در اصطلاح عامیانه عکاسی ( یا به انگلیسی photography ) به سادگی فرایند گرفتن نور با دوربین برای ایجاد یک تصویر است. خود کلمه Photography در لغت به معنای “طراحی با نور” است که از عکس یونانی به معنای نور و نمودار به معنای ترسیم گرفته شده است.
به صورت حرفه ای عکاسی فرآیند ثبت یک تصویر یا یک عکس روی یک فیلم حساس به نور یا در مورد عکاسی دیجیتال از طریق یک حافظه دیجیتال الکترونیکی یا مغناطیسی است. عکس ها می توانند یک تصویر واقعی و یک لحظه به خصوص را ثبت کنند. عکاسی بیش از عناصر فنی و هنری که آن را تشکیل می دهد، درباره احساسات، عواطف و ایجاد ارتباط با افراد و مکان ها است. در یک کلام عکاسی ایجاد یک تجربه شخصی فوق العاده است و بس.
اختراع عکاسی موضوعی بحث برانگیز است. عکاسی نتیجه بسیاری از پیشرفت های تکنولوژیکی است که مهم ترین آن به انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم مربوط می شود.
حتی پیشرفت های قبلی مانند دوربین های obscura که یک دستگاه نوری در دوره رنسانس بود نیز تاثیر زیادی در اختراع و پیشرفت هنر عکاسی داشته است. هنر عکاسی برای اولین بار در سال 1826 معرفی شد، زمانی که جوزف نیکفور نیپس از بیرون از پنجره خود عکاسی کرد. این عکس با عنوان نمایی از پنجره در Le Gras اولین تصویری است که آن را به عنوان قدیمی ترین عکس در نظر می گیرند. شاید از نظر موضوع چندان قوی نباشد، اما به عنوان قدیمی ترین بازمانده بخش مهمی از تاریخ عکاسی را تشکیل می دهد.
همین تصویر در اوج سادگی خود به خوبی فرایند فنی عکاسی نیپس را نشان می دهد. نیپس برای پردازش تصویر گرفته شده توسط دوربین خود از فرایند هلیوگرافی که اختراع خود او بود استفاده کرد. در این تکنیک از ترکیب قیر در روغن اسطوخودوس استفاده می شد. سپس این ماده روی یک لیتوگرافی پوشانده می شد و بعد از خشک شدن در معرض نور خورشید قرار می گرفت. این عکس به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید که برای تولید تصویر مورد نیاز بود، به دست آمد.
مرحله بعدی اختراع داگرئوتیپ بود. فرآیند داگرئوتیپ که در سال 1829 توسط لویی داگر، نقاش فرانسوی ابداع شد، دستاورد همکاری داگر با نیپس بود. فرآیند عکاسی داگر نوردهی بسیار طولانی مورد نیاز برای یک هلیوگراف را کوتاه کرد و به تصاویری بسیار واضح تر منجر شد. در آن دوره داگرئوتیپ به یک روش محبوب عکاسی تبدیل شد. با این حال از آن جایی که تولید آن گران بود و امکان ایجاد چندین تصویر وجود نداشت، عمدتا از این تکنیک برای ایجاد پرتره ها استفاده می شد.
در ادامه در دهه 1830 ویلیام هنری فاکس تالبوت کالوتایپ همه کاره تر را توسعه داد که امکان تولید چندین چاپ را از طریق ایجاد یک تصویر منفی فراهم می کرد. تالبوت به جای تکیه بر صفحات فلزی مانند داگر و نیپس، از کاغذهای حساس به نور استفاده کرد. روش او به نام فرایند کالوتایپ در سال 1841 عمومی تر شد. یکی از مشهورترین و قدیمی ترین کالوتایپ ها، پرتره ای از توماس دانکن در حدود سال 1844 است.
توسعه هنر عکاسی
معرفی دوربین های قابل حمل کم هزینه، مانند دوربین کداک در دهه 1880 و براونی در دهه 1900، منجر به افزایش محبوبیت و استفاده از عکاسی برای مقاصد خانگی و تفریحی شد. این نوآوری ها به توسعه عکاسی کمک کرد و آن را برای طبقه متوسط رو به رشد و طبقه کارگر با در دسترس تر کرد.
عکاسی همچنین به دلیل ظرفیت آن برای بازتولید انبوه، برای ترویج و انتشار کالاهای تجاری از طریق تبلیغات اهمیت پیدا کرد.توسعه تجهیزات سبک وزن و انعطاف پذیر، مانند لایکا در دهه 1920 و نوآوری در فیلم از نظر نور و سرعت، منجر به عکاسی پویاتر و خود به خود شد.
این ابداعات عکاسی به عنوان ابزاری برای ثبت رویدادهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در قالب عکاسی مستند مورد استفاده قرار گرفت. در دهه های 1920 و 1930 عکاسی مستند نقش مهمی در ثبت رویدادهای اجتماعی و فرهنگی در دوران رکود اقتصادی در آمریکا داشت.فراگیر شدن عکاسی برای مقاصد خانگی و تفریحی، در نتیجه اختراع دوربین های ارزان و با استفاده آسان، به ظهور تمایز بین حالت های مختلف عکاسی کمک کرد.
تفریحی در قالب عکس فوری با مستند سازی آماتور جنبه های زندگی روزمره همراه بود. عکاسی مستند با ثبت رویدادهای اجتماعی و سیاسی برای اهداف مستند سازی و ارتباطی همراه بود. عکاسی هنری با بیان هنری عکاس همراه بود.در کنار این موارد هنوز هم برخی از عکاسان سعی داشتند تا با به تصویر کشیدن مناظر، پرتره های زیبا و نمایش های جذاب، عکاسی را به عنوان هنر و شکلی از نقاشی معرفی کنند.
برخی از این عکاسان از تکنیک های فوکوس نرم و چاپ مانند Photogravure در عکس ها استفاده کردند تا جلوه های نقاشی را در این تصاویر به وجود بیاورند. به این جنبش جدید در عکاسی تصویرگری می گفتند. در نهایت در آغاز قرن بیستم با گسترش قابل توجه عکاسی ، این هنر به نوعی جایگزینی برای نقاشی شد تا از این طریق هنرمندان تصاویر خود را به معرض نمایش درآورند.
عکاسی می‌تواند هدف های بسیاری داشته باشد، می‌تواند یک داستان روایت کند یا فقط ثبت یک لحظه خاص باشد، می‌تواند مستند باشد، یا فقط یک عکس هنری باشد. کاربردهای فنی زیادی برای عکاسی و همچنین موارد اجتماعی تعریف شده. نحوه تعامل و انتخاب سبک برای هر عکاس کاملا شخصی است و بستگی به علایق شخص عکاس دارد، در نتیجه نسبت به هر عکاسی سبک‌ها و انتخاب‌ها متفاوت است.
درحالی که بیشتر عکاس‌ها در یک یا دو زمینه عکاسی می‌کنند و معمولا این سبک ها را باهم در بعضی موارد ترکیب می‌کنند. مهارت های فنی و خلاقیت، موارد مورد نیاز در اکثر ژانر های عکاسی است، در نتیجه هر چقدر مهارت در شاخه‌های متعدد عکاسی افزایش یابد، تبدیل به یک عکاس با مهارت بالا در شاخه‌های دیگر هم می توان شد.
در زیر به جذاب ترین و محبوب ترین سبک های عکاسی اشاره می کنیم:
عکاسی منظره یا لنداسکیپ
عکاسی طبیعت
عکاسی پرتره
عکاسی حیات وحش
عکاسی در سفر
عکاسی خیابانی
عکاسی معماری
عکاسی ماکرو
عکاسی تجاری
عکاسی ورزشی
عکاسی خبری
عکاسی انتزاعی
عکاسی نجوم
عکاسی رویداد
عکاسی عروسی
عکاسی محصول
عکاسی از غذا
عکاسی مد
دوربین آنالوگ:
دوربین آنالوگ طی سالیان طولانی از وضعیت ابتدایی خود که همان اتاق تاریک بود، تکمیل و به حالت فعلی درآمده‌است. نخستین دوربین‌ها فاقد مسدودکننده و دیافراگم بودند. لنز آن دوربین‌ها کاملاً ابتدایی، و انحراف خطی شدید و سایه یا تاریکی در گوشه‌ها داشتند. لزوم مسدودکننده از زمانی احساس گردید که سرعت مواد حساس عکاسی (نورگیری) افزایش یافت و زمان نوردهی به کسری از ثانیه رسید. مسدودکننده‌ها در انواع مختلفی تولید شده و برای کارهای متعدد مورد استفاده قرار گرفتند مسدودکننده‌های برگی در تمامی سرعت‌های فلاش کارایی داشتند، ولی سرعت آنها کم بود.
مسدودکننده‌های سطح کانونی هم با وجود سرعت بالا، در ثبت تصویر از سوژه‌های متحرک، بسته به جهت حرکت پره‌ها (افقی یا عمودی) تصویر را دچار اعوجاج می‌کردند. با ورود عکاسی به جامعه و دنیای خبر و ورزش، طلب برای سرعت‌های بالای مسدودکننده، برای ثبت وقایع سریع افزایش یافت. سرانجام کارخانه مینولتا در سال ۱۹۹۸ دوربین ماکسیوم ۹ خود را با سرعت مسدودکننده ۱/۱۲۰۰۰ ثانیه به جهان معرفی کرد، که خود انقلابی در این زمینه محسوب می‌شود
دوربین دیجیتال:
دوربین دیجیتال یک دستگاه الکترونیکی است که برای گرفتن عکس و ذخیره آن، به‌جای فیلم عکاسی از حسگرهای حساس به نور معمولاً از دستگاه جفت‌کننده بار (CCD) یا نیم‌رسانای اکسید فلزی مکمل (CMOS) استفاده می‌کند و تصویر گرفته شده توسط سنسور، طی چند مرحله برای استفاده به حافظه دوربین فرستاده می‌شود.
دوربین‌های دیجیتال همانند دوربین‌های آنالوگ دارای یک منظره‌یاب، لنز برای کانونی کردن تصویر بر روی یک وسیله حساس به نور، وسیله‌ای برای نگهداری و انتقال چند تصویر گرفته شده در دوربین و یک جعبه در بر گیرنده تمام این تجهیزات می‌باشد.
در دوربین دیجیتال فرایند ثبت تصویر با استفاده از حسگر تصویر در حافظه انجام می‌گیرد و اجازه می‌دهد که تصاویر در شکل دیجیتال ذخیره شوند و به سرعت و بدون نیاز به عملیات خاصی (نظیر عملیات شیمیایی بر روی فیلم) در دسترس باشند.
لنز:
لنز استوانه‌ای حاوی مجموعه‌ای از عدسی است که نور را از خود عبور داده و به درون دوربین هدایت می‌کند و باعث می‌شود که تصویر به صورت واضح بر روی فیلم عکاسی یا گیرنده تصویر منعکس شود.کیفیت عکس، بیشتر به لنز بستگی دارد تا دوربین. لنز دوربین‌های کامپکت قابل تعویض نیستند، اما لنز دوربین‌های تک‌لنزی بازتابی قابل‌تعویض‌اند.
قدرت و کیفیت لنزها به عوامل گوناگونی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها فاصله کانونی و عدد دیافراگم است. فاصله کانونی بر حسب میلی‌متر است و معرف زاویه دید لنز است. هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد، لنز زاویه دید بازتری دارد و به اصطلاح لنز، وایدتر است و هرچقدر فاصله کانونی بیشتر باشد زاویه دید کوتاه‌تر خواهد بود.
فلاش:
فلاش یا درخش ابزاری است که برای نورپردازی صحنه‌های تاریک و کم نور و نقاطی که از شرایط نوری نامطلوبی برخوردارند، از آن استفاده می‌شود.فلاش یک منبع نور کوچک قابل حمل است که می‌تواند نوری قوی برای یک چندم ثانیه از خود بیرون دهد. فلاش‌ها معمولاً با باتری یک بار مصرف یا قابل شارژ تغذیه می‌شوند ولی برخی از آنها را می‌توان با یک آداپتور به برق شهر نیز وصل نمود.
فلاش‌ها در حالت کلی، دو کاربرد دارند؛ یک کاربرد آن افزایش نور محیط در زمانی که نور اصلی برای عکاسی کافی نیست یا شرایط عکاسی را سخت می‌کند، است و کاربرد دیگر آن، اصلاح نور محیط در زمانی که نور اصلی کافی است، ولی ترکیب خوبی به وجود نمی‌آورد است.
عکس ها تقریبا در تمام جنبه های زندگی مدرن مورد استفاده قرار می گیرند و وجودشان مشهود است. آنها به عنوان شکلی از ارتباط و مستندسازی در بخش های مختلفی مانند:
عکس های روزنامه ها
مجلات
آگهی های تبلیغاتی
پوسترها
تلویزیون
اینترنت
پلتفرم های آنلاین
گذرنامه
کارت های شناسایی
آرشیوها، سیستم های امنیتی و نظارتی
پزشکی قانونی
علم
و پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.
عکاسی همچنین نقش مهمی در فعالیت های خانگی و تفریحی دارد. اکثر عکس هایی که امروزه تولید می شوند به شکل عکس های فوری هستند که فعالیت هایی مانند تعطیلات و جشن ها را مستند می‌کنندبا رواج دوربین های دیجیتال و دوربین های تلفن همراه، این فعالیت ها برای نمایش در وب سایت های اشتراک گذاری عکس و سایت های شبکه های اجتماعی مبتنی بر عکس نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
علیرغم رواج عکاسی در بسیاری از جنبه های زندگی مدرن، تنها تعداد کمی از عکس ها به عنوان هنر در نظر گرفته می شوند و تمایل دارند در موزه ها و گالری ها در قالب هایی شبیه به نقاشی نمایش داده شوند.
در می ۲۰۱۵ (خرداد ۱۳۹۴) یک تیم پنج‌نفره از عکاسان پس از دو هفته کار در ارتفاع ۳۵۰۰ متری و سرمای منهای ده درجه و ۳۵ ساعت عکسبرداری بدون وقفه، بزرگترین عکس دنیا به حجم ۳۶۵ گیگاپیکسل را از کوه مون‌بلان تهیه کردند. این عکس ۳۶۰ درجه (سراسرنما یا پانوراما) از ترکیب هفتاد هزار عکس تشکیل شده‌است. اگر این عکس چاپ شود به اندازه یک زمین فوتبال خواهد بود. مجموع تصاویر که ۴۵ ترابایت حجم داشت پس از دو ماه کار با استفاده از کامپیوترهای پرقدرت آماده شد. سرپرست این تیم عکاس ایتالیایی فیلیپو بلینیی بود و تیم او برای عکسبرداری از سه دوربین کانن استفاده کردند که یکی از آنها به یک بازوی روبوتی مجهز بود. رکورد پیشین متعلق به عکسی از لندن بود که در سال ۲۰۱۲ ار بالای برج مخابرات (BT) این شهر گرفته شده بود و ۳۲۰ گیگاپیکسل بود.
رشته عکاسی در مقاطع متوسطه و آموزش عالی تدریس می‌شود، دانشجویان این رشته با زیبایی‌شناسی، تاریخ عکاسی، هنر، تکنیک و روش‌های مختلف عکاسی آشنا می‌شوند. وجود عکس درتبلیغات، صنعت، روزنامه‌نگاری، مقاله‌نویسی، در زمینه‌های مختلف علوم پزشکی، فیزیک، جانورشناسی، سینما، نجوم، سند تاریخی، اجتماعی و خبررسانی کاربرد بی‌سابقه دارد و به عبارت دیگر، عکس شیوه دیگر دیدن است. زمان تدریس هر واحد درسی نظری ۱ ساعت در هفته، عملی ۲ ساعت در هفته و کارگاهی ۳ ساعت در هفته است.
فارغ‌التحصیلان این رشته توانایی‌های متنوعی همچون خدمت در نهادهایی مانند خبرگزاری‌ها و نشریات، به عنوان خبرنگار عکاس، کار در زمینه‌های تخصصی عکاسی در کنار کارشناسان علوم و فنون و هنرها، کار در زمینه عکاسی هنری و استفاده از هنر عکاسی به عنوان وسیله ایجاد ارتباط با مخاطب و کار آموزشی و تحقیقاتی در زمینه عکاسی را خواهند داشت.
منابع
خرمی‌راد، نادر (۱۳۸۸). راهنمای عکاسی دیجیتال. تهران: کانون نشر علوم. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۲۷-۰۶۸-۱.
حاج زمان، محمد (۱۳۸۶). «تاریخچه عکاسی به زبان آدمیزاد». جشن کتاب. تهران (۴).
عباسی، اسماعیل (۱۳۸۵). فرهنگ عکاسی. تهران: سروش. شابک ۹۶۴-۳۷۶-۴۱۰-۹.
سایت خبرگزاری مهر
سایت ویکیپدیا
