ستاره داوود
ستارهٔ داوود (به عبری: ماگن دیوید מָגֵן דָּוִד)، سپر داوود، شکلی مرکب از دو مثلث متساوی الاضلاع یکی رو به بالا و دیگری رو به پایین که روی هم قرار گرفته، تشکیل شده‌است. این نشان در ادیان و عقاید مختلف، به خصوص یهودیت امروزی کاربرد دارد.
در سدهٔ نوزدهم استفاده از ستارهٔ داوود در میان یهودیان اروپای شرقی به ویژه یهودیان روسی و اوکراینی شدت یافت. یکی از دلایل اصلی گسترش استفاده از آن مقابله با صلیب مسیحیان بود. نخستین استفاده‌ها از ستارهٔ داوود در متون ابتدایی کابالا به زبان عبری است و معمولاً به‌عنوان یک سیگیل برای اعمال جادویی به کار می‌رفته‌است و به نام مهر یا ختم سلیمان شناخته می‌شده‌است. این سمبل همچنین در بسیاری کلیساهای مسیحی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. تا پیش از سدهٔ نوزدهم استفاده از ستارهٔ داوود در میان یهودیان به‌طور رسمی تنها در جمهوری چک، اتریش، قسمت‌هایی از آلمان و پراگ انجام می‌شد.
با ایجاد جنبش صهیونیسم این سمبل نماد این جنبش گردید و در نخستین کنگرهٔ صهیونیسم در سال ۱۸۹۷ میلادی به‌عنوان سمبل جنبش صهیونیسم برگزیده شد.
نخستین اشارات به ستارهٔ داوود یا سپر داوود و ارتباط آن با شش ضلعی در سدهٔ ۱۷ میلادی صورت گرفت. عبارت سپر داوود در سیدور (دعاهای یهودی) به‌عنوان نامی دیگر برای خداوند اسرائیل به کار رفته‌است.
تاریخچه
ریشه
کهن‌ترین ستاره داوود یا ستاره شش پر ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ارمنستان تاریخی کشف شده‌است.
تاریخچهٔ نام
در متونی مربوط به سدهٔ ۱۱ میلادی از سپر داوود به‌عنوان نام دیگر خدای اسرائیل بدون اشاره به هیچ سمبلی استفاده شده‌است. در دعاهای یهودی نیز این عبارت مورد استفاده قرار گرفته‌است. این اشاره احتمالاً از زبور ۱۸ گرفته شده‌است که در آن خداوند به‌عنوان محافظت‌کننده و سپر شناخته شده‌است.
نخستین استفاده‌ها
ستارهٔ داوود در عهد عتیق و کتاب مقدس مورد استفاده قرار گرفته‌است. در کتاب مقدس مهم‌ترین سمبل‌های یهودیان منورا یا شمعدان و شوفار یا شیپور است. ستاره داوود نخست برروی سپر داوود استفاده شد و توسط آن در جنگ‌ها پیروز می‌شد بعدها این ستاره به سلیمان رسید و بعد به مهدی رسید که در زمان ظهور این ستاره را بهمراه خود دارد. در نوشتارهای ربی‌ها اشاره‌ای به ستارهٔ داوود شده‌است. استفاده از این نماد در زمان داوود و پس از او در اسرائیل رایج بوده‌است.
شش ضلعی در متون یهودی به‌عنوان یک نماد مقدس استفاده می‌شده‌است. به‌طور مثال در کشور اسرائیل سنگی دارای نماد شش ضلعی در بیرون کنیسه‌ای در جلیل مربوط به سدهٔ ۳ یا ۴ پیش از میلاد است. همانگونه که در کلیساهای براندنبورگ و مارکت کیرخ در هانوور استفاده شده‌است.
نخستین استفاده‌ها از شش ضلعی در متون یهودی به سدهٔ ۱۱ بازمی‌گردد. یهودا هاداسی در کتاب اشکول هانوفر نوشته‌است: «هفت نام فرشتگان که قبل از مزوزا آمده‌است:میخائیل، جبرئیل و همین‌طور. تتراگراماتون از همه آنها حفاظت می‌کند؛ و همچنین سمبلی که «سپر داوود» نام دارد در کنار نام هر فرشته قرار دارد.»
یک استفاده در یک نسخهٔ معروف تورات به نام تورات لنینگراد در اطراف صفحه نوشته شده‌است. به‌طور مشابهی در یک نسخهٔ دیگر تورات در سال ۱۳۰۷ میلادی ربی یوسف بار یهودا از این سمبل استفاده کرده‌است. یک سیدور مربوط به سال ۱۵۱۲ میلادی از پراگ دارای این سمبل بر روی جلد خود است.
استفاده از سمبل شش ضلعی در میان ترک‌ها نیز رایج بود. سکه‌های اسلامی ناصرالدین محمود بن محمد در سال ۱۲۰۰ میلادی به دلیل همین تأثیرات ترکی دارای یک عقاب دو سر در یک طرف و ستارهٔ داوود در طرف دیگر است. همچنین سکه‌های صلاح الدین ایوبی نیز از ستارهٔ داوود استفاده کرده‌است.
استفاده در کابالا
بر روی قبرهای یهودی یافته شده در آپولیا در جنوب ایتالیا از سدهٔ سوم پیش از میلاد نماد ستارهٔ داوود وجود دارد. یهودیان آپولیا به خاطر تسلط خود به کابالا معروف بودند که احتمالاً به همین دلیل از ستارهٔ داوود استفاده می‌کردند.
کتاب‌های سحر کابالایی و جادونامه‌ها مربوط به سده‌های میانه دارای سمبل شش ضلعی هستند که آن را به‌عنوان ستارهٔ داوود می‌شناسند.
در زمان رنسانس کتاب اتز حییم که دارای تعلیمات کابالایی ربی اسحاق لوریا است دارای نماد شش ضلعی و دو مثلث بر عکس هم می‌باشد و آن را با عرفان یهودی مرتبط می‌داند. بسیاری اعتقاد دارند که اسحاق لوریا دارای تأثیر زیادی در ارتباط دادن ستارهٔ داوود به‌عنوان یک سمبل یهودی بود. او تدریس می‌کرد که آنچه در بشقاب سدر گذاشته می‌شود باید به صورت یک شش ضلعی باشد؛ ولیکن افرادی مانند گرشوم شولم اعتقاد دارند که اسحاق لوریا در مورد دو مثلث موازی صحبت می‌کرده‌است و نه یک شش ضلعی.
متون کابالایی ستارهٔ داوود را با عدد هفت مرتبط می‌دانند. این ارتباط از شش جهت فضا به علاوه مرکز گرفته شده‌است و با نوشتارهای کتاب سفر یتزیرا مرتبط است. در این ارتباط شش سفیروت دارای خواص مذکر و سفیروت هفتم دارای خاصیت مؤنث است.
استفاده در میان یهودیان اروپای شرقی
در سال ۱۳۵۴ پادشاه بوهم چارلز چهارم برای یهودیان پرچمی سرخ رنگ با ستارهٔ داوود در نظر گرفت. در سال ۱۴۶۰ یهودیان اوفن در مجارستان به استقبال شاه ماتیاس کوروینوس به همراه پرچمی قرمز رنگ دارای ستارهٔ داوود رفتند. نخستین کتاب دعای عبری چاپ شده در پراگ در سال ۱۵۱۲ میلادی دارای یک شش ضلعی بزرگ بر روی جلد آن است. در سال ۱۶۴۸ میلادی یهودیان پراگ اجازه یافتند که دارای پرچم باشند. آنها پرچمی قرمز رنگ که دارای یک ستارهٔ داوود زرد رنگ بود انتخاب کردند.
استفاده در جنبش صهیونیسم
در سال ۱۸۹۷ ستارهٔ داوود در نخستین کنگرهٔ جهانی صهیونیسم به‌عنوان سمبل این جنبش انتخاب شد. یکسال پیش از این نشست تئودور هرتزل در خاطرات خود نوشت: «ما دارای یک پرچم نیستیم ولی به آن احتیاج داریم. اگر ما می‌خواهیم مردان زیادی را رهبری کنیم باید سمبلی بالای سر آنها داشته باشیم. من پرچمی سفید رنگ با هفت ستارهٔ طلایی پیشنهاد می‌کنم. پیش زمینهٔ سفید نشاندهندهٔ زندگی پاک نو ما است. هفت ستاره نشاندهندهٔ هفت ساعت طلایی کار ما هستند. ما به ارض موعود با نشان عزت خود وارد خواهیم شد.»
دیوید و ولفسوهن که یکی از تاجران مهم و از حامیان اصلی جنبش صهیونیسم بود از نداشتن پرچم آگاه بود و پرچم مورد نظر هرتزل نیز در میان یهودیان استقبال زیادی نداشت. او نوشت: «به دستور رهبر ما هرتزل، من به آماده‌سازی برای کنگرهٔ صهیونیسم مشغول شدم. یکی از مسائلی که مرا به خود مشغول کرد این بود که ما دارای پرچمی که مشکل یهودیان را بیان کند نیستیم. ما در کنگره چه پرچمی باید آویزان کنیم؟ ناگهان ایده‌ای به ذهنم رسید. ما یک پرچم داریم که به رنگ آبی و سفید است. تالیت (شال یهودی) که ما به دور خود می‌بندیم وقتی عبادت می‌کنیم: این نماد ما است. بیایید تالیت را از کیسهٔ خود درآورده و آن را در برابر اسرائیل و ملت‌ها آویزان کنیم. از این رو من دستور دادم که یک پرچم آبی و سفید به همراه ستارهٔ داوود تهیه شود. این‌طور بود که پرچم ملی ما که بر فراز کنگره به اهتزاز درآمد ایجاد شد.»
هولوکاست
ستارهٔ داوود معمولاً به رنگ زرد توسط ورماخت برای شناسایی یهودیان استفاده می‌شد. پس از حمله آلمان به لهستان در سال ۱۹۳۹ میلادی مردم درخواست کردند که یهودیان دارای علامت مشخصی شوند. در برخی مناطق یک بازوبند سفید رنگ با یک ستارهٔ داوود آبی رنگ و در برخی مناطق دیگر ستارهٔ زرد رنگ داوود بر روی سینهٔ یهودیان مورد استفاده قرار گرفت. اگر یهودی‌ای بدون این نشانه در انظار عمومی ظاهر می‌شد به سختی مجازات می‌شد. پس از این استفاده از ستارهٔ داوود زرد رنگ به همراه عبارت جود (یهودی به زبان آلمانی) در تمامی مناطق تحت کنترل آلمان انجام شد.
استفاده امروزی
پرچم اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی از ستاره داوود استفاده کرد؛ ولیکن طرح اولیه این پرچم در اولین کنگره صهیونیسم در سال ۱۸۹۷ میلادی زده شد. این پرچم گاهی به‌عنوان «پرچم صهیون» شناخته می‌شود.
بعضی یهودیان استفاده از ستاره داوود را به دلیل ارتباط آن با سحر و جادو ممنوع می‌دانند. گروه‌های دیگری مانند نتوری کارتا و ساتمار به دلیل مخالفت با جنبش صهیونیسم از این نماد استفاده نمی‌کنند.
سازمان اورژانس اسرائیل به نام مگن دیوید ادوم از یک ستاره داوود قرمز رنگ استفاده می‌کند.
در ادیان دیگر
استفاده از ستارهٔ داوود در برخی ادیان دیگر نظیر هرمسیه، کیمیاگری و هندوییسم نیز رایج بوده‌است.
در نوشتارهای هرمس الهرامسه این سمبل دارای معنی زیادی است. در لوح زمرد نوشته شده‌است: «هر آنچه در پایین است مانند هر آنچه در بالا است می‌باشد تا معجزات واقعیت ایجاد شود؛ و به دلیل اینکه تمامی واقعیت از یک چیز، با مدیتیشن بر روی یک چیز می‌آیند همهٔ واقعیت از این یک چیز به کمک اقتباس ایجاد شده‌است.» ارتباط دو مثلث در این دیدگاه نمایانگر یکی‌شدن ماده و روح است. هر آنچه در این دنیا وجود دارد بازتاب آنچه در دنیای نامریی است می‌باشد. تنها با ایجاد هماهنگی و تعادل میان عنصر مذکر (مثلث رو با بالا) و عنصر مؤنث (مثلث رو به پایین) هماهنگی ایجاد می‌شود.
در علوم خفیه نیز از شش ضلعی به کرات استفاده شده‌است. در میان سرخپوستان نیز این سمبل یافت شده‌است. در این دیدگاه شش ضلعی نماد مدیتیشن کامل بوده‌است که ارتباط میان انسان و جن را برقرار می‌کند.
برخی اعتقاد دارند که ستارهٔ داوود در حقیقت یک وضعیت افلاکی خاص بوده‌است که در زمان تاجگذاری داوود دیده شده‌است. این وضعیت دوباره در زمان تولد عیسی تکرار شده بود که باعث شد که مغ‌های زرتشتی بتوانند زمان تولد او را با توجه به افلاک متوجه شوند (ببینید: سه مغ).
جستارهای وابسته
- مهر سلیمان
- عرفان مرکابا
- آناهاتا
منابع
- ↑ Judaism A-Z Yacov Newman, Gavriel Sivan
- ↑ The Flag and the Emblem, Israeli Ministry of Foreign Affairs, quote "Unlike the menora (candelabrum), the Lion of Judah, the shofar (ram's horn) and the lulav (palm frond), the Star of David was never a uniquely Jewish symbol."
- ↑ https://www.peopleofar.com/2012/01/14/the-six-pointed-star-of-armenia/
- ↑ "King Solomon's Seal", MFA, King Solomon-s Seal.
- ↑ Ulmann.
- ↑ Herbert M. Adler, JQR, vol. 14:111. Cited in "Magen David", Jewish Encyclopedia [۱], retrieved 2010, May 28.
- ↑ [۲]
- ↑ www.markfoster.net
- ↑ Rabbi Blumenkrantz, "The Seder", The Laws of Pesach: A Digest 2010: Chap. 9. See also, [۳] بایگانی‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, retrieved 2010 May 28.
- ↑ "Magen David", Ask the Rabbi [۴], retrieved 2010, May 28.
- ↑ Simon Jacobson, op. ed. , "Tzav-Passover: The Seder Plate", A Meaningful Life, [۵] بایگانی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine, retrieved 2010 May 28.
- ↑ Gershom Scholem shows conclusively they do not form a hexagram. See, Hatakh ha-Zahav, Hotam Shelomoh u-Magen-David (Poalim, Hebrew) 1990:156.