دید دوچشمی
دید دوچشمی گونهای از بینایی است که در آن جانور میتواند از هر دو چشم (به طور مستقل) در بینایی بهره ببرد. مزایای دید دوچشمی عبارتند از:
- جانور میتواند در صورت آسیب یک چشم به خوبی از چشم دیگر در بینایی بهره ببرد
- میدان دید جانور گستردهتر میشود اما جانوری که دید معمولی داشته باشد میدان دید کوچکتری دارد برای نمونه، انسانها که دید معمولی دارند تنها میتوانند زاویهای در حدود ۱۹۰ درجه از فضای روبروی خود را ببینند که ۱۲۰ درجه از آن در بازهٔ دید هر دو چشم مشترک است و تنها حدود ۴۰ درجه هر چشم بیشتر از چشم دیگر میبیند.
- توانایی دید مستقل در هر دو چشم به جانور کمک میکند تا از دو زاویه نقطهٔ هدف را ببیند، با کمک این اختلافمنظر درک جانور از پیرامون خود و فاصلهٔ نقطهٔ هدف دقیق تر میشود (فهم عمق بهتری پیدا میکند) همچنین بهتر میتوانند موجود دیگری که پنهان شده را پیدا کند.
- وقتی جانور میدان دید وسیع تری دارد و از طرفی میتواند در دو زاویهٔ متفاوت نقطهٔ هدف را ببیند بنابراین میتواند بخشی یا همهٔ جسمی را که پشت یک مانع قرار گرفته ببیند این توانایی در بینایی جانداران نخستین بار از سوی لئوناردو دا وینچی شناسایی شد جانور دارای دید دوچشمی با تجمیع اطلاعاتی که از دید هر یک از چشمهایش به مغز میرسد میتواند اجسامی که خیلی در چشم نمیآیند را هم درک کند.
جانورانی که دید دوچشمی دارند میتوانند درک کنند که به کدام چشم نور رسیده است (در اثر نور تحریک شده)، اگر بخواهند میتوانند با اینکه دو چشمشان باز است تنها با یک چشم ببینند، میتوانند آنچه در میدان دید هر دو چشم وجود دارد را با هم ترکیب کنند و فقط یک تصویر ببینند، یا هنگامی که هر یک از چشمها تصویری بسیار متفاوت میبیند، تصویر دیده شده توسط هر یک از چشمها را به دلخواه ببینند.
دوچشمی بودن به یک جانور کمک میکند تا در تعقیب، جابجایی و چنگ انداختن بهتر عمل کند.
نمونهها
برخی جانوران بخصوص آنهایی که شکار میشوند، معمولاً چشمهای خود را در دو جهت مختلف میگذارند تا میدان دید گستردهتری داشته باشند از آن جمله میتوان به خرگوش، گاومیشهای آسیایی و شاخدرازان اشاره کرد. حتی برخی پرندهها بدون آنکه مجبور باشند چشمان خود را تکان دهند میدان دید ۳۶۰ درجه دارند.
دید دوچشمی جانوران درندهای که چشمانشان در جلوی صورتشان است، بیشتر صرف بهتر دیدن نقطهٔ روبرو میشود و آنها از میدان دید کوچکتری برخوردارند. ناگفته نماند که چشمانی که در جلوی صورت مهره داران وجود دارد بسیار تکامل یافته و متنوع است و به آنها امکانات زیادی میدهد تنها سه دسته از مهره داران وجود دارد که چشمانشان کاملاً رو به جلو در صورتشان است این سه گروه عبارتند از: نخستیسانان، گوشتخوارسانان و پرندگان شکاری.
برخی جانوران شکارچی مانند نهنگ عنبر و نهنگ قاتل با اینکه احتمالاً از دید دوچشمی برخوردارند اما چشمانشان در دو سوی سرشان قرار گرفته است. جانورانی مانند خفاش میوهخوار که لزوماً شکارچی نیستند و برخی از نخستیسانان که چشمان روبرو دارند برای درک بهتر از عمق و گرفتن و چنگ انداختن به یک شاخه یا غذا از دید دوچشمی خود بهره میبرند.
البته معمولاً جانورانی که چشمشان در جلوی صورتشان است چشمها را در یک زاویه حرکت میدهند.
منابع
- ↑ Henson, D.B. (1993). Visual Fields. Oxford: Oxford University Press.
- ↑ Blake, Randolph; Fox, Robert (August 1973). "The psychophysical inquiry into binocular summation". Perception & Psychophysics. 14 (1): 161–85. doi:10.3758/BF03198631.
- ↑ Blake, R.; Cormack, R. H. (1979). "On utrocular discrimination". Perception & Psychophysics. 26: 53–68. doi:10.3758/BF03199861.
- ↑ Miles, W. R. (1930). "Ocular dominance in human adults". Journal of General Psychology. 3: 412–430. doi:10.1080/00221309.1930.9918218.
- ↑ Panum, P. L. (1858). Über die einheitliche Verschmelzung verschiedenartiger Netzhauteindrucke beim Sehen mit zwei Augen. Kiel.
- ↑ Wheatstone, C (1838). "Contributions to the physiology of vision. —Part the First. On some remarkable, and hitherto unobserved, phænomena of binocular vision". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 128: 371–394. doi:10.1098/rstl.1838.0019.
- ↑ Heinen, T. , & Vinken, P. M. (2011). Monocular and binocular vision in the performance of a complex skill. Journal of Sports Science & Medicine 10(3), 520-527. Retrieved from: http://www.jssm.org/
- ↑ Fristrup, K. M.; Harbison, G. R. (2002). "How do sperm whales catch squids?". Marine Mammal Science. 18: 42–54. doi:10.1111/j.1748-7692.2002.tb01017.x.