حد فاصل ادوار پیش از اسلام تا دورهٔ اتابکان را پوشش می‌دهد.
قلعه جونقان
یکی از آثار به جا مانده از روزگاران نه چندان دور شهر، قلعه جونقان می‌باشد. این بنای دو طبقه اواخر دورهٔ قاجاریه با الهام از کاخ‌های اروپایی قرن نوزدهم میلادی با هماهنگی صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار، ساخته شد و از پایگاه‌های مشروطیت بود.
مدارس و مساجد
دانشگاه‌های پیام نور، دانشکده فنی و دانشکده کشاورزی از جمله موسسات عالی این شهر است. ۷۰ درصد مدارس شهر و ۵۰ درصد مساجد جونقان توسط مردم شهر و خیرین جونقانی ساخته شده‌است.
منابع
- ↑ سازمان هواشناسی چهار محال و بختیاری http://www.chbmet.ir/stat/archive/p/joneghan.asp بایگانی‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- ↑ http://jooneghan.com/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D9%88%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%86/
- ↑ https://rch.ac.ir/article/Details/7681.
- ↑ «شهر جونقان». chb.irib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۱۴.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ «بخشی از دیوار حمام تاریخی جونقان تخریب شد». ایرنا. ۲۳ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۵.
- ↑ «استقبال مسافران از جاذبه‌های گردشگری جونقان». جام جم. ۱۳۹۸-۰۱-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۵.
- ↑ «پل جونقان». وبسایت جاذبه ها.
- ↑ «دربارهٔ جونقان». شهرداری جونقان. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۲.
- ↑ «قلعه سردار اسد بختیاری». جونقان. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۲.