رحیم چلبیانلو
رحیم خان چلبیانلو ملقب به سردار نصرت از رهبران عمده مخالفان جنبش مشروطه ایران است که تا پای جان در دفاع از استبداد مبارزه کرد. او پس از خلع محمدعلی‌شاه از سلطنت (۱۳۲۷)، در اردبیل آشوب کرد. در جنگی که بین ستارخان، که برای برقراری آشتی بین شاهسونان و مجاهدان به اردبیل رفته بود، با رحیم‌خان و متحدانش درگرفت، ستارخان شکست خورد سپس حکومت مرکزی سپاهی مرکّب از سواران بختیاری، مجاهدین و قزاق را به جنگ رحیم‌خان فرستاد. این‌بار رحیم‌خان شکست خورد و به روسیه گریخت.
زندگی‌نامه
اسلاف رحیم خان از آن سوی ارس به نواحی قره داغ کوچانده شده بودند. رحیم خان فرزند حاج علیخان، از سران عشایر چلبیانلو قره داغ بود. رحیم خان در سال ۱۲۹۷ قمری به حکم مظفر الدین شاه، که آن‌زمان بعنوان ولیعهد در تبریز ساکن بود، به حکومت ساوجبلاغ منصوب شد. در دوران پادشاهی مظفر الدین شاه، او با درجه میرپنجی و لقب نصرت السلطان رئیس طایفه چلبیانلو بود و به طوایف دیگر تعرض می‌کرد. ادوارد براون با اشاره به این موارد از رحیم بعنوان «راهزنی عمده» اسم می‌برد. در سال ۱۳۲۴ قمری، درست بعد از صدور فرمان مشروطیت، رحیم در معیت محمد علی میرزای ولیعهد به تهران رفت. اندکی بعد مظفر الدین در گذشت و محمد علی میرزا تاجگذاری کرد. رحیم خان، در منصب ریاست کشیک خانه، یکی از محارم شاه جدید شد.
در سال ۱۳۲۵ قمری بیوک خان، پسر رحیم خان، در منطقه ارسباران ۲۰۰ نفر روستایی را به قتل رساند و اینکار باعث خشم مشروطه خواهان شد. نتیجه آنکه رحیم خان بدستور شاه زندانی گردید. اما اندکی بعد، مجلس به سوگند وفاداری رحیم خان اعتماد کرده او را در راس سپاهی با تجهیزات کامل مأمور سرکوبی اشرار شاهسون و کرد به آذربایجان اعزام کردند. رحیم خان به محض رسیدن به اردبیل در آنجا اغتشاش راه انداخت. ستار خان برای مقابله عازم اردبیل شد، ولی شکست خورده به تبریز بازگشت.
درگذشت
در ۱۷ رمضان ۱۳۲۹ رحیم خان به حکم انجمن ایالتی تبریز در یکی از راهروهای ارگ تبریز به ضرب چند گلوله کشته شد.
پانویس
منابع
- ↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳.
- ↑ احمد کسروی، تاریخ هیجده ساله آذربایجان، تهران 1378، ص87,88.
- ↑ مهدی بامداد، "شرح حال رجال ایران"، زوار، تهران، ۱۳۷۱، ص. ۵۰۶.
- ↑ سرهنگ حسین بایبوردی، "تاریخ ارسباران"، ابن سینا، تهران ۱۳۴۱، ص. ۱۲۴.
- ↑ مهدی بامداد، "شرح حال رجال ایران"، زوار، تهران، ۱۳۷۱، ص. ۵۰۷.
- ↑ مهدیقلی هدایت، "طلوع مشروطیت"، انتشارات جام، تهران، ۱۳۶۳، ص. ۶۷.
- ↑ هاشم محیط مافی، "مقدمات مشروطیت"، انتشارات فردوسی، تهران، ۱۳۶۳، ص. ۳۰۴.
- ↑ سرهنگ حسین بایبوردی، "تاریخ ارسباران"، ابن سینا، تهران ۱۳۴۱، ص. ۱۲۹.
- ↑ احمد کسروی، تاریخ هیجده ساله آذربایجان، تهران 1355، ص207.