تاکومتر
دورسنج موتور خودرو یا تاکومتر ابزاری است که سرعت شافت یا دیسک خودرو، موتورسیکلت یا سایر ماشین‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه معمولاً سرعت دیسک را در واحد دور در دقیقه، یا آر پی ام (RPM: revolutions per minute) اندازه‌گیری می‌کند. واژهٔ «تاکومتر» از کلمات یونانیِ «تاکو» به‌معنای «سرعت» و «مترون» به‌معنای «اندازه‌گیری» گرفته شده‌است.
به عبارت دیگر دورسنج (Tachometer) سرعت دوران، سرعت خطی و تعداد دور اجسام دوار را می‌تواند اندازه‌گیری کند. دورسنج‌ها با توجه به قابلیت تماس با اجسام به دو دسته دورسنج تماسی و دورسنج غیرتماسی تقسیم می‌شوند، در صورتی که نتوان با جسم مورد نظر تماسی برقرار کرد از دورسنج‌های غیر تماسی و در مواردی که بتوان تماس داشت از دورسنج‌های تماسی استفاده می‌شود.
تاریخچه
دورسنج‌ها به صورت آنالوگ و دیجیتال ساخته می‌شوند که مدل آنالوگ و کاملاً مکانیکی آنها بسیار قدیمی است امروزه مدل‌های دیجیتال در انواع مکانیکی و نوری، مادون قرمز (که عمدتاً با نام دورسنج لیزری شناخته می‌شود) و مکانیکی-لیزری و مدل بسیار پیشرفته و دقیق تر به صورت پرتابل به بازار عرضه می‌شوند.
دور سنج‌های آنالوگ قدیمی‌ترین مدل‌های تاکومتر در جهان محسوب می‌شوند اولین دورسنج برای اندازه‌گیری سرعت حرکت و توسط دانشمند آلمانی Dietrich Uhlhorn در سال ۱۸۱۷ بر اساس خاصیت گریز از مرکز ساخته شد که در سال ۱۸۴۰ برای اندازه‌گیری سرعت و دور گردش چرخ‌های لوکوموتیو استفاده شد. این دور سنج‌ها در ادامه مسیر پیشرفت خود در خودروهای سبک و سنگین برای سنجش دور موتور ماشین‌ها به کار گرفته شدند که رفته رفته جای خود را به مدل‌های دیجیتالی دادند. دور سنج‌های آنالوگ بر اساس عملکرد چرخش یک شفت یا محور عمودی متصل به فنر سپس صفحه درجه‌بندی شده کار می‌کنند
انواع دورسنج
- دورسنج آنالوگ
- دورسنج دیجیتال
- دورسنج دیجیتال مکانیکی
- دور سنج نوری
- دورسنج مادون قرمز
- دورسنج مادون قرمز و مکانیکی
- تاکومتر مغناطیسی
دورسنج مادون قرمز (لیزری)
این تجهیز با بهره‌گیری از سنسورهای تاکومتر مادون قرمز دقیق و حساس و نور لیزر بالاترین دقت و سرعت را در اندازه‌گیری‌ها به نمایش می‌گذارند سنسورهای دور سنجی گاهی در قالب ماژول دورسنج برای مقاصد آموزشی به بازار عرضه می‌شوند. در این تاکومترها باید یک جسم منعکس کننده نور بر روی شافت مورد نظر نصب گردد. تاکومتر یک اشعه لیزر به شافت می‌تاباند و با هر بار رد شدن جسم نصب شده از زیر نور لیزر، انعکاس آن به تاکومتر می‌رسد و بدین صورت سرعت دوران شافت را اندازه می‌گیرد.
دورسنج مادون قرمز و مکانیکی
دورسنج مادون قرمز و مکانیکی نوع دو کاره و پیشرفته تری نسبت به انواع قبلی تکومترهاست که با دارا بودن سنسور مادون قرمز مجهز به نور لیزر و اتصالات مکانیکی توامان جهت اندازه‌گیری‌های مختلف استفاده می‌شوند.
منابع
- ↑ «تاکومتر-ویکی‌پدیا انگلیسی».
- ↑ «ویکی‌پدیا انگلیسی براساس کتاب Erjavec, Jack (2005). Automotive Technology».
- ↑ «دورسنج چیست».
- ↑ Erjavec, Jack (2005). Automotive Technology. ISBN 1-4018-4831-1.
- ↑ «تاکومتر».
ویکی‌پدیای انگلیسی