دوران نوسنگی و مس‌سنگی در ایران
دوران نوسنگی و مس‌سنگی در ایران تقریباً از ۱۰۰۰۰ سال پیش آغاز می‌شود و تا حدود ۵۲۰۰ سال پیش ادامه می‌یابد. البته در همه مناطق ایران امروزی، این دوره بندی یکسان نیست. در این دوره انقلاب نوسنگی رخ می‌دهد، کشاورزی و دامپروری پدید می‌آید و یکجانشینی شکل می‌گیرد. بتدریج دولتشهرهای اولیه ظهور می‌کنند.
| دوران نوسنگی و مس‌سنگی در ایران | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
موقعیت سکونتگاههای شاخص دوران نوسنگی و مس‌سنگی در ایران | |||||||
| گسترهٔ تاریخی | |||||||
| آغاز یکجانشینی در ایران | حدود ۱۰٫۰۰۰ سال پیش | ||||||
| آغاز دوران نوسنگی با سفال | حدود ۸٫۴۰۰ سال پیش | ||||||
| آغاز دوران مس‌سنگی | حدود ۶٫۵۰۰ سال پیش | ||||||
| پایان عصر سنگ و برآمدن تمدن‌های عصر برنز | حدود ۵٫۴۰۰–۵٫۳۰۰ سال پیش | ||||||
| گسترهٔ جغرافیایی | |||||||
| جنوب غربی ایران |
| ||||||
| زاگرس مرکزی | تپه گنج‌دره، تپه عبدالحسین، تپه گوران، تپهٔ سراب، گودین‌تپه | ||||||
| شمال غربی ایران | تپه حاجی فیروز، تپه دالما | ||||||
| جنوب شرقی ایران | تل ابلیس، تپه یحیی ، تل آتشی | ||||||
| فلات مرکزی ایران |
| ||||||
| فلات شمالی ایران | راشک ۳ | ||||||
این دوره به دوره پیش‌ایلامی ختم می‌شود که تقریباً مقارن با اختراع خط و عصر برنز است.
بافتار
| تقسیم‌بندی سه‌گانه اعصار | ||||||
| عصر تاریخی | ||||||
| دوره لاتن | نیاتاریخی | |||||
| دوره هالشتات | ||||||
| عصر آهن | ||||||
| پسین | ||||||
| میانه | ||||||
| پیشین | ||||||
| عصر برنز | ||||||
| دوران نوسنگی | عصر مس | |||||
| نوسنگی با سفال | پیشاتاریخ | |||||
| نوسنگی پیش از سفال ب | ||||||
| نوسنگی پیش از سفال آ | ||||||
| میان‌سنگی | میان‌سنگی | |||||
| پارینه‌سنگی | پسین | |||||
| میانه | ||||||
| پیشین | ||||||
| عصر سنگ | ||||||
باستان‌شناسان سکونتگاههای دوران نوسنگی را به دو گروه کلی «نوسنگی پیش‌ازسفال» و نوسنگی با سفال تقسیم می‌کنند. ایشان همچنین قائل به وجود دوران گذاری بین دوران نوسنگی و عصر برنز هستند که به «دوران مس‌سنگی» موسوم است.
دوره نوسنگی
دوره نوسنگی در ایران از ۱۰۰۰۰ سال پیش تا ۷۵۰۰ سال پیش را دربرمی گیرد. به علت سردی آب و هوا، تقریباً هزار سال طول کشید تا عصر نوسنگی از هلال حاصل‌خیز به فلات ایران برسد و امکان کشاورزی مهیا شود. سکونتگاههای نوسنگی یافت شده در ایران همگی در محل‌هایی هستند که امکان کشت دیم فراهم بوده‌است. از سوی دیگر، احتمالاً دامپروری از سرزمین کردستان آغاز شد و سپس به دیگر نواحی گسترش یافت. البته تا کنون فقط نواحی غرب و جنوب غرب ایران در کوه پایه‌های زاگرس و دشت خوزستان مورد کاوش قرار گرفته‌است.
دوره مس‌سنگی
یادداشت
- ↑ یا «عصر کالکولتیک»
منابع
- ↑ Atakuman 2014, pp. 1–42.
- ↑ NEOLITHIC AGE IN IRAN – Encyclopaedia Iranica 1997.
- ↑ «Neolithic Age in Iran, Frank Hole, by Iranica». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۸.