صنایع دفاعی ایران

صنایع دفاعی ایران در دوران حکومت محمد رضا پهلوی پایه‌گذاری شد اما ایران تنها بخش ناچیزی از تسلیحات خود را تولید کرده و همچنین یکی از بزرگترین وارد کنندگان اسلحه بود. در سال ۱۳۵۴، صنایع الکترونیکی ایران تأسیس شد تا به کار جمع‌آوری و تعمیر سلاحهای وارداتی بپردازد. بیشترین جنگ‌افزارهای ایران قبل از انقلاب اسلامی، از آمریکا و اروپا وارد می‌شدند. بین سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۶، شاه سفارش ۸ میلیارد دلار جنگ‌افزار را به آمریکا داد و آمریکا تا انقلاب ایران (۱۳۵۷)، به ایران فروخت. در سال ۱۳۵۶، سازمان صنایع دفاعی ایران به‌طور مشترک با اسرائیل شروع به کار کردن روی انواع موشک کرد و ایران و اسرائیل به‌طور مشترک پروژه‌ای به نام پروژه شکوفه را پایه‌گذاری کردند و در همین راستا تقاضا داشتند که این پروژه روی موشک‌ها گسترش یابد این پروژه به دلیل انقلاب اسلامی ایران ناتمام ماند.

پس از انقلاب با مواجه شدن ایران با تحریم‌های گسترده از سوی کشورهای مختلف بلوک شرق و غرب که بعضاً حتی از فروش سیم خاردار به ایران نیز ابا کرده یا حتی کالاهای غیرنظامی که ممکن است مصارف نظامی داشته باشند را نیز به ایران نمی‌فروختند، با شروع جنگ هشت ساله و تهدید روزافزون ایران از سوی اسراییل و آمریکا و سایر متحدین غربی، ایران ساخت تسلیحات بومی را توسعه داد. در سال ۱۳۵۸ ایران اولین گام‌ها را در زمینه ساخت و مهندسی معکوس جنگ‌افزارهای ساخت شوروی از جمله آر پی جی-۷، بی ام-۲۱ کاتیوشا و موشک دوش پرتاب سم-۷ آغاز کرد.

بعد از آغاز جنگ ایران و عراق و آغاز تحریم‌های اقتصادی و نظامی علیه ایران، ایران هیچ چاره‌ای جز تکیه به صنایع نظامی خودی برای تعمیر و ساخت جنگ‌افزار نداشت. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز با مداخله و بر عهده گرفتن برخی وظایف به این کار کمک کرد و پس از مدت‌ها صنایع دفاعی ایران به صورت رسمی شکل گرفت و وزیر دفاع ایران سرمایه زیادی را برای راه‌اندازی صنایع موشکی اختصاص داد و بعدها ایران مهمات موشکی بسیاری ساخت.

از سال ۱۳۷۱ به بعد ایران توانست که انواع محصولات مورد نیاز نظامی خود مانند تانک، نفربر، موشک، زیردریایی و هواپیمای جنگنده بسازد.

پدافند

روسیه با وجود عدم ممانعت فروش سلاح‌های دفاعی به ایران بر اساس قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل و دریافت یک میلیارد دلار با فشار اسراییل فروش سامانه اس ۳۰۰ را به تأخیر انداخت. از سوی دیگر اسراییل و آمریکا و متحدین هر روز از احتمال حمله به مراکز هسته‌ای ایران سخن می‌گفتند. در چنین شرایطی سید علی خامنه‌ای رهبر ایران از نیروهای نظامی ایران خواست با باور کردن توان داخلی خود سامانه‌ای مشابه اس ۳۰۰ تولید کنند. این سامانه که چندی بعد ساخته شد بر همین اساس باور ۳۷۳ نامیده شد. ۳۷۳ اشاره به نام پیامبر اسلام بر اساس حروف ابجد دارد و. مؤسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک در فروردین ۱۳۹۶ دربارهٔ توان ایران در عرصه پدافند می‌نویسد:

مطمئنا تنها معدود کشورهای وجود دارند که قادر به توسعه مجموعه رادارها و موشک‌های هدایت شونده برد متوسط و برد بلند دفاع هوایی خود هستند و اگر ایرانی‌ها همان‌طور که وعده داده‌اند بتوانند بر موانع موجود در این راه غلبه کنند، نه تنها در آینده قابل پیش‌بینی در دفاع هوایی خودکفا می‌شوند بلکه می‌توانند سامانه‌های تلاش و باور خود را حتی صادر کنند.

حوت، سریع‌ترین اژدر جهان

ایران در سال ۱۳۸۵ اعلام کرد که موفق به ساخت اژدر حوت شده‌است که سریع‌ترین اژدر جهان به‌شمار می‌رود و قابلیت هدف قرار دادن بسیاری از زیردریایی‌های آمریکایی را دارد. ساخت این اژدر بازتاب وسیعی در رسانه‌های جهان داشت. در سال ۱۳۸۸ سپاه پاسداران طی رزمایشی دریایی از این اژدر رونمایی کرد.

آرش، دوربردترین پهپاد انتحاری جهان

ایران در سال ۱۳۹۹ و در جریان برگزاری رزمایش پهپادی از پهپاد انتحاری آرش رونمایی کرد که گفته می‌شود بردی معادل ۲۰۰۰ کیلومتر دارد. پیش از این پهپاد اسرائیلی هاروپبا برد عملیاتی ۱۰۰۰ کیلومتر دوربردترین پهپاد انتحاری جهان محسوب می‌شد اما پهپاد آرش با انهدام هدفی در فاصله ۱۴۰۰ کیلومتری (از سواحل مکران تا کویر سمنان) عملا نشان داده است برد عملیاتی فراتر از این رقم را دارا است. دربرخی منابع نیز برد این پهپاد ۱۶۰۰ کیلومتر ذکر شده که باز هم بالاترین برد در کلاس پهپادهای انتحاری است.

• فهرست تجهیزات نظامی ساخت ایران
• نیروهای مسلح ایران
• وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح