فتالیک انیدرید
فتالیک انیدرید (به انگلیسی: Phthalic anhydride) با فرمول شیمیایی C8H4O3 یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم است؛ که جرم مولی آن ۱۴۸٫۱ گرم بر مول می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، دانه‌های سفید است.
| Phthalic anhydride | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
2-benzofuran-13-dione [۱] | |||
دیگر نام‌ها Isobenzofuran-13-dione | |||
| شناساگرها | |||
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۸۵-۴۴-۹ | ||
| کم‌اسپایدر | ۶۵۵۲ | ||
| ChEBI | CHEBI:36605 | ||
| شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس | TI3150000 | ||
| جی‌مول-تصاویر سه بعدی | Image 1 | ||
| |||
| |||
| خصوصیات | |||
| فرمول مولکولی | C8H4O3 | ||
| جرم مولی | 148.1 g/mol | ||
| شکل ظاهری | white flakes | ||
| چگالی | 1.53 g/cm solid | ||
| دمای ذوب | ۱۳۱ °C | ||
| دمای جوش | ۲۹۵ °C subl. | ||
| انحلال‌پذیری در آب | 0.62 g/100g (20—25 °C); 19.0 g/100g (100 °C); reacts slowly | ||
| خطرات | |||
| کدهای ایمنی | R۲۲, R37/38, R۴۱, R42/43 | ||
| شماره‌های نگهداری | S۲, S۲۳, S24/25, S26, S37/39, S۴۶ | ||
| لوزی آتش | |||
| نقطه اشتعال | |||
| ترکیبات مرتبط | |||
| ترکیبات مرتبط | فتالیک اسید فتالیمید فتالاید | ||
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |||
 (بررسی) (چیست:  / ؟)
| |||
| Infobox references | |||
|
| |||
انیدرید فتالیک فرم تجاری اصلی اسید فتالیک است. این جامد بی‌رنگ یک ماده شیمیایی مهم صنعتی به ویژه برای تولید در مقیاس بزرگ روان‌کننده پلاستیک هاست. در سال ۲۰۰۰ حجم تولید این محصول در سراسر جهان حدود ۳ میلیون تن در سال تخمین زده شد.
تولید
روش‌های آزمایشگاهی
در مقیاس کوچک می‌توان از اکسیداسیون نفتالن یا ۱و۲-دی متیل بنزن (ارتو-زایلین) با استفاده از اکسنده مناسب استفاده کرد.
همچنین از حرارت دادن فتالیک اسید و تجزیه آن به آب و فتالیک انیدرید و تصعید آن در همان دما (۳۰۰ درجه سانتی گراد) و جمع‌آوری مناسب آن تولید می‌شود.
روش‌های صنعتی
در گذشته از اکسایش نفتالن با اکسیژن هوا و در مجاورت کاتالیزور مناسب مانند وانادیوم پنتااکسید استفاده می شد.
امروزه از اکسایش ارتو-زایلین و اکسیژن هوا و در مجاورت کاتالیزور تولید می گردد.
استفاده‌ها
ترکیبات آن مخصوصاً استرها و دی استرهای مایع آن (فتالات‌ها و دی فتالات ها) به عنوان حلال واکنش‌ها و نرم‌کننده پلاستیک‌هایی مانند PVC که به خودی خود بسیار غیر انعطاف پذیر هستند استفاده می‌شوند. البته عوارض جانبی مانند ناباروری را به همراه خود دارند.
ترکیب‌ها و مشتقات بیشمار آن را می‌توان در هرجا از داروها تا رنگ و رزین یافت :
هشدارها
گرد و غبار آن محرک و حساسیت زا برای دستگاه تنفسی و خطرناک برای چشم‌ها است.
این ماده با آب و بخار آن مخصوصاً آب داغ به سرعت واکنش می دهد و فتالیک اسید تولید می‌کند و از بین می‌رود لذا باید دور از آن‌ها نگهداری شود.
جستارهای وابسته
- ترکیب شیمیایی
- نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی
منابع
- "IUPAC GOLD BOOK" (به انگلیسی). International Union of Pure and Applied Chemistry. Retrieved 17 July 2013.