فهرست صنایع دستی ایران
فهرست صنایع دستی ایران فهرست آن دسته از صنایع دستی است که در ایران تولید می‌شوند.
صنایع دستی ایران
طبقه‌بندی‌های گوناگونی از صنایع دستی ایران به عمل آمده و یکی از مناسب‌ترین این طبقه‌بندی‌ها طبقه‌بندی گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر است:
بافته‌های داری
یک فرش‌فروشی در بازار اصفهان
- فرش و قالی:
- قالی تمام پشمی
- قالی پشم ابریشم
- قالی کرک ابریشم
- قالی گل ابریشم
- قالی تمام ابریشمی
- گلیم:
- گلیم دو رو
- گلیم یک رو
- گلیم یک رو با ترکیبی از بافت‌های قالی
- گبه
- زیلو
بافته‌های دستگاهی
- جاجیم
- جاجیم‌مانندها:
- پلاس
- پارچه‌ها:
- پارچه‌های فاخر: زربفت (زری)، مخمل، مخمل نقش برجسته، ترمه، دارایی‌بافی، ابریشم‌دوزی.
- سایر پارچه‌ها: عبا، برک، کرباس، متقال، ارمک‌بافی، شمد، شعربافی، احرامی، چادرشب‌بافی، رو فرشی و پرده‌ای.
رودوزی سنتی
دوخت روی پارچه
- سوزن‌دوزی:
- سوزن‌دوزی درویشی تفرش
- سوزن‌دوزی بلوچ
- سوزن‌دوزی ترکمن
- سوزن‌دوزی ممقان
- خامه دوزی سیستان
- سیاه دوزی سیستان
- پته‌دوزی
- بخارادوزی
- نقش‌دوزی
- نواردوزی
- ملیله‌دوزی
- گلابتون‌دوزی
- خوس‌دوزی
- زرتشتی‌دوزی
- قلاب‌دوزی:
دوخت داخل پارچه
الحاق سایر مواد به پارچه
- قیطان‌دوزی
- ده‌یک‌دوزی
- پیله‌دوزی
- آجیدهدوزی
- منجوق‌دوزی
- نقده‌دوزی
- پولک‌دوزی
- سکه دوزی
- زغره‌دوزی
- چهل‌تکهدوزی
صنایع دستی فلزی
- دوات‌گری
- حکاکی روی فلز
- قلم‌زنی
- مشبک فلز
- ملیله‌کاری
- زرگری
- کوفته‌گری:
- ورشوسازی
- چلنگری
- زمودگری
- قفل سازی
- ریخته‌گری
- زیورسازی
- انگشتر سازی (به ویژه انگشتر نقره مردانه)
- آثار فلزی ترکیبی:
- جنگ‌افزارسازی
- ضریح‌سازی
- علامت‌سازی
- چاقوسازی
میناکاری
سفال‌گری
- سفال بدون لعاب:
- سفال‌گری با دست
- چرخ‌کاری
- نقش برجسته سفالی
- سفال لعاب‌دار:
- سفال دوغابی
- لعاب‌سازی
- نقاشی روی لعاب
- نقاشی زیر لعاب
- کاشی‌کاری: کاشی‌کاری خود انواع مختلفی دارد: کاشی هفت رنگ، کاشی معرق، کاشی زرین‌فام، کاشی مینایی، کاشی معقلی
- سفال زرین فام
- سفال مینایی
- خرمهره سازی
- بدل‌چینی
آبگینه
- شیشه‌گری:
- روش‌ها: شیشه‌گری فوتی، شیشه‌گری فوتی قالبی
- انواع: بارفتن، دوپوست، سه‌پوست.
- تزئین شیشه:
- تراش روی شیشه
- نقاشی روی شیشه مینایی
- نقاشی پشت شیشه
- آبگزکاری
- مات‌کاری
- تلفیق شیشه و فلز
صنایع دستی چوبی
جزئیات خاتم‌کاری
در چوبی کاروان‌سرای نیشابور، نمونه‌ای از گره‌چینی ایرانی
- پیکرتراشی
- ارسی‌سازی
- چیق‌بافی
- خاتم‌کاری
- خراطی
- سازسازی
- سوخت روی چوب
- قواره‌بری
- کنده‌کاری
- گره‌چینی
- مشبک‌کاری‌چوب
- معرق چوب
- معرق منبت
- منبت‌کاری
- نازک‌کاری
- نقاشی روی چوب
- خولک بافی
- توتن بافی
صنایع دستی سنگی
نگارگری
- نگارگری کتاب و مرقعات:
- نقش‌مایه ایرانی:
- طراحی قالی و گلیم
- طراح قلمی
- گره‌گشی
- ساخت ابزار طراحی:
- بوم‌سازی
- ساخت قلم و قلم‌مو
- ساخت چسب‌ها و روغن‌ها
- ساخت مهره
- ساخت کاغذ پوستی
- ساخت تخته صیقل
چاپ‌های سنتی
پوستین دوزی
نمد مالی
حصیر بافی
صنایع دستی چرمی
- حکاکی روی چرم
- سراجی
- سوخت روی چرم
- معرق چرم
رنگ‌سازی سنتی
- ساخت رنگ‌های گیاهی
- ساخت رنگی‌های حیوانی
- ساخت رنگ‌های معدنی
- ساخت رنگ‌های شیمیایی
- مرکب‌سازی:
- مرکب نگارگری
- مرکب خوش‌نویسی
رنگرزی سنتی
- رنگرزی روی کاغذ
- رنگرزی روی چوب
- رنگرزی روی ابریشم
- رنگرزی روی پنبه
منابع
- ↑ یاوری، حسین (۱۳۸۹). شناخت صنایع دستی ایران. تهران: انتشارات مهکامه. ص. ۱۶.