رزن

صاحب‌نظران بر این باورند که ریشه نام رزن کلمه «رزان» بوده است که به علت وجود باغ‌های انگور فراوان در این منطقه به این نام خوانده می‌شده است، (رَز به معنای انگور است)، که بعدها این نام به «رازان» و سپس رزن تغییر شکل داده است. همچنین روایت دیگری نیز نقل شده که رزن را برگرفته از كلمه رايزن می‌داند كه در اصطلاح رايزن به معنی مهمان‌دار بوده است. نام این شهر ریشه‌ای پارسی دارد.

آب و هوای رزن سردسیر می‌باشد و نسبت به شهرهای دیگر استان هوای سرد تری دارد. اما در تابستان‌ها از آب و هوای نسبتا معتدلی برخوردار است و میانگین درجه حرارت سالیانه آن به‌طور متوسط ۱۱ درجه سانتی گراد است. متوسط بارندگی سالیانه این شهرستان نیز حدود ۴۰۰ میلی‌متر محاسبه شده‌است و در مجموع با توجه به تقسیم‌بندی آب و هوایی آب و هوای شهرستان رزن سرد و معتدل کوهستانی محسوب می‌شود.

رزن در مسیر جادهٔ همدان - قزوین قرار دارد و از این رو رزن به عنوان یکی از شهرهایی که در مسیر مواصلاتی غرب کشور قرار گرفته از اهمیت بالایی برخوردار است.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۵،۳۷۱نفر بوده‌است.

مردم

مردم شهر رزن به زبان ترکی آذربایجانی و فارسی صحبت می‌کنند البته در مدارس و ادارات زبان فارسی رسمی‌تر و رایج‌تر است.

زبان و فرهنگ

مردم بومی رزن آذری‌ها هستند که به زبان ترکی آذربایجانی و فارسی صحبت می‌کنند، در ادارات و مدارس زبان فارسی رایج است، همچنین نسل جدید افراد در این شهر بیشتر تمایل به صحبت کردن به زبان فارسی را دارند. در این شهر نوروز و سایر مراسم‌ها و جشن‌های ملّی ایران هرساله برگزار می‌شود.

گردشگری

• امام‌زاده اظهر: برج و آرامگاه، معروف به امام‌زاده اظهر بن علی (واقع در درجزین (درگزین) در فاصلۀ ۵ کیلومتری شرق شهر رزن و به فاصلۀ ۸۵ کیلومتری شمال شرق همدان قرار دارد. بنای امام‌زاده عبارت از برجی استوانه‌ای شکل که ۲۰ متر ارتفاع و ۱۹ ترک دارد. هشت متر از ارتفاع برج را ساختمان و بنای امام‌زاده تشکیل می‌دهد که بقعه گنبد این بنا مخروطی شکل است. این بنا در تاریخ ۱۳۲۷/۱۲/۲ به شمارۀ ۳۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
• امام‌زاده هود: این امامزاده در ینگی قلعه و در ۳ کیلومتری شرق شهر رزن قرار دارد و از بناهای دوران مغول و قرن هشتم به‌شمار می‌آید. پلان نما دوازده ضلعی و از آجر ساخته شده‌است.
• زیستگاه حیات وحش و ارتفاعات بقراطی روستای بابانظر: این منطقه که در سی و پنج کیلومتری شهر رزن واقع شده یکی از زیستگاه‌های موجود پرندگان بومی مانند کبک، تیهو، باقرقره، در دامنه‌ها و حیواناتی مانند قوچ، میش وحشی، گرگ، روباه، شغال، اهو ‍‍‍.خرگوش، احتمالاً کفتار و گورکن می‌باشد. به دلیل وجود بسیاری از داروهای گیاهی-توتیامحدود- در این منطقه که از حیث نوع و تعداد بی بدیل می‌باشند این ناحیه مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته و تنوع زیستی و مناظر فوق‌العاده زیبای گردشگری هر ساله در فصل بهار و به‌خصوص در اردیبهشت خیل عظیمی از کوهنوردان، گردشگران، خانواده‌ها و جویندگان داروهای گیاهی را به این منطقه می‌کشاند. قلهٔ اصلی رشته کوه بقراطی ۲۴۶۳ متر ارتفاع دارد.

• شهرستان رزن سهم قابل توجهی در تولیدات کشاورزی در استان همدان را دارد، این شهرستان با تولید حدود ۱ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی رتبه نخست تولیدهای این بخش را در استان همدان از آن خود کرده‌ است. انواع تولیدات کشاورزی این شهرستان شامل گندم، جو، سیب زمینی، دانه روغنی، یونجه، صیفیجات، رازیانه و غیره می‌باشد.
• رزن دارای انواع باغ‌های میوه از قبیل گردو و سیب و بخصوص باغات انگور می‌باشد که محصولات جانبی فراوانی از جمله شیره و کشمش از آن‌ها تولید می‌شوند.
• در شهرستان رزن واحدهای تولیدی گوشت طیور از جمله پرورش شترمرغ، بوقلمون، بلدرچین و تعداد زیادی واحد مرغ داری، گاوداری و دامداری فعالیت دارند که سهم قابل قبولی از تولید گوشت استان همدان را به خود اختصاص داده‌اند. در زمینه آبزی پروری نیز انواع استخر‌های پرورش ماهی قزل آلا در سطح شهرستان مشغول به کار هستند.