فرهنگ سخن
فرهنگ سخن از تازه‌ترین فرهنگ‌های لغت یک‌زبانهٔ زبان فارسی است و به سرپرستی حسن انوری تألیف شده‌است. این فرهنگ دو ویرایش اصلی دارد:
- ویرایش بزرگ (فرهنگ بزرگ) در هشت جلد
- ویرایش کوچک (فرهنگ فشرده) در دو جلد
فرهنگ بزرگ سخن، افزون بر واژه‌های قدیمی، حاوی تقریباً همهٔ واژه‌ها، اصطلاحات علمی و تعبیرات روز زبان فارسی است. این فرهنگ از سوی انتشارات سخن تدوین و منتشر شده‌است. در تدوین فرهنگ سخن، افزون بر سرویراستار (حسن انوری)، ۴۶ مؤلف و ۲۱ ویراستار در بخش‌های عمومی و تخصصی همکاری داشته‌اند.
فرهنگ فشردهٔ سخن
فرهنگ فشردهٔ سخن به سرپرستی حسن انوری در دو جلد تألیف شده‌است. این واژه‌نامه نسخهٔ فشردهٔ فرهنگ بزرگ سخن (هشت‌جلدی) است. در فرهنگ فشردهٔ سخن، شواهد واژگانی (جز در تعداد معدودی از مدخل‌ها) حذف شده‌اند. همچنین، واژه‌های بسیار کم‌کاربرد و به‌ویژه کهن‌ترِ کم‌شاهد و نیز واژه‌هایی که به‌طور قیاسی ساخته می‌شوند، از این فرهنگ حذف شده‌اند.
هدف از تلخیص فرهنگ بزرگ سخن و درآوردن آن به‌صورت فرهنگ دوجلدی، امکان بهره‌وری کسانی است که به فرهنگ بزرگ سخن دسترسی ندارند یا به‌دنبال مستندات واژه‌ها نیستند.
فرهنگ روز سخن
فرهنگ روز سخن در یک جلد تألیف شده‌است. این فرهنگ، برخلاف دو فرهنگ اصلی، واژه‌های قدیمی را دربرندارد و در تدوین آن، واژه‌ها و تعبیرات روزِ زبان فارسی مدّ نظر بوده‌است. حجم اصطلاحات علمی نیز در این ویرایش از مجموعهٔ فرهنگ سخن کمتر از دو ویرایش اصلی (فرهنگ بزرگ و فرهنگ فشرده) است. این فرهنگ نیز توسط انتشارات سخن چاپ و منتشر شده‌است. در تدوین این فرهنگ هم، افزون بر سرویراستار (حسن انوری)، ۴۶ مؤلف و ۲۱ ویراستار در بخش‌های عمومی و تخصصی همکاری داشته‌اند. فرهنگ روز سخن در سال ۱۳۸۳ چاپ و منتشر شد.
ذیل فرهنگ بزرگ سخن
این کتاب ذیلی است بر فرهنگ بزرگ سخن که در سال ۱۳۸۱ در هشت جلد انتشار یافته بود. این ذیل مشتمل بر واژه‌هایی است که از قلم افتاده یا تازه یافته شده‌اند، همچنین، مشتمل است بر تصحیح غلط‌های چاپی و غیرچاپی و اشتباه در ارجاعات که در هشت جلد روی داده، و نیز برخی شواهد جدید بر مدخل‌هایی که شاهد کم داشته یا شاهد نداشته‌اند.
ویژگی‌های فرهنگ سخن
فرهنگ سخن دارای ۷۵هزار سرواژه اصلی، ۴۵هزار سرواژه فرعی، ۱۶هزار شاهد مستند و هزار مثال و ۱۵۰۰ تصویر است. این فرهنگ دارای تقریباًهمهٔ واژگان به‌کاررفته در زبان فارسی قدیم و جدید است.
پانویس
- ↑ سایت خانهٔ کتاب صفحات اولیۀ فرهنگ بزرگ سخن بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ سایت خانهٔ کتاب فرهنگ فشردهٔ سخن بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ سایت کتاب‌نامه فرهنگ بزرگ سخن
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور نگاهی دیگر به فرهنگ سخن
- ↑ وبگاه همشهری‌آنلاین گفت‌وگو با دکتر حسن انوری، سرویراستار فرهنگ سخن
- ↑ «دربارهٔ فرهنگ فشردهٔ سخن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ نوامبر ۲۰۱۶.
- ↑ «فرهنگ فشردهٔ سخن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ نوامبر ۲۰۱۶.
- ↑ سایت خانهٔ کتاب: فرهنگ فشردهٔ سخن بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ سایت خانهٔ کتاب صفحات اولیۀ فرهنگ فشردهٔ سخن بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ «دربارهٔ فرهنگ روزِ سخن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ نوامبر ۲۰۱۶.
- ↑ «فرهنگ روزِ سخن».
- ↑ سایت خانهٔ کتاب صفحات اولیۀ ذیل فرهنگ بزرگ سخن بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ خبر آنلاین غلط‌های «فرهنگ سخن» اصلاح و واژه‌های جدید اضافه شد
- ↑ «معرفی مجموعه فرهنگ‌های سخن» (PDF). مرکز اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی.
منابع
- فرهنگ بزرگ سخن - پایگاه مجلات تخصصی نور
- فرهنگ بزرگ سخن - سایت خانهٔ کتاب بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- فرهنگ فشردهٔ سخن - سایت خانهٔ کتاب بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- نقدی بر فرهنگ بزرگ سخن - پایگاه مجلات تخصصی نور
- ذیل فرهنگ بزرگ سخن - وبگاه خانهٔ کتاب بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- هزار واژهٔ جدید به فرهنگ سخن افزوده شد - خبر آنلاین
پیوند به بیرون
- اشتباهات ناگزیر
- اشکالاتِ فرهنگِ بزرگِ سخن - وبگاه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
- ضرورت بازنگری در بخش ریشه‌شناسی فرهنگ سخن - وبگاه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- بررسی معانی حروف اضافۀ مکانیِ فرهنگ سخن بر اساس معنی‌شناسیِ شناختی - وبگاه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- دکتر حسن انوری: مجلدی دیگری از فرهنگ بزرگ سخن تألیف شد - وبگاه روزنامهٔ خراسان