شهر غلغله
شهرغلغله یا شهرسفید، نام مجموعه بقایای معماری و باستانی یک محوطه تاریخی در مرکز شهر بامیان است. این شهر از قرون اولیه اسلامی تا اوایل قرن هفتم هجری پایتخت بعضی از حکومت‌های اسلامی منطقه مانند غزنویان و غوریان بوده است.
| شهر غلغله | |
|---|---|
شهر غلغله | |
| مکان | بامیان، افغانستان |
| ساخته‌شده | دوران غزنوی |
شهرغلغله یکی از هشت محوطه طبقه‌بندی شده تحت عنوان محوطه فرهنگی و مجموعه بقایای باستانشناسی موجود در مجموعه میراث جهانی دره بامیان است.
مشخصات شهر
آثار معماری و باستانشناسی به‌جامانده از شهر غلغله دارای وسعتی حدود ۴ تا ۵ هکتار است و بالای یک تپه سنگی مخروطی شکل که حدود ۱۰۰ تا ۱۴۰ متر ارتفاع دارد، در مرکز شهر بامیان در مقابل مجسمه های تخریب شده بودا قرار گرفته و تا دره فولادی و دره ککرک گسترش و تا محل فرودگاه کنونی و سید آباد که بقایای کاخ در آن پیدا میشود، ادامه دارد. دورادور تپه را یک خندق عریض دربرگرفته و بالای تپه دیوار‌های ضخیم استحکامی و برج های دفاعی ساخته شده‌اند.
پیشینه شهر
پیشینه این شهر تاریخی به قرن ۴ هجری بر می گردد. با هجوم مغولان شهرغلغله نیز مانند بسیاری از شهرهای آن‌زمان توسط چنگیزخان به آتش کشیده‌شد که بقایای ویرانی و آتش‌سوزی در آن هم‌اکنون نیز مشهود است. با این حال با توجه به شواهد باستانشناسی دوران تیموری در این محوطه تاریخی، به نظر می‌رسد که شهرغلغله در سده های بعد نیز به حیات خود ادامه داده است.
حمله چنگیزخان و باورهای محلی
تاریخ‌نگاران معتقدند که هنگامی که نوه چنگیزخان در بامیان کشته شد، وی برای انتقام، به این شهر حمله و مسیر آب آن را مسدود کرد. سپس اهالی آن‌شهر را قتل عام کرد.
بسیاری از تاریخ‌نگاران همچنین معتقدند پس از قتل عام ساکنین این محوطه توسط لشکر چنگیز غوغایی برپا شد و علت نامگذاری این شهر به «غلغله» به همین دلیل بوده است. برخی دیگر معتقدند که علت این نامگذاری تلاش‌هایی کارگران برای تسریع ساخت این شهر بوده که مجبور بودند در زمان معین و یک صدا سر کار خود حاضر شوند.
کاوش‌های باستانشناسی و مرمت
پس از سقوط دولت طالبان تلاش‌های برای بازسازی و مرمت این محوطه به کمک ایتالیا و زیر نظر یونسکو در حال انجام است.
همچنین درکاوشهای باستانشناسی شهر غلغله به سرپرستی خولیو بندیزو سرمینتو آثاری از چندین دوره ساختمانی عصرهای مختلف مانند غزنویان، غوریان و تیموریان به دست آمده است. این کاوشها حاصل همکاری هیئت باستانشناسی فرانسه در افغانستان، یونسکو و ایکوم است.
جستارهای وابسته
- بامیان
- شهر ضحاک
- فهرست شهرهای افغانستان
منابع
خولیو بندیزو-سرمینتو و محمد نادر رسولی، باستانشناسی افغانستان از ماقبل التاریخ تا اوایل دوره اسلامی، هیأت باستانشناسی فرانسه در افغانستان (دافا)، کابل، ۱۳۹۶
پیوند به بیرون
۳۴°۴۹′۰۸″شمالی ۶۷°۵۰′۲۰″شرقی / ۳۴٫۸۱۸۸۱۳°شمالی ۶۷٫۸۳۸۹۹۷°شرقی