خشخاش
خشخاش یا به دری کوکنار (نام علمی: Papaver somniferum) نام یک گونه گیاه علفی یک‌سالهٔ گل‌داری است. گیاه خشخاش از تیر تا مرداد گل می‌دهد. بخش‌های مختلف خشخاش به ویژه شیرهٔ خشک‌شدهٔ کاس‌برگ آن که به تریاک معروف است خاصیت آرام‌بخش، ضد درد و ضد اسهال دارد.
| خشخاش | |
|---|---|
| Papaver somniferum | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| دسته: | گیاهان گلدار |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | آلاله‌سانان |
| تیره: | شقایقیان |
| سرده: | خشخاش (سرده) |
| گونه: | P. somniferum |
| نام دوبخشی | |
| Papaver somniferum | |
از این گونه آلکالوئیدهایی استخراج می‌شود که مصارف دارویی و صنعتی بسیاری دارد از جمله مورفین، تبایین، کدیین، نارسیین و چند آلکالویید مهم دیگر. همچنین این گونه واریته و کولتیوارهای زیاد و گوناگونی نیز دارد. پس از رسیدن میوه که به صورت کپسول است با خراشیدن آن شیرابه سفیدرنگی بدست می‌آید که با خشک کردن آن (آب آن گرفته شود) ماده‌ای قهوه‌ای رنگ به نام تریاک حاصل می‌شود.
تاریخچه
استفاده از روغن خشخاش به دوران کهن بازمی‌گردد. گیاه خشخاش در حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد در بین النهرین کشت می‌شده‌است. تصاویر روغن خشخاش در آثار باقی‌مانده از سومریان یافت شده‌اند. سومریان خشخاش را گیاه شادی (Hul Gil) می‌نامیدند. ساخت و استفاده از اپیوم در دوران مینوسی‌ها شناسائی شده‌است. یونانی‌های باستان آن را اپیوم نامیدند.
روغن خشخاش
موارد مصرف: عمدتاً مصرف خوراکی دارد و دارای مزه‌ای تلخ که بر گرفته از طبیعت سرد و خشک آن است. در داروسازی نیز طیف مصرفی وسیعی دارد و به صورت استعمال بر اندام‌های خارجی و داخلی نیز کاربرد دارد.
خواص درمانی
- درمان سردرد و آبریزش بینی
- کاهنده اشتها و کندکننده هاضمه
- کاهنده میل جنسی و شل‌کننده عضو مورد نظر (به صورت مالیدن بر روی آن)
- تاثیر اندک بر رشد مو
پزشکی
استرالیا، افغانستان، ترکیه و هندوستان تولیدکنندگان عمده خشخاش برای اهداف پزشکی و داروهای ساخته شده بر اساس خشخاش می‌باشند، از قبیل مرفین و کدئین. ایالات متحده آمریکا سیاست ذخیره‌سازی ۸۰٪ از مواد خام نارکوتیک خود از تولیدکنندگان تجاری اش، هندوستان و ترکیه را در پیش روی دارد.
عوارض احتمالی
در صورت مداومت استعمال بر ناحیه پشت گردن باعث کند شدن فعالیت عصبی و کاهش حافظه می‌شود.
پانویس
- ↑ Linnaeus, Carl von (1753). Species Plantarum. Holmiae (Laurentii Salvii). pp. ۵۰۸.
- ↑ مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۳۹۳.
- ↑ Sneader, Drug Discovery: A History, 12.
- ↑ "Cannabis, Coca, & Poppy: Nature's Addictive Plants" (به انگلیسی). Drug Enforcement Administration Museum. Retrieved 10 September 2013.
منابع
- مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.
- Sneader, Walter (2005). Drug Discovery: A History (به انگلیسی). John Wiley & Sons. Retrieved 2013-09-10.
- دانشنامه آزاد و جامع داروسازی انجمن داروسازان ایران