زرین‌شهر
زرین شهر مرکز شهرستان لنجان در جنوب غربی استان اصفهان است.
| زرین‌شهر ریز | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | اصفهان |
| شهرستان | لنجان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | ریز |
| نام(های) پیشین | ریز، قلعهٔ ریز |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۶ خورشیدی |
| مردم | |
| جمعیت | ۵۵٬۸۱۷ نفر نفر (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | هفتاد کیلومتر مربع |
| ارتفاع | ۱۶۸۵ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۴+ درجه سانتیگراد |
| میانگین بارش سالانه | ۱۱۵ میلی‌متر |
| اطلاعات شهری | |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۱ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۲۳ ی ایران ۴۳ هـ ایران ۶۷ ص |
| کد آماری | ۱۴۳۱ |
این شهر با داشتن ۳۵۰ شهید دفاع مقدس بیشترین سهم از ۷۵۰ شهید شهرستان لنجان و شهرهای نه گانه آن را در جنگ تحمیلی به خود اختصاص داده است.اماکن تاریخی به جای مانده از گردش زمان در این شهر دربرگیرنده مسجد صباحی، مسجد جامع زرین شهر(رحیم خان)، برج کبوتری شرقی، گرمابه حاج رضاقلی و گرمابه دوقلو هستند که همگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.
پیشینه
مرکز شهرستان لنجان به سبب مجاورت با زاینده رود در سال ۱۳۳۶ طبق مصوبه شورای شهر ریز، با الهام از نام کهن زرین‌رود به زرین‌شهر تغییر نام یافت. به گفتهٔ باستان‌شناسان، اشیاء کشف شده در تله‌های باغ محمود، باغ دراز و تله کافر که در جنوب این شهر و در مجاورت مادی (جوی) کهن ریز قرار دارد، برآمده از دل معدودی از تپه‌های باستانی مسیر زاینده رود می‌باشد که از لحاظ تاریخی هم دوره با تمدن سیلک کاشان است.
از دیگر آثار تاریخی فرهنگی این منطقه می‌توان به مسجد صباحی (منسوب به دوره فرقه اسماعیلیه) حمام صحرایی با کتیبه ۸۰۰ ساله، قلعه اعراب، پل شاه‌نشین و تالار کهن ریز، آسیابها، کبوتر خانه‌ها و عصارخانه، حمام‌های خزانه‌ای، حمام حاج رضاقلی، قلعه‌های دفاعی و مساجد گوناگون اشاره کرد که به جز مسجد رحیم خان (جامع) قلعه حسین‌آباد و باغ برجی شرق ریز، مربوط به دوره قاجار و حوزه علمیه قدیمی ریز کلیه آثار ذکر شده در هجوم صنعت و توسعه بی حساب همچون دیگر نمادهای تاریخی فرهنگی شهر از صفحه روزگار محو شده‌است.
جمعیت شناسی
ساکنین اصلی زرین شهر را فارس زبانان تشکیل می‌دهند. جمعیت شهر زرین‌شهر در سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۵۵٬۸۱۷ نفر و ۱۷٬۸۲۱ خانوار بوده‌است.
شخصیت ها
- حکیم اسماعیل ریزی
- مرتضی ریزی
- خدامراد مرادیان
- محمد مهدی پرورش ریزی
- رحیم رجایی ریزی
- زهره بیات ریزی
- محسن کوهکن
- حسین قجه ای
- محمد تقی رهبر
صنایع
کارخانه ذوب آهن، کارخانه صنایع دفاع،شرکت پلی‌اکریل اصفهان، کارخانه نوید منگنز و زرین خودرو از جمله صنایع این منطقه‌اند.
صنایع دستی
شهرستان لنجان همانند دیگر شهرستان‌های استان اصفهان از قابلیت‌های بالقوه صنایع دستی در شهرستان برخوردار است.
اماکن تاریخی
مسجد جامع زرین شهر
از معدود بناهایی تاریخی شهرستان لنجان است که با شماره ۱۵۱۹۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. قدمت آن مربوط به اوایل دوران قاجار است این مسجد به وسیلهٔ محمد رحیم خان ریزی ساخته شده و دارای یک شبستان اصلی و تعدادی طاقنما در محوطه حیاط با تزئنیات آجرکاری خفته –راسته و آجرکاری معقلی و کاشیکاری است شبستان جبههٔ شمالی آن الحاقی است که در دهه‌های اخیر ساخته شده‌است که پیش از این کاریز بزرگی از حیاط آن می‌گذشت و دارای سنگ آب ارزشمند تاریخی بود که هم‌اکنون نیز موجود است. در این مسجد علما و خوانین و کدخدایان زرین شهر در اطاقهای مخصوصی دفن هستند.
گرمابه حاج رضاقلی زرین شهر
این گرمابه از نوع دوقلو (زنانه و مردانه) با دیرینگی قاجاریه است که به تازگی با شماره ۳۱۱۹۹/۱۳۹۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
کبوترخانه باغ برجی شرقی زرین شهر
این کبوترخانه از نوع دو استوانه‌ای و بادیرینگی صفویه است که با شماره ۱۹۲۱۷/۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌است اما در سال ۱۳۹۰ به دلیل بی‌توجهی مسئولین بخشی از آن به وسیلهٔ مالکین زمین‌های کناری ویران و تاکنون هم بازسازی نشده‌است.
پل کله
قدمت پل مربوط به اواخر دوران صفوی است که در حال حاضر به علت عدم توجه به فرسودگی‌های نما و اجرای ساخت و سازهای غیراصولی در معرض خطر است. قلعه چهار برج: بنای زیبایی است بر فراز بلندی تپه که در شهر زرین، شهر از شهرستان لنجان واقع شده‌است. قدمت آن به اواخر دوره صفوی و اوایل قاجار می‌رسد و چهار برج دیده‌بانی دارد.
کبوترخانه
کبوترخانه‌های زیبایی در اقصی نقاط شهرستان لنجان با زیبایی‌های خاص خود وجود دارند که دیدن آن‌ها خارج از لطف نیست. در کرچگان برج کبوتر ۲۰۰ ساله موجود است که گذشته از آن به عنوان مکانی برای دیده‌بانی استفاده می‌شده‌است.
گرمابه دوقلو
حمام دوقلو زرین شهر در هسته مرکزی شهر قرار دارد و شامل سربينه، گرمخانه و خزينه است و در اواخر دوره قاجار ساخته شده به شماره 32033 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کشاورزی
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج است که از قدیم الایام به برنج لنجان معروف بوده و در زرین شهر و شهرهای اطراف کشت می‌شود.
در بیشتر مناطق کشاورزی و شالیکاری (به زبان محلی: تولِکی) هنوز به صورت سنتی و با دست انجام می‌گیرد. از جمله مناطق مهم کشت برنج در زرین شهر می‌توان به قروق، طوله شغالی و باغ آقا اشاره کرد.
با توجه به وجود شالیزارهای بسیار این شهرستان یکی از بهترین محصولات برنج ایران را تولید می‌کند. همچنین در بخش باغ‌بهادران از محصولاتی نظیر گردو، بادام و غیره نیز می‌توان نام برد.
مراکز گردشگری
- پارک ساحلی زرین شهر
- مسجد رحیم خان مسجد جامع زرین شهر
- مناظر بسیار زیبای حاشیه زاینده رود
- مجموعه باستانی کوه قلعه بزی
- برج‌های کبوترخانه زرین شهر
دهکده ساحلی زاینده رود
این منطقه یکی از مراکز مهم ییلاقی اصفهان محسوب می‌شود. رودخانه زاینده رود، با جلوه‌ای رؤیا گون از میان بیشه‌ها و باغ‌ها می‌گذرد و قل قل آب و آواز پرندگان در لابلای شاخسار بیشه‌ها و وزش باد درشاخ و برگ درختان آن، از زیباترین موسیقی‌هایی است که می‌توان شنید. دو سوی رودخانه پوشیده ازدرخت و سبزه زار است و با آب و هوایی دلپذیر و خنک روح را تسکین می‌دهد. هر نقطه این ناحیه تفرجگاهی زیباست، کوه، آب زلال رودخانه و بیشه و درخت و باغ وسبزه زار، به باغبادران و روستاها و چمهای اطراف آن زیبایی خیره کننده‌ای بخشیده‌است.
سایر جاذبه‌ها
- پارک ساحلی زاینده رود در زرین شهر
- ویلاهای شهرداری زرین شهر
- مجموعه تفریحی و قایقرانی ذوب آهن
- منطقه گردشگری سعید آباد
- منطقه گردشگری برنجکان
- مسجد جامع زرین شهر (قاجاریه)
پارک زرین شهر
پارک ساحلی زرین شهر بوستان ملت، پارک شاهد، پارک لاله، پارک صدرا، پارک رضوان، پارک جوان، پارک گلها، پارک رجا، پارک حریت،پارک باغ ملی و…
تصاویر
پانویس
- ↑ «بانک اطلاعاتی آکو، لیست پلاک‌های خودروهای ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۶.
- ↑ «عکس‌های پارک زرین‌شهر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۸.
- ↑ «سایت زرین‌شهر». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «خبرگزاری زرینا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۶.
- ↑ «وب سایت باشگاه زرین ایران راهنمای شهرستان لنجان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۶.
- ↑ «وبگاه زرین شهر». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۰۹.