رودخانه شش‌طراز
رودخانهٔ شش‌طراز یا کال شش‌طراز؛ نام یکی از رودهای حوضه آبریز کویر مرکزی است که در استان خراسان رضوی در محدودهٔ شهرستان‌های کوهسرخ، بردسکن، کاشمر و خلیل‌آباد جریان می‌یابد. از سدهای تاریخی در این رودخانه می‌توان به سد شاهی اشاره کرد که در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. دیگر سد آن سد سید حسن مدرس است.
| شش‌طراز | |
|---|---|
رودخانهٔ شش‌طراز بعد از گذر از سد شاهی | |
| ویژگی‌های ظاهری | |
| سرآب | |
| • مکان | شهرستان کوهسرخ،  ایران |
| ویژگی‌های حوضه | |
| شبکهٔ رود | حوضه آبریز کویر مرکزی |
مسیر و مشخصات
سرشاخه‌های رود شش‌طراز در دامنهٔ جنوبی کوه‌های سنگ سفید و کرگز در شمال‌شرقی شهرستان کوهسرخ شکل می‌گیرند و در جهت جنوب‌غربی جریان می‌یابند. پس از به هم پیوستن این سرشاخه‌ها در محدودهٔ روستای کوشه، رود اصلی در دره‌ای در جهت شمال‌غربی و سپس جنوب‌غربی جریان می‌یابد و در مسیر خود، از مکی، ریوش، طرق و کریز می‌گذرد. در مسیر رود پیش از رسیدن به دشت، سد تاریخی شاهی بنا شده‌است.
پس از ورود به دشت، رود در جهت جنوبی امتداد می‌یابد و از ایرج‌آباد و کندر می‌گذرد. تا روستای کاهه، شاخه‌های دیگری از شرق به آن می‌پیوندند. بین روستاهای کاهه و مهدی‌آباد در دره‌ای جریان می‌یابد که سد سید حسن مدرس در همین محدوده روی آن احداث شده‌است. در محدودهٔ روستای مهدی‌آباد دوباره وارد دشت می‌شود و در نهایت پس از پیوستن به کال شور تربت حیدریه، به کویر نمک بجستان فرو می‌ریزد.
طول رود شش‌طراز حدود ۷۸ کیلومتر و مساحت حوضه آبریز آن حدود ۲۵۵۰ کیلومتر مربع است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «تراژدی غم بار در انتظار رودخانه شش‌طراز!». شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «پرونده سد شاهی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «سد خاکی شهید مدرس». اداره میراث فرهنگی شهرستان خلیل‌آباد. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور: حوضه آبریز ایران مرکزی. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. ۱۳۸۳. ص. ۱۲۵.
- ↑ افشین، یدالله (۱۳۷۳). رودخانه‌های ایران. ج. دوم. تهران: وزارت نیرو، شرکت مهندسین مشاور جاماب. ص. ۴۰۵.
- ↑ دستورالعمل تقسیم‌بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدوده‌های مطالعاتی در سطح کشور. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی. ۱۳۹۱. ص. ۱۰۶.