زبان یاقوتی
زبانی ترکی‌تبار که کمتر از نیم میلیون گویشور دارد.
زبان یاقوتی یا ساخا (به یاقوتی: Саха тыла، تلفظ: ساخا تیلا) زبانی است از خانواده زبانی ترکی که با ۳۶۳،۰۰۰ گویشوَر در جمهوری یاقوتستان واقع در منطقه سیبری فدراسیون روسیه رواج دارد. این زبان به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد.
| ساخا | |
|---|---|
| Yakut | |
| Саха тыла Saxa tila | |
| زبان بومی در | روسیه |
| منطقه | جمهوری یاقوتستان |
| قومیت | 478,000 مردم یاقوتستان (2010 census) |
شمار گویشوران | 450,000 (2010 census) |
زبانهای ترکی‌تبار
| |
| الفبای سیریلیک | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در |  یاقوتستان (روسیه) |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۲–۶۳۹ | sah |
| ایزو ۳–۶۳۹ | sah |
| گلاتولوگ | yaku1245 |
Locations of Sakha (dark blue) and Dolgan (blue) | |
وام‌واژه‌ها در زبان یاقوتی
بیش از ۲۵۰۰ واژه مغولی و تعداد کمی واژه فارسی در زبان یاقوتی یافت می‌شوند. برخی از وام واژه‌های زبان فارسی در سیبری یافت می‌شود برای نمونه واژه‌های فارسی خدا و چای در لهجه‌های ترکی جنوب سیبری مانند زبان یاقوتی یافت می‌شود.
رده‌بندی
یاکوتی یکی از زبانهای شاخه شمالی خانواده زبانهای ترک‌تبار است. در این خانواده زبانهای شور، تووان و دولگان هم قرار دارند.
صامت‌ها
| دولبی | دندانی | لثوی | کامی | نرم‌کامی | چاکنایی | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انفجاری | p | b | t | d | c | ɟ | k | g | ||||
| خیشومی | m | n | ɲ | ŋ | ||||||||
| سایشی | s | x | ɣ | h | ||||||||
| کوبشی | ɾ | |||||||||||
| میانه‌ها | j، j̃ | |||||||||||
| میانه‌ای کناری | l | |||||||||||
مصوت‌ها
| کوتاه | دراز | دوگانه | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| بسته | باز | بسته | باز | |||
| جلو | لب‌گسترده | i | e | i: | e: | ie |
| لب‌گِرد | y | ø | y: | ø: | yø | |
| عقب | لب‌گسترده | ɯ | a | ɯ: | a: | ɯa |
| لب‌گرد | u | o | u: | o: | uo | |
منابع
- ↑ ساخا at اتنولوگ (18th ed., 2015)
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Yakut". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ http://www.unesco.org/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap#
- ↑ http://www.unesco.org/new/en/culture/themes/endangered-languages/atlas-of-languages-in-danger/
- ↑ https://www.ethnologue.com/country/RU/languages
- ↑ https://www.britannica.com/place/Russia/Mixed-and-deciduous-forest#ref422354
- ↑ https://books.google.com/books?id=39XZDnOWUXsC&pg=PA245&lpg=PA245&dq=persian+words+in+yakut+language&source=bl&ots=TLlINu2Jf7&sig=Mngw6Jb6qYCB-BVOmC0wkaqFPQA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjAvIGoqb_ZAhWFKFAKHfnEC8AQ6AEIXjAF#v=onepage&q=persian%20words%20in%20yakut%20language&f=false
ویکی‌پدیای انگلیسی.