خودمختارگرایی

خودمختارگرایی یا اتونومیسم، که به نام‌های مارکسیسمِ خودمختار و مارکسیسم خودگردان هم شناخته می‌شود، یک جنبش و نظریه سیاسی و اجتماعی چپ‌گرا و استبداد ستیز است. به عنوان یک سیستم نظری، اولین بار در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی، در ایتالیا و در میان جنبش عمل‌گرایان (operaismo)، این مکتب ظهور کرد. بعدها گرایش‌های پسا-مارکسیستی و آنارشیستی با الهام از موقعیت‌گرایان، این دیدگاه را ترویج نمودند، که در نتیجه شکست جنبش‌های چپ افراطی ایتالیا در دههٔ ۱۹۷۰ و ظهور تعدادی از نظریه‌پردازان مهم از جمله آنتونیو نگری، ماریو ترونتی، پائولو ویرنو و فرانکو براردی شد.

جورج کاتسیافیکاس به‌طور خلاصه اشکال جنبش‌های خودمختارگرا را این گونه بیان می‌کند که «برخلاف تصمیمات متمرکز و ساختارهای اقتدار سلسله مراتبی نهادهای مدرن، جنبش‌های اجتماعی خودمختار مردم را مستقیماً در تصمیماتی که زندگی روزمره آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، درگیر می‌کنند و به دنبال گسترش دموکراسی و کمک به افراد برای رهایی از ساختارهای سیاسی و الگوهای رفتاری تحمیل شده از خارج هستند» این خواستار استقلال جنبش‌های اجتماعی از احزاب سیاسی، یک دیدگاه انقلابی است که می‌کوشد گزینه‌ای سیاسی عملی برای سوسیالیسم اقتدارگرا یا حکومتی و دموکراسی نیابتی معاصر ایجاد کند.

خودمختارگرایی بر جنبش Autonomen آلمان و هلند و همچنین جنبش مرکز اجتماعات جهانی تأثیرگذار بود و امروزه در ایتالیا، فرانسه و تا حدودی در کشورهای انگلیسی‌زبان تأثیرگذار است. اغلب کسانی که خود را خودمختارگرا توصیف می‌کنند، اکنون از مارکسیست به آنارشیست تغییر جبهه داده‌اند.

وجه تسمیه

اصطلاح اتونومیا یا اتونوم (autonomia یا Autonome) از دو کلمه یونانی تشکیل شده‌است (αὐτο-، auto-، "خود"؛ νόμος nomos، "قانون")، از این رو در ترکیب به معنی "کسی که قانون خودش را می‌سازد" معنی می‌شود. خودمختاری در اینجا لزوماً به این معنای استقلال نیست. در حالی که استقلال به نوعی زندگی استبدادی و جدا از اجتماع اشاره دارد، خودمختاری به زندگی در جامعه اشاره دارد، اما طبق قانون و معیارِ خودِ فرد است. گرچه مفهوم خودمختارگرایی برای یونانیان باستان بیگانه بود، مفهوم آن به‌طور غیرمستقیم توسط ارسطو تأیید می‌شود، وی اظهار داشت که فقط جانوران یا خدایان می‌توانند مستقل باشند و جدا از پولیس ("اجتماع") زندگی کنند. کانت نیز روشنگری را با خودمختاری تعریف کرده و از عبارت معروف " Sapere aude " ("جرئت اندیشیدن") برای بیان این کانسپت استفاده می‌کند.

نظریه

برخلاف سایر اشکال مارکسیسم، مارکسیسمِ خودمختارگرا بر توانایی طبقه کارگر برای اعمال تحول در سیستم نظام سرمایه‌داری، مستقل از دولت، اتحادیه‌های کارگری یا احزاب سیاسی، تأکید دارد. اتونومیست‌ها کمتر از سایر مارکسیست‌ها به فکر سازمان دادن حزب‌های سیاسی هستند و در عوض به فعالیت سازمان یافتهٔ خود، خارج از ساختارهای سازمانی سنتی، توجه دارند. بنابرین مارکسیسم خودمختارگرا یک نظریه «از پایین به بالا» است: یعنی توجهات را به فعالیت‌هایی جلب می‌کند که مقاومت طبقهٔ کارگر خودمختارگرایان می‌تواند در برابر سرمایه‌داری بروز دهد، مانند غیبت در محل کار، گردهمایی در محل کار، خرابکاری و سایر فعالیت‌های براندازانه.

مانند دیگر مارکسیست‌ها، خودمختارگرایان به مبارزه طبقاتی اهمیت اساسی می‌دهند. با این حال، تعریف اتونومیست‌ها از طبقه کارگر نسبت به سایر مارکسیست‌ها تعریف گسترده‌تری دارد و شامل کارگران مزدبگیر (یقه سفید و یقه آبی) افراد بدون مزد (دانش آموزان، بیکاران، خانه داران و غیره) را شامل می‌شود.

نظریه‌پردازان اولیه مانند ماریو ترونتی، آنتونیو نگری، سرجیو بولونیا و پائولو ویرنو مفهوم «غیرمادی» و «کار اجتماعی» را توسعه دادند که مفهوم مارکسیستی کار را به تمام جامعه گسترش داد. آن‌ها اظهار داشتند که ثروت جامعه مدرن توسط کار اشتراکی غیر پاسخگو تأمین می‌شود و فقط اندکی از این کار به صورت دستمزد به کارگران داده می‌شود. دیگر خودمختارگرایان ایتالیایی - به ویژه فمینیست‌ها، مانند ماریاروسا دالا کوستا و سیلویا فدریچی - بر اهمیت فمینیسم و ارزش کار زنان بدون حقوق، برای جامعه سرمایه‌داری تأکید کردند.

میراث

اتونومیستی مارکسیستی و اتونومن آلمانی جنبش‌هایی برای برخی از انقلابیون در کشورهای انگلیسی‌زبان الهام‌بخش بود. به ویژه توسط آنارشیست‌ها، که بسیاری از آن‌ها تاکتیک اتونومیستی چپ اتخاذ کرده‌اند، به کار رفته. جنبش operaismo ایتالیایی بر دانشگاهیان مارکسیست مانند هری کلیور، جان هالووی، استیو رایت و نیک دایر-ویتفورد نیز تأثیر گذاشت. در دانمارک و سوئد، این کلمه به عنوان یک عبارت جذاب برای آنارشیست‌ها و به‌طور کلی چپ‌های خارج از پارلمان استفاده می‌شود.

جنبش‌ها و سازمان‌ها

پایگاه اباهلالی میوندولو
بلیتز (نروژ)
دیسوبدینتی
جنبش کارگران بی خانمان MTST
Kämpa tillsammans! Kämpa tillsammans!
خودمختارگرایان لندن
Plan C، یک گروه کمونیست ضد استبداد انگلیس با الهام از خودمختارگرایی است.
فدراسیون جوانان آنارکو-سندیکالیست سوئد
اونگدامشست، تصرف‌گرایان خودمختارگرای دانمارکی
ارتش آزادیبخش ملی زاپاتیستا

پانویس

↑ "Autonomism as a global social movement" by Patrick Cuninghame. WorkingUSA: The Journal of Labor and Society. Volume 13 (December 2010): 451–464. ISSN 1089-7011.
↑ Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine, AK Press 2006
↑ Autonomia: Post-Political Politics, ed. Sylvere Lotringer & Christian Marazzi. New York: Semiotext(e), 1980, 2007. شابک ‎۱-۵۸۴۳۵-۰۵۳-۹, شابک ‎۹۷۸−۱−۵۸۴۳۵−۰۵۳−۸.
↑ Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 6
↑ George Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 7
↑ Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 8
↑ "Autonomism: cutting the ground from under Marxism". libcom.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-07-06.
↑ "Libertarian Marxism's Relation to Anarchism". The Anarchist Library (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.
↑ "Autonomist Marxism and the Information Society - Nick Dyer-Witheford, Treason pamphlet". libcom.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.
↑ Collective, CrimethInc Ex-Workers. "CrimethInc. : The Battle for Ungdomshuset: The Defense of a Squatted Social Center and the Strategy of Autonomy". CrimethInc. (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.
↑ Illeborg, Jakob (2007-03-05). "Anarchy in the DK". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Retrieved 2020-06-21.

منابع

"Autonomism as a global social movement" by Patrick Cuninghame The Journal of Labor and Society · 1089-7011 · Volume 13 · دسامبر ۲۰۱۰ · pp. 451–464
FIRE AND FLAMES: A History of the German Autonomist Movement by Geronimo. AK Press. 2012. شابک ‎۹۷۸−۱−۶۰۴۸۶−۰۹۷−۹ISBN 978-1-60486-097-9
(به فرانسوی) L’Autonomie. Le mouvement autonome en France et en Italie, éditions Spartacus 1978
(به فرانسوی) Autonomes, Jan Bucquoy and Jacques Santi, ANSALDI 1985
(به فرانسوی) Action Directe. Du terrorisme français à l'euroterrorisme, Alain Hamon and Jean-Charles Marchand, SEUIL 1986
(به فرانسوی) Paroles Directes. Légitimité, révolte et révolution: autour d'Action Directe, Loïc Debray, Jean-Pierre Duteuil, Philippe Godard, Henri Lefebvre, Catherine Régulier, Anne Sveva, Jacques Wajnsztejn, ACRATIE 1990
(به فرانسوی) Un Traître chez les totos, Guy Dardel, ACTES SUD 1999 (novel)
(به فرانسوی) Bac + 2 + crime: l'affaire Florence Rey, Frédéric Couderc, CASTELLS 1998
(به فرانسوی) Italie 77. Le " Mouvement ", les intellectuels, Fabrizio Calvi, SEUIL 1977
(به ایتالیایی) L'operaismo degli anni Sessanta. Da 'Quaderni rossi' a 'classe operaia', Giuseppe Trotta e Fabio Milana edd. , DERIVEAPPRODI 2008
(به ایتالیایی) Una sparatoria tranquilla. Per una storia orale del '77, ODRADEK 1997
(به آلمانی) Die Autonomen, Thomas Schultze et Almut Gross, KONKRET LITERATUR 1997
(به آلمانی) Autonome in Bewegung, AG Grauwacke aus den ersten 23 Jahren, ASSOCIATION A 2003
(به انگلیسی) The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine Georgy Katsiaficas, AK Press 2006
(به انگلیسی) Negativity and Revolution: Adorno and Political Activism London: Pluto Press, 2009 John Holloway ed. with Fernando Matamoros & Sergio Tischler شابک ‎۹۷۸−۰−۷۴۵۳−۲۸۳۶−۲
(به انگلیسی) Autonomia: Post-Political Politics, ed. Sylvere Lotringer & Christian Marazzi. New York: Semiotext(e), 1980, 2007. شابک ‎۱−۵۸۴۳۵−۰۵۳−۹، شابک ‎۹۷۸−۱−۵۸۴۳۵−۰۵۳−۸.
(به انگلیسی) Os Cangaceiros A Crime Called Freedom: The Writings of Os Cangaceiros (Volume One) Eberhardt Press 2006
(به انگلیسی) Storming Heaven: Class composition and struggle in Italian Autonomist Marxism, Steve Wright, University of Michigan Press شابک ‎۰−۷۴۵۳−۱۶۰۷−۷
(به یونانی) Νοέμβρης 73. Αυτοί οι αγώνες συνεχίζονται, δεν εξαγοράζονται, δεν δικαιώθηκαν, ed. Αυτόνομη Πρωτοβουλία Πολιτών. Athens 1983.
(به یونانی) Αναμνήσεις, Άγης Στίνας, υψιλον, Αθήνα 1985
(به یونانی) Το επαναστατικό πρόβλημα σήμερα, Κορνήλιος Καστοριάδης, υψιλον, Αθήνα 2000
(In English) The city is ours: Squatting and autonomous movements from the 1970s to the present. Ed. Bart van der Steen, Ask Katzeff, Leendert van Hoogenhuijze. PM press, 2014. شابک ‎۹۷۸−۱۶۰۴۸۶۶۸۳۴ISBN 978-1604866834

پیوند به بیرون

[1] "Autonomism as a global social movement" by Patrick Cuninghame. WorkingUSA: The Journal of Labor and Society. Volume 13 (December 2010): 451–464. ISSN 1089-7011.

[2] Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine, AK Press 2006

[3] Autonomia: Post-Political Politics, ed. Sylvere Lotringer & Christian Marazzi. New York: Semiotext(e), 1980, 2007. شابک ‎۱-۵۸۴۳۵-۰۵۳-۹, شابک ‎۹۷۸−۱−۵۸۴۳۵−۰۵۳−۸.

[4] Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 6

[5] George Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 7

[6] Georgy Katsiaficas. The Subversion of Politics: European Autonomous Social Movements and the Decolonization of Everyday Life. AK Press. 2006. pg. 8

[7] "Autonomism: cutting the ground from under Marxism". libcom.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-07-06.

[8] "Libertarian Marxism's Relation to Anarchism". The Anarchist Library (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.

[9] "Autonomist Marxism and the Information Society - Nick Dyer-Witheford, Treason pamphlet". libcom.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.

[10] Collective, CrimethInc Ex-Workers. "CrimethInc. : The Battle for Ungdomshuset: The Defense of a Squatted Social Center and the Strategy of Autonomy". CrimethInc. (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-21.

[11] Illeborg, Jakob (2007-03-05). "Anarchy in the DK". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Retrieved 2020-06-21.