مهندسی فرایند

مهندسی فرایند (به انگلیسی: Process engineering) از شاخه‌های مهندسی است، که به طراحی، بهره‌برداری، کنترل، بهبود و بهینه‌سازی فرایندهای شیمیایی، فیزیکی و زیستی می‌پردازد. مهندسی فرایند شامل طیف گسترده‌ای از صنایع شیمیایی، پتروشیمی، مهندسی کشاورزی، مهندسی معدن، مواد پیشرفته، صنایع غذایی، دارویی، توسعه نرم‌افزار و بیوتکنولوژی می‌شود.

مهندسی فرایند شامل ترجمه نیازهای خریداران، به دستگاه‌ها و ابزارهای ساخت است، تا مواد خام را به موادی با ارزش افزوده تبدیل نماید، که به گام بعدی زنجیره تأمین مواد (مرحله بسته‌بندی) می رسد. در برخی فرایندهای در حجم‌های بزرگ‌تر مانند پالایشگاه‌های نفت، گرایش به انتقال فراورده، با شبکه ترابری (جاده‌ای یا ریلی) هست، که بدین گونه فراورده، به خریداران بزرگ یا پخش کنندگان هدایت می‌شود.

پیش از ساخت، کارهای طراحی مهندسی فرایند با یک نمودار بلوکی آغاز می‌شود، که مواد، عملیات واحد و عملیات انتقال موردنیاز، در آن نشان داده می‌شود. سپس کارهای طراحی انجام می‌شود تا یک نمودار جریان فرایند (PFD) ایجاد شود. در این نمودار مسیر جریان مواد، تجهیزات ذخیره‌سازی (مانند تانک‌ها و سوله‌ها) عملیات واحد یا انتقال (مانند برج‌های تقطیر، تانک‌های اصلی و یا دریافت کننده، آمیزنده‌ها، جدا کننده‌ها و پمپ‌ها) همچنین میزان دبی‌ها روشن می‌گردد. سپس نمودارهای روند فرایند برای گسترش نمودار خطوط لوله و ابزار دقیق (P&ID) بکار می رود، که دارای اطلاعات اندازه خطوط لوله و تسمه نقاله می‌باشد، تا دبی‌های دلخواه و کنترل‌های فرایندی نیز فراهم شوند. سپس نمودارهای خطوط لوله و ابزار دقیق، همچون پایه ای برای گسترش "راهنمای عملیات سامانه" به کار گرفته می شوند، که عملیات فرایند را بیان می‌کند.