حساب کاربری
​
زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
لینک کوتاه

مبنا

پایه یا مبنا (به انگیسی: Radix یا base) در ریاضیات به معنای تعداد رقم‌های منفردی است که برای نوشتن عدد در دستگاه عددنویسی با ارزش مکانی لازم است. مثلاً در عددنویسی دهدهی، که رایج‌ترین دستگاه در جهان امروز است، از ده رقم ۰ و ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ و ۹ استفاده می‌کنیم؛ بنابراین پایۀ این دستگاه ده است. در مبنای باینری یا دودویی دو عدد صفر و یک را داریم؛ یعنی می‌شود دو عدد. در مبنای اُکتال یا هشتایی، اعداد ۰ و ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ را داریم؛ یعنی می‌شود ۸ عدد. در مبنای هِگزا دِسیمال اعداد ۰ و ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و a و b و c و d و e و f را داریم؛ یعنی می‌شود ۱۶ عدد.

برای به‌دست آوردن عدد x

مبنا
در مبنای y
مبنا
، باید x
مبنا
رابر y
مبنا
تقسیم کنید؛ سپس خارج قسمت آن را بر y
مبنا
تقسیم کنید و همین‌طور ادامه دهید تا خارج قسمت به صفر برسد؛ سپس باقیمانده‌ها را از آخر به اول کنار هم بگذارید تا عدد x
مبنا
در مبنای y
مبنا
به‌دست آید.

و برای تبدیل عدد x

مبنا
در مبنای y
مبنا
به عدد z
مبنا
، ارقام x
مبنا
را از راست به چپ، به ترتیب، در y 0
، y 1
و ... و نهایتاً در y m − 1
ضرب کنید ( m
تعداد ارقامِ x
است) و سپس حاصل‌ضرب‌های به‌دست آمده را باهم جمع کنید تا عدد z
به‌دست آید (مبنای عدد z
برابر ۱۰ است).

منابع

  • McCoy, Neal H. (1968), Introduction To Modern Algebra, Revised Edition, Boston: Allyn and Bacon, LCCN 68015225

    پیوندهای بیرونی

    • Base Convert, a floating-point base calculator
    • MathWorld entry on base
    آخرین نظرات
    • عدد
    کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.