غژگاو

غَژگاو یا یاک (نام علمی: Bos grunniens) گونه‌ای گاوسان موبلند است که دمی مانند اسب دارد و در مناطق افغانستان، هیمالیا، فلات تبت و مغولستان زندگی می‌کند. بیشتر غژگاوها به صورت اهلی در میان مردم زندگی می‌کنند ولی گروه کوچکی غژگاو وحشی نیز در طبیعت وجود دارد.

غژگاوهای وحشی از بزرگترین انواع گاوسانان هستند. ارتفاع آن‌ها در شانه به ۱٫۶ تا ۲٫۲ متر و وزنشان بین ۳۰۰ کیلو تا یک تن است و طول بدنشان ۲٫۵ تا ۳٫۳ متر است. ماده‌ها حدود یک‌سوم از نرها کوچکترند. غژگاوهای اهلی اما بسیار کوچکتر از همتایان وحشی خود هستند و وزن نرها بین ۳۵۰ تا ۵۸۰ کیلو و وزن ماده‌هایشان بین ۲۲۰ تا ۲۶۰ کیلو است.

به‌طور تاریخی گرگ تبتی (زیرگونه‌ای از گرگ خاکستری) دشمن طبیعی اصلی غژگاو بوده و مواردی از شکار این حیوان توسط پلنگ برفی و خرس قهوه‌ای هم گزارش شده‌است.

غژ یا کژ به معنای ابریشم است و بنابراین غژگاو «گاو ابریشم» معنی می‌دهد. در فارسی آن را غژغاو و گاو خطایی هم نوشته‌اند. واژه امروزی پرچم که در فارسی به معنای درفش (بیرق) به کار می‌رود در اصل به معنی دنباله موهای غژگاو بوده‌است. این گاو موهای بسیار سیاه درخشان دارد و در آخرین بخش دُمِ وِی موها بسیار پُر پُشت و زیبا و درخشان می‌شود که منگوله پرده‌ها به تقلید از دم غژگاو ساخته شده‌است. و از دم غژگاوها پرچم علم و مگس‌ران هم می‌سازند.

دنباله غژگاو را که پرچم نام داشت ترکمانان و مغولان خجسته و مبارک می‌پنداشتند و این گاو را فقط برای بدست آوردن پرچمش شکار می‌کردند سپس دنباله آن را به نشانِ شگون و به آرزوی پیروزی به گلوگاه نیزه یا به بالای چوب یا نیزه‌ای که علم را بدان بسته بودند می‌آویختند.