حس

تعریف مورد قبول عموم برای حس عبارت است از «سیستمی متشکل از گروهی از سلولهای حسگر که به وقایع پاسخ می دهند و به قسمتهای خاصی از مغز که علائم (سیگنال‌ها) را دریافت و تعبیر می کنند مربوطند». این در حالی است که به دلیل وجود تعاریف و معیارهای متفاوت، توافق واحدی برای تعداد حواس وجود ندارد[۱].

حواس به‌طور کلی به دو گروه حواس بیرونی و حواس درونی تقسیم می‌شوند. ادراک بیرونی عبارتند از درک موقعیت فیزیکی، حرکتی، و حالت بدن. حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی، لامسه، درک تعادل، و درک دما از این گروه حواس هستند. حواس درونی عبارتند از حواسی که از تحریک اعضای داخلی بدن ناشی می‌شوند، مثل حس گرسنگی برای تأمین انرژی بدن، تحریک حسگرهای کشش ریوی برای کنترل فعالیت شش‌ها و تنفس، و کشش عضلانی مثل کشش عضلات روده برای دفع گاز که می‌تواند به درد روده منجر شود.

به علاوه، گروه دیگری از حواس وجود دارند که توسط اعضای حسگر بدن درک نمی‌شوند. ادراک زمان یک نمونه از این حواس است. حس عمل/عکس العمل یا درک بالقوه (در روان‌شناسی یعنی شروع، اجرا، و کنترل ارادی اعمال) نمونهٔ دیگری از این حواس است که مثلاً در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی آسیب دیده است. حس آشنایی نیز یک نمونهٔ دیگر از این حواس است. طبق تعریفی حافظه ی تشخیصی از دو بخش اصلی حس آشنایی و یادآوری تشکیل می‌شود. گاهی یک حس آشنایی قوی بدون بازیابی (حافظه) یادآوری اتفاق می افتد، مثلاً در هنگام آشناپنداری یا دژا-وو.