در ایالات متحده‌ی امریکا و چند کشور همسو با ان به جای اول مه، اولین دوشنبه‌ی ماه سپتامبر (شهریور) روز کارگر خوانده می‌شود! تعیین یک روز به عنوان روز جهانی کارگر بهانه‌ای است برای پررنگ کردن فرهنگ تلاش و کارافرینی.
حزب‌های کمونیست، سوسیالیست، و آنارشیست و اتحادیه‌های کارگری در بسیاری از کشورهای جهان این روز را با برگزاری تظاهرات خیابانی برگزار می‌کنند. این روز، یادمانِ اعتراضات منسجم کارگران آمریکایی است که برای نخستین‌بار در روز ۱ مه ۱۸۸۶ فراخوان اعتصاب سراسری دادند. خواست آنها روزی ۸ ساعت کار به جای ۱۴ ساعت بود.
ده‌ها سال است که به این مناسبت در این روز، در کشورهای گوناگون (به استثنای ایالات متحده آمریکا، کانادا و چند کشور کوچک) مراسم ویژه برگزار می‌شود. ایالات متحده و کانادا نخستین دوشنبه هر سپتامبر (شهریور) را به عنوان «روز کارگر» برگزار می‌کنند.
در ایران، نخستین مراسم روز جهانی کارگر در سال ۱۹۲۱ (۱۳۰۰ خورشیدی) و به ابتکار یک تشکل چپگرا به نام "شورای مرکزی فدراسیون سندیکای کارگری" و در حالی برگزار شد که شمار کارگران شاغل در واحدهای نوین تولیدی، به استثنای صنعت نفت ایران، بسیار کم بود و عمدتاً به کارگران واحدهای کوچکی مانند چاپخانهها، کارگاه‌های تولیدی، و کارکنان بخش دولتی محدود می‌شد.
فعالیت آزاد سندیکایی و گاهی برگزاری مراسم روز۱ مه، تا سال ۱۳۱۰ و تصویب قانون مقابله با مرام اشتراکی (کمونیسم) ادامه داشت. اما این کنش، پس از تصویب این قانون، با زیر فشار قرار گرفتن گروه‌های چپگرا کمابیش به فراموشی سپرده شد. این سرکوب تا هنگام استعفای رضاشاه در سال ۱۳۲۰ تغییری نیافت. با اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و پشتیبانی نیروهای ارتش سرخ در ایران از گروه‌های چپ و احزاب سوسیالیست، فعالیت‌های سندیکایی و بزرگداشت روز ۱ مه بار دیگر از سر گرفته شد و تا سقوط دولت محمد مصدق ۱۳۳۲ کمابیش ادامه داشت. پس از آن فعالیت اتحادیه‌های مستقل کارگری و برگزاری مراسم ۱ مه با محدودیت‌هایی مواجه شد. در دهه ۱۹۶۰ نهادی با عنوان "سازمان کارگران ایران" پایه‌گذاری شد.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در سال ۱۳۵۸ و با توجه به نقش اعتصاب‌های کارگری در جریان انقلاب، تلاش‌هایی برای احیای جنبش‌های کارگری و تشکیل اتحادیه‌های مستقل آغاز شد. قانون کاری توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۹ تصویب شد. قانون کار جمهوری اسلامی ، تشکیل نهادهایی تحت عنوان شوراهای اسلامی کار را پیشنهاد می‌کند. کارکرد این شوراها بر پایه قانون شورای اسلامی کار مصوب ۱۳۶۳ است که وظیفه آنها حل و فصل اختلافات کارگر و کارفرما است.
و بر خلاف اتحادیه‌های مستقل کارگری، اعضای شورای اسلامی کار، که می تواند در کارگاه‌هایی با بیش از سی و شش کارگر تشکیل شود، منحصر به نمایندگان منتخب کارگران نیست بلکه علاوه بر آنان، نمایندگان مدیریت نیز در آن عضویت دارند و، براساس قانون، نقش مشورتی برای مدیریت را ایفا می کند.
در فرهنگ اسلام هرگونه تلاش و فعالیت که باز دهی مثبتی در پی دارد کار نامیده می شود. کار و تلاش، جوهره و وظیفه هر انسان است. خداوند در قرآن فرموده: «او خدایی است که شما را از خاک بیافرید و به آباد ساختن جهان گماشت».
از دیدگاه اسلام، کار عبادت است و سعی برای کسب روزی نه تنها دنیاپرستی نیست، بلکه جهاد در راه خداوند سبحان محسوب می شود. امام کاظم علیه السلام در این باره می فرمایند: «هر کس که روزی خود را از راه حلال به دست آورد تا خود و خانواده اش را تأمین کند، همانند مجاهد در راه خداست».
در بسیاری از احادیث و روایات دینی، شأن کارگر همانند کسی است که به عبادت خدا مشغول است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز خود کار می کرد و پیوسته به مسلمانان سفارش می فرمود که برای تأمین و اداره زندگی خود کار کنند و دست از تلاش برندارند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی فرموده اند: «کسی که برای کسب درآمد حلال تلاش می کند در راه خداوند قدم نهاده است.» و در باب استقلال اقتصادی و ارزش کسی که با زحمت بازوی خود نان می خورد فرموده اند: «خداوند به کسی که از زحمت و کار بازوی خود روزی می خورد، با رحمت و محبت نگاه می کند.» و باز فرمودند: «خداوند مؤمن کارگر و دارای شغل و حرفه را دوست دارد.» و «اینان دوستان خدایند.»
از نگاه اسلام و احادیث اهل بیت علیهم السلام ، عدم پرداخت و یا تأخیر در پرداخت حقوق کارگر «ظلم» تلقی شده و در بعضی روایات، ندادن حقوق کارگران، گناهی نابخشودنی قلمداد گردیده است. حقوق کارگر مزد کار اوست که پسندیده است از قبل تعیین شده و به محض اتمام کار پرداخت شود. از پیامبر صلی الله علیه و آله حدیثی نقل شده که توصیه می کنند «هرگاه کسی را برای انجام کاری اختیار کردید، قبل از انجام کار دستمزد او را تعیین کنید.»
ائمه و اهل بیت علیهم السلام به حقوق کارگران اهمیت می دادند و سفارش می کردند: همیشه پیش از اتمام کار، حقوق کارگر را پرداخت کنید. «حَنّان بن شعیب» می گوید: چند نفر کارگر را برای کار در یکی از باغ های امام صادق علیه السلام به خدمت گرفته بودیم که تا عصر کار کنند. چون کارشان به آخر رسید حضرت به نماینده خود فرمود: «پیش از آن که عرقشان بخشکد مزدشان را بپردازید.»
امام خمینی معتقد بودند که چرخ عظیم جوامع بشری با دست توانای کارگران در حرکت و چرخش است. حیات یک ملت مرهون کار و کارگر است. طبقه شریف کارگر ثابت کرد که قادر است با خواست خداوند متعال، کشور عزیز را با کوشش شبانه روزی از وابستگی نجات دهد. اگر کشوری رو به رشد برود، با دست شما کارگران عزیز رو به رشد می رود و اگر رو به انحطاط برود باز هم با شماست که رو به انحطاط می رود. روز کارگر، روز دفن سلطه ابرقدرت هاست.
کار برای توسعه کشور عبادت است.
گزیده ای از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای در ارزش کار و کارگران : "من به کارگران سفارش می کنم در هر بخشی و هر جایی مشغول کار هستند، این روزها را روز کار بدانند، این دوران را دوران کار جدی تلقی کنند و کار را هم عبادت بدانند. این کاری که شما برای توسعه و پیشرفت کشور می کنید یک عبادت قطعی است. به مسؤولان هم سفارش می کنم که پاس طبقات کارگر و محروم و مستضعف و این مردم مؤمن را بدارند، آن ها را در قوانین، در مراجعات اداری و سایر مراجعات گوناگونی که با دستگاه های دولتی دارند مورد توجه قرار دهند.
(کارگران) قدر خودشان را بشناسند و بفهمند که وجود آن ها چه قدر در سرنوشت یک ملت مؤثر است."
سایت خبرگزاری کیهان
ویکیپدیا
سایت حوزه دات نت
