آلیداد

آلیداد قسمت فوقانی تئودولیت است و از یک دو شاخه فلزی محکم تشکیل شده‌است. بر انتهای شاخه‌های آلیداد یک محور افقی TT تکیه می‌کند که یک دوربین نقشه‌برداری (عمود بر آن) می‌تواند حول آن دوران نماید و به همین جهت آن را محور چرخش دوربین می‌نامیم. آلیداد نیز می‌تواند حول محور اصلی دستگاه که آن را به PP نمایش می‌دهیم دوران کند. برای آنکه بتوانیم محور اصلی دستگاه را در امتداد قائم قرار دهیم، بین دو شاخه آلیداد، یک تراز نصب شده و برای آن که دستگاه برای اندازه‌گیری زاویه قائم نیز آمادگی داشته باشد یک دایره مدرج به نام لمپ قائم کنار یکی از شاخه‌های آلیداد در نظر گرفته شده به طوریکه محور TT از مرکز آن می‌گذرد.

آلیداد وسیله نشانه‌روی و رسم امتدادها روی تخته می‌باشد. این وسیله قراول‌روی ممکن است دوربین‌دار یا بدون دوربین باشد.

این الیدادها عبارتند از یک خط‌کش که دوربین نقشه‌برداری به آن متصل شده و خط قراولروی دوربین با لبه خط‌کش موازی دوربین آلیداد دارای حرکت ارتفاعی بوده و شیب خط قراول‌روی روی دایره مدرجی قرائت می‌شود. با دوربین آنها می‌توان فواصل را نیز به طریقه استادیمتری اندازه گرفت.

اعداد خوانده شده به وسیله آلیداد:

تار بالا:۰۶۸۵

تار وسط:۰۶۴۵

تار پایین:۰۶۰۵

در شاخص‌خوانی اعداد به دست آمده به صورت میلی‌متر گزارش می‌شود. این سه دوربین از لحاظ زوایایی که به دست می‌دهند با هم تفاوت دارند دوربین تئودولیت هم زاویهٔ افقی و هم عمودی را به دست می‌دهد ولی نیوو تنها زایهٔ افقی و آلیداد تنها زاویه عمودی را به دست می‌دهد.

• تئودولیت

• فشارکی، پ. فرهنگ جغرافیا، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۹.
• سید قاسم رستمی و بهرام صفایی: نقشه‌برداری پیشرفته، دستگاه‌ها. تهران: انتشارات: فروزش، بهمن ۱۳۸۹.