دروازه

دروازه به محل ورودی یک دیوار یا حصار گفته می‌شود. به ویژه در بزرگ یک شهر، روستا، کاروانسرا، قلعه و باغ، به عنوان «دروازه» شناخته می‌شود.

دروازه ها در شهر قدیم به عنوان مکان های آستانه ای برای عبور و گذار مطرح بوده اند. در شهر امروز با فروریزی حصارها هرچند کالبد دروازه ها تغییر شکل یافته است اما مکان آنها همواره تداعی کننده خاطره های جمعی شهروندان بوده و می تواند باعث خوانایی شهر و بیان کننده هویت مدنی شهر گردد . چنین مکان هایی به همگان تعلق دارد.

جنبه معناشناسانه

اصطلاح سنتی " باب " چه با توجه به شهرسازی و چه ادبیات،دلالت بر حرکت از میان فضایی مشخص دارد که در مدت زمان معینی انجام می گیرد .لغت " دروازه " یا " باب " به معنی درب بزرگ شهر، قریه، قلعه، قصبه، ده، کاروانسرا و مانند است.

جنبه تاریخی و نمادین

در گذشته دروازه های شهر و فضاهای پیرامون آنها ، مکانهای با ارزش و مقدس به شمار می آمدند . آیین گشودن و گذر از یک دروازه،مراسم ویژه ای را طلب می کرد.همچنین دروازه در گذشته شاهدی بر وضعیت اجتماعی شهر به شمار می آمده است و در فرهنگ های کهن شرق مکان های داوری را در همین جا بنا می نهادند.در شهرهای ایران باستان،شار ساسانی چون شار پارسی،بر مبنای باورهای دینی و متأثر از مقوله جهان بینی معمولا به حصاری ختم می گردد که برای یادآوری جهات و عناصر اربعه،چهار دروازه به چهار سوی عالم دارد.

جنبه کارکردی

دروازه ها میتوانند نقش های کارکردی متفاوتی داشته باشند ابعاد کارکردی دروازه ها را میتوان به شش دسته تقسیم کرد : نقش ارتباطی،دفاعی و امنیتی،اقتصادی،اجتماعی،یادمانی و بصری.از آنجا که در شهر معاصر کالبد دروازه های قدیم با کارکرد گذشته آن از بین رفته است،از میان دروازه های باقیمانده،چه به جهت کالبد و چه به جهت خاطره ای،تنها جنبه يادمانی و بصری آنها می توانند به طور خاص مطرح باشد.در این صورت دروازه ماورای یک عملکرد ساده،می تواند در ساختار شهر به عنوان عنصر نمادین مطرح گردد.