گرانیت
سنگ گرانیت یا سنگ خارا (به فرانسوی : granit ؛ به لاتین : granum ) به معنای « خرمنی از دانه های درشت رنگی » یکی از فراوان ترین سنگ های آذرین و از مستحکم ترین سنگ های ساختمانی است که از سردشدن تدریجی مواد مذاب به وجود می آید. ساختار تشکیل دهنده این سنگ عمدتا بلور کانیهای کوارتز و فلدسپات است. ابعاد این بلورها به گونه ای است که به راحتی و با چشم قابل رویت است. چگالی این نوع سنگ نیز ۲.۷۵ گرم بر سانتی مترمکعب است.
سنگ گرانیت پس از بازالت فروان ترین سنگ طبیعی در پوسته زمین است .این سنگ در سراسر دنیا به فراوانی یافت می شود و باتوجه به کانی های تشکیل دهنده رنگ های متنوعی دارد .
==== نحوه تشکیل سنگ گرانیت به چه صورت است؟ ==== سلام به همه
گرانیت، سنگ آذرین درشت دانه ای است که از سرد شدن تدریجی ماگمای مذاب در نزدیکی سطح زمین تشکیل می شود. بلورهای سنگ گرانیت به گونه ای است که دانه های کوچک و بزرگ آن با چشم قابل مشاهده است. محل تشکیل این سنگ در رشته کوه هایی است که احتمال جابهجایی صفحات زمین وجود دارد، در این صورت ماگمای مذاب به سمت بالا آمده و با فرسایش و باد در معرض سرد شدن قرارگرفته و در نهایت سنگ گرانیت تشکیل می شود.
کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ گرانیت فلدسپات و کوارتز با مقادیر کمی از میکا و آمفیبول است. کوارتز ماده شفاف و بی رنگی است در صورتی که فلدسپات ممکن است خاکستری، سفید و یا حتی صورتی هم باشد. براین اساس مهم ترین نقش در روشنی سنگ گرانیت را کانی کوارتز بر عهده دارد.
معادن سنگ گرانیت
با توجه به فرآیند تشکیل این سنگ می توان گفت سنگ گرانیت به طور گسترده از تعداد زیادی از معادن سراسر پوسته زمین قابل استخراج است که با توجه به ساختار و درصد کانی های موجود در آن دارای مشخصات ظاهری و تم رنگی متفاوتی است. حال از بزرگترین معادن استخراج سنگ گرانیت می توان به معادن موجود در کشورهای ایران، ایتالیا، برزیل، هند، چین، تایوان و...اشاره کرد. سنگ های استخراجی از هر یک از این معادن با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال سنگ های گرانیت ایران عمدتا به صورت درشت دانه از کوارتز شفاف و فلدسپات سفید تا صورتی تیره بوده و فاقد هر گونه رگه یا فسیل است. اما برخی از سنگ های گرانیت ایران مانند گرانیت جنگلی و تعداد زیادی از گرانیت های استخراجی کشورهای دیگر با این توصیف مطابقت ندارند و دارای ظاهری متفاوت اند.
انواع سنگ گرانیت ایرانی
سنگهای گرانیت استخراج شده از معادن مختلف با توجه به ساختار تشکیل دهنده و نوع کانیهای موجود در آن، دارای رنگهای مختلفی هستند. به عنوان مثال کوارتز معمولا شفاف و خاکستری روشن است اما تم رنگی فلدسپات از سنگی به سنگ دیگر متفاوت است. سنگ های گرانیت ایران معمولا دارای بافتی با دانههای درشت و با بلورهای روشن و تیرهاند.
رنگبندی گرانیتهای ایرانی سفید، خاکستری، مشکی، قرمز و سبز است که از معادن واقع در شهرهای مختلف نطنز، زاهدان، خرمدره، یزد، بروجرد و... استخراج میشوند. تعدادی از سنگهای گرانیت بازار ایران عبارتند از:
- سنگ گرانیت مشکی نطنز
- سنگ گرانیت دانه اناری
- گرانیت آبی فیروزهای
- سنگ گرانیت گل پنبه ای
- سنگ گرانیت پرتقالی
- سنگ گرانیت خرمدره
- سنگ گرانیت سفید نطنز
- سنگ گرانیت قرمز یزد
- سنگ گرانیت سبز جنگلی
- سنگ گرانیت نهبندان
- سنگ گرانیت سفید بروجرد
- سنگ گرانیت سفید زاهدان
ویژگی های سنگ گرانیت
همانطور که بیان شد گرانیت از سرسختترین سنگ های ساختمانی است که مقاومت و استحکام چشمگیری دارد. علاوه بر این از آنجا که میزان تخلخل این سنگ برخلاف سنگ های آهکی تقریبا روبه صفر است، لذا از تراکم بالایی برخوردار بوده و در نتیجه وزن بالایی دارد. به گونه ای که چگالی این سنگ حدود 2/75 گرم بر سانتی متر مکعب است. یکی از مهم ترین معایب گرانیت نیز وزن بالای آن است. از طرفی از آنجا که سنگ توپر و بدون تخلخلی است چسبندگی آن به ملات کم بوده و احتمال جداشدن و سقوط آن وجود دارد. لذا بهتر است که از این سنگ در ارتفاعات و در نما استفاده نشود. درصورت تمایل به استفاده نیز برای نصب آن حتما از اسکوپ استفاده شود. دیگر ویژگی های این سنگ عبارتند از:
- مقاومت بالا در برابر ضربه، خش، ساییدگی و حرارت
- جذب آب ناچیز و در نتیجه لک نشدن
- ساب پذیری و جلاپذیری بالا
- قابلیت تحمل وزن بالا
میانگین جهانی درصد ترکیبات شیمیایی سنگ گرانیت بر اساس درصد وزنی که طی ۲۴۸۵ آنالیز بدست آمده است:
SiO2 | 72.04% (silica) |
Al2O3 | 14.42% (alumina) |
K2O | 4.12% |
Na2O | 3.69% |
CaO | 1.82% |
FeO | 1.68% |
Fe2O3 | 1.22% |
MgO | 0.71% |
TiO2 | 0.30% |
P2O5 | 0.12% |
MnO | 0.05% |
کاربردهای سنگ گرانیت
با توجه به ویژگی های که از این سنگ بیان شد می توان به این نتیجه رسید که سنگ گرانیت بهترین گزینه برای سنگ کف، سنگ پله، سنگ کابینت و کانتر است. اما به عنوان سنگ نمای داخلی و بیرونی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به خصوص برای مناطق سردسیر زیرا جذب آب کم سنگ گرانیت از سرمازدگی و ترک برداشتن سنگ در دمای پایین هوا جلوگیری می کند.
فرآوری سنگ گرانیت
کوپ سنگ گرانیت پس از استخراج از معادن به کارخانه های سنگبری انتقال داده می شود و در آنجا توسط ماشین های برش به ابعاد مختلفی برش داده می شود. لذا از آنجا که گرانیت سنگی سخت و مقاوم است، فرآیند برش آن کمی سخت تر است و توسط ماشین های برش مجهز به الماسه های مخصوص و طی چندین مرحله انجام می شود. به این ترتیب هزینه فرآوری این سنگ در مقایسه با سنگ های آهکی کمی بیشتر است. راجع به پرداخت سطح آن نیز گرانیت از معدود سنگ هایی است که تعداد زیادی از انواع روشهای پرداخت مانند صیقلی، تیشه ای، فلیم و..روی آن قابل اجرا است.
پانویس
- ↑ «سنگ گرانیت چیست؟ - همه آنچه از سنگ گرانیت نمی دانید». ایران اسلب. ۲۰۲۱-۰۱-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۵.
- ↑ Blatt and Tracy 1996, p.66
منابع
- جعفری، عباس. فرهنگ بزرگ گیتاشناسی، تهران چاپ دوم ۱۳۷۲.
- سنگ گرانیت از سایت ایران اسلب
- انواع سنگ گرانیت از سایت آپ استون
- Oliveira, P. The Elements. PediaPress. Retrieved 17 July 2014.
- Goodchild, P. (1999). Survival Skills of the North American Indians. Chicago Review Press, Incorporated. ISBN 978-1-56976-503-6. Retrieved 17 July 2014.