قطعنامه‌های یونسکو درباره زبان اسپرانتو

قطعنامه‌های یونسکو دربارهٔ زبان اسپرانتو اشاره به دو قطعنامه یونسکو در ارتباط با زبان ابداعی و بین‌المللی اسپرانتو دارد، که در سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۸۵ در کنفرانس‌های عمومی یونسکو در مونته ویدئو اروگوئه و صوفیه بلغارستان به تصویب رسیدند. این قطعنامه‌ها در حمایت از اسپرانتو به عنوان یک زبان بین‌المللی جایگزین مطرح شد و به مدیر کل یونسکو نیز پیشنهاد اعمال یک تحول در استفاده از چنین زبانی را می‌دهد. قطعنامه دوم پس از بازدید مدیر کل یونسکو از کنگره جهانی اسپرانتو در ایسلند به سال ۱۹۸۵، تصویب گردید که بر طبق آن کلیه دولت‌های عضو تشویق به معرفی و آموزش اسپرانتو در مدارس و دانشگاه‌ها می‌شوند. این قطعنامه در پی تلاش‌های گسترده اسپرانتیست کروات ایوو لاپنا به ثمر نشست.

از نظر تاریخی پیشنهاد ایران در جامعۀ ملل دربارۀ زبان اسپرانتو، که در سال ۱۹۲۱ و با کمک اسپرانتودان برجستهٔ سوئیسی دکتر ادمون پریوا ارائه گردید، نقطهٔ آغاز فعالیت‌هائی گشت که نهایتاَ منجر به تصویب دو قطعنامهٔ یونسکو گردید: هم‌زمان با تشکیل اولین اجلاس جامعه ملل، نمایندگان ایران پیشنهاد دادند تا زبان اسپرانتو به عنوان زبان مراودات بین‌المللی انتخاب شود. سیلوان زفت (Sylvan Zaft)، که دارای کتاب‌های متعددی به زبان انگلیسی در مورد زبان اسپرانتو است، در یکی از کتاب‌های مشهور خود که تحت عنوان اسپرانتو، زبان مشترک دهکدهٔ جهانی در سال ۲۰۰۳ منتشر شده‌است، در این باره می‌نویسد:

شانسی بزرگ برای اسپرانتو پدیدار شد، هنگامی که در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، نمایندگان ایران در جامعه ملل پیشنهاد دادند تا اسپرانتو به عنوان زبان ارتباطات بین‌المللی پذیرفته شود. در بین این مبحث حمله‌های شدیدی به اسپرانتو شد. مخصوصاً هیئت فرانسوی هیاهوی بسیاری ضد این طرح راه انداخت. از نگاه فرانسویان، زبان فرانسه باید زبان بین‌المللی می‌شد. پیشنهاد ایران شکست خورد.