میرزا صادق بروجردی
میرزا صادق بروجردی (۱۲۳۷—۱۳۲۲ خورشیدی) مشروطه‌خواه و شاعر بود.
| میرزا صادق بروجردی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۳۷ بروجرد |
| درگذشت | ۱۳۲۲ کرمانشاه |
زندگینامه
سال ۱۲۳۷ در شهر بروجرد به دنیا آمد. نام پدرش «میرزا عبدالاحد» بود. در ۲۷ سالگی به تهران آمد و به تحصیل پرداخت و علوم قدیم را به کلی فراگرفت و در علوم ادبی، فقه و اصول، فلسفه و حکمت مهارت پیدا کرد. سپس به جهانگردی پرداخت و در شهر استامبول به تجارت پرداخت و با سیدجمال‌الدین اسدآبادی آشنا شد. از پانزده‌سالگی به سرودن شعر پرداخت و تا آخر عمر در حدود هفتادهزار بیت سرود و در مورد مسایل اخلاقی، اجتماعی، وطن‌پرستی، ملی و ترویج فرهنگ سرود. در کنار نویسندگی برای جراید پایتخت، مدیریت و سردبیری چند جریده از جمله هفته‌نامهٔ «فلق» را در هشتم دی ماه سال ۱۳۰۱ در تهران با موضوع اجتماعی و «دستور اخوت» را برعهده داشت، در دوران سلطنت رضاشاه مانند بسیاری از اهل قلم روزنامه‌نگاری را کنار گذاشت. او یکی از آزادی‌خواهان صدر مشروطیت بود و از جمله شاگردان و مریدان سیدجمال‌الدین اسدآبادی بود. او با بانو ایران مهران دختر میرزا غلامحسین خان مهران ازدواج کرد، که نویسنده و شاعر آزادی‌خواهی بود که چهل‌هزار بیت در انواع قصیده، غزل و رباعی سروده بود.
میرزا صادق بروجردی در اواخر عمر خود حدود ۲۵ سال ساکن کرمانشاه بود و در سال ۱۳۲۲ در همان شهر بدرود حیات گفت.
فرزندان او
- محمد مهران متولد ۱۲۷۷ شمسی، از قضات دادگستری بود. مشاغل او عبارتند از: استانداری آذربایجان، سیستان و بلوچستان، شهردار تهران در دو نوبت و نایب‌التولیه آستان قدس رضوی و حضرت معصومه. وی در سال ۱۲۵۳ در تهران درگذشت.
- دکتر محمود مهران ابتدا در تجارت قالی بود، سپس به وزرات دادگستری رسید و دکترای علوم اجتماعی و اقتصادی را از کشور سوییس گرفت. وی مدتی مدیر کل وزارت فرهنگ در دورهٔ نخست وزیری دکتر اقبال بود و به استادی دانشگاه ملی درآمد و به سرپرستی دانشکدهٔ معماری رسید.
- احمد مهران در سال ۱۲۸۶ شمسی متولد شد. او لیسانس زبان و ادبیات فارسی را دریافت کرد و به استخدام وزارت معارف درآمد. او با دختر مسعود میرزا ظل‌السلطان ازدواج کرد. او در نوزدهمین مجلس شورای ملی از شهر بروجرد انتخاب شد. او پس انقلاب درگذشت.
- فاطمه مهران
کتاب‌های او
- دیوان شعر صادق بروجردی
- علم عروض
- سفرنامه اروپا
چند شعر از او
این شعر را برای سنگ مزار خود سروده‌است:
| «صادق» وطن عزیز خود دارد دوست | شد جوهر حب‌الوطنش در رگ و پوست | |
| مشهور به صادق بروجردی اوست | قبرش چو بهشت جاودانی نیکوست |
از اوست:
| طلب دوستی از دشمن بدکیش مکن | آن که بیگانه بود در بر خود خویش مکن | |
| یار جویی مرو اندر عقب مار سیاه | نوش خواهی تن خود در خطر نیش مکن | |
| ذکر آن باش که مغلوب نگردی از خصم | رحم و انصاف توقع ز بداندیش مکن | |
| کار چون سست شود بر سر او سخت بایست | چون شدی سخت ز هر حادثه تشويش مکن | |
| تیغ اندر کف هر دشمن خونخواره مده | گرگ را همچو شبان در عقب میش مکن | |
| مرهمی نه به دل ریش به هنگام علاج | تا توانی به جهان هیچ دلی ریش مکن | |
| چارهٔ کار ز بیچاره نما از ره مهر | خواهش خلق خدا روز کم و بیش مکن | |
| مهربان باش به مخلوق خدا خاصه فقیر | نظر از روی غضب بر رخ درویش مکن | |
| چون که اولاد بشر قابل هر تربیت است | بد اگر خوب شد از سابقه تفتیش مکن | |
| هر زمانی به جهان مقتضی یک کاری ست | فکر امروز ز آینده و از پیش مکن | |
| اگر آسودگی خود طلبی چون صادق | طلب دوستی از دشمن بدکیش مکن |
پانویس
- ↑ «میرزا صادق بروجردی». مشاهیر و مفاخر و هنرمندان بروجرد. دریافت‌شده در ۲۷ تیر ۱۳۹۱.
- ↑ «رویدادها و مناسبت‌های تقویم خورشیدی». تبدیل نت. دریافت‌شده در ۲ مرداد ۱۳۹۱.
- ↑ «خاندان مهران». پژوهشکده باقرالعلوم. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ تیر ۱۳۹۱.
منابع
- کتاب «نخست وزیران ایران»، مسعود بهنود، ص۳۱۷.
- رجال عصر پهلوی به روایت اسناد(دکتر اقبال)، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، سال۱۳۷۹، ص۲۱.
- کتاب«خاندانهای حکومتگر ایران»، باقر عاقلی، انتشارات نامک، سال۱۳۸۶، ص۵۱۲، ۵۰۸ و۵۰۷.
- قلم و سیاست، محمدعلی سفری، انتشارات نامک، سال۱۳۷۳، جلد۲، ص۳۲۳.
- رجال عصرپهلوی به روایت اسناد(حسنعلی منصور)، جلد۲، مرکزی بررسی اسناد، سال۱۳۸۴، ص۴۹۱.
- کتاب«خاطرات من»، حسن اعظام قدسی، انتشارات کارنگ، سال۱۳۴۹، جلد اول، ص۳۰۳.
- سخنوران بروجرد، غلامرضا مولانا.
- دورنمایی از شهرستان بروجرد، حسین حزین.
- مهران
- رویدادها و مناسبت‌های تقویم خورشیدی
- صادق بروجردی