قفقازی (انسان‌شناسی)

قفقازی یک اصطلاح منسوخ شده در انسان‌شناسی قرن بیستم است. بر اساس این مفهوم، نژاد قفقازی یک گونه همگانی از ریخت است که همه یا برخی از مردم اروپا، شمال و شاخ آفریقا، آسیای میانه، آسیای غربی و آسیای جنوبی را در برمی‌گیرد. این واژه در انسان‌شناسی زیستی برای بسیاری از مردم این بخش‌ها بدون در نظر گرفتن لزوماً رنگ پوستشان بکار رفته‌است. نخستین بار در اوایل دانش ژنتیک و انسان‌شناسی برای معرفی یکی از گونه‌های اصلی نژادی انسان معرفی شد. اگرچه درستی این نظریه توسط بسیاری از انسان‌شناسان مورد تردید و منازعه قرار گرفته‌است ولی نژاد قفقازی به عنوان یک طبقه زیست‌شناسی همچنان استفاده می‌شود؛ به ویژه در رشته انسان‌شناسی پزشکی قانونی.

مفهوم بخش کردن گونه انسان به سه نژاد به نام کوکازوار (سفید)، مُنگول‌وار (زرد) و نِگروار (سیاه) در دهه 1780 توسط اعضای مدرسه تاریخ گوتینگن معرفی شد و فراتر توسط دانش‌پژوهان غربی در بافتار «ایدئولوژی‌های نژادپرست» طی ایام استعمار توسعه یافت. با خیزش ژنتیک نوین، مفهوم نژادهای انسانیِ جدا در یک حس زیست‌شناختی، منسوخ شد. در سال 2019، انجمن آمریکایی انسان‌شناسان فیزیکی اظهار داشتند: "باور در "نژادها" به‌عنوان نمود‌های طبیعی زیست‌شناسی انسان، و ساختارهای نابرابری (نژادپرستی) که از چنین باورهایی ظهور می‌کنند، درمیان آسیب‌زننده‌ترین اِلِمان‌ها در تجربه انسانی در هردوی امروز و گذشته هستند."

یک مطالعه ژنتیکی اخیر که در «ژورنال اروپایی ژنتیک بشر» در طبیعت (۲۰۱۹) منتشر شد، نشان داد که جمعیت در غرب آسیا (اعراب)، اروپایی‌ها، آفریقای شمالی، آسیای جنوبی (هندی‌ها) و برخی از آسیایی‌های مرکزی رابطه نزدیکی دارند. آنها بسیار متفاوت از آفریقایی‌های زیر صحرایی یا جمعیت آسیای شرقی هستند.

تاریخچه اصطلاح

قفقاز به عنوان خاستگاه بشریت و اوج زیبایی

در قرن هجدهم، دیدگاه رایج در بین دانشمندان اروپایی این بود که منشاء گونه‌های انسانی ریشه در منطقه رشته‌کوه قفقاز دارد. این دیدگاه درباره قفقاز بر مبنای محل مورد نظر فرود کشتی نوح - که در انجیل آمده‌است منشاء بشریت از آن است - و محل رنج پرومته، که در اسطوره هزیود بشر را از خاک ساخته بود، استوار بود.

علاوه بر این، کلیشه‌ای موجود بود که زیباترین انسان‌ها «زیبارویان چرکسی» و مردم گرجی بودند. گرجستان و چركسيه هر دو در منطقه قفقاز قرار دارند. کلیشه «زیبارویان چرکسی» ریشه در قرون وسطی داشت، در حالی که شهرت جذابیت مردم گرجستان توسط مسافران اولیه در منطقه مانند ژان شاردن ایجاد شد.

جستارهای وابسته

آنتروپومتری
لیوسیسم
مردمان قفقاز

منابع

↑ Coon, Carleton Stevens (1939). The Races of Europe. New York: The Macmillan Company. pp. 400–401. This third racial zone stretches from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence along the southern Mediterranean shores into Arabia, East Africa, Mesopotamia, and the Persian highlands; and across Afghanistan into India[...] The Mediterranean racial zone stretches unbroken from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence eastward to India[...] A branch of it extends far southward on both sides of the Red Sea into southern Arabia, the Ethiopian highlands, and the Horn of Africa.
↑ Grolier Incorporated, Encyclopedia Americana, Volume 6, (Grolier Incorporated, 2001), p.85
↑ Pickering, Robert (2009). The use of forensic anthropology. CRC Press. p. 82. ISBN 1-4200-6877-6.
↑ Smay, Diana and Armelagos, George. Emory University. "Galileo Wept: A Critical Assessment of the Use of Race in Forensic Anthropology" [۱] بایگانی‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
↑ American Association of Physical Anthropologists (27 March 2019). "AAPA Statement on Race and Racism". American Association of Physical Anthropologists. Retrieved 19 June 2020.
↑ Pakstis, Andrew J.; Gurkan, Cemal; Dogan, Mustafa; Balkaya, Hasan Emin; Dogan, Serkan; Neophytou, Pavlos I.; Cherni, Lotfi; Boussetta, Sami; Khodjet-El-Khil, Houssein (2019-12). "Genetic relationships of European, Mediterranean, and SW Asian populations using a panel of 55 AISNPs". European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1885–1893. doi:10.1038/s41431-019-0466-6. ISSN 1018-4813. PMC 6871633. PMID 31285530.
↑ Baum 2006, p. 82.
↑ Baum 2006, p. 82.
↑ Figal 2010, pp. 81–84.
↑ Baum 2006, p. 82.
↑ Baum 2006, p. 82.
↑ Chardin, 1686, Journal du voyage du chevalier Chardin en Perse et aux Indes Orientales par la Mer Noire et par la Colchide, p.204, "Le sang de Géorgie est le plus beau d'Orient, et je puis dire du monde, je n'ai pas remarqué un laid visage en ce païs la, parmi l'un et l'autre sexe: mais j'y en ay vû d'Angeliques."

[TROE1-1] Coon, Carleton Stevens (1939). The Races of Europe. New York: The Macmillan Company. pp. 400–401. This third racial zone stretches from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence along the southern Mediterranean shores into Arabia, East Africa, Mesopotamia, and the Persian highlands; and across Afghanistan into India[...] The Mediterranean racial zone stretches unbroken from Spain across the Straits of Gibraltar to Morocco, and thence eastward to India[...] A branch of it extends far southward on both sides of the Red Sea into southern Arabia, the Ethiopian highlands, and the Horn of Africa.

[EncycloAmer-2] Grolier Incorporated, Encyclopedia Americana, Volume 6, (Grolier Incorporated, 2001), p.85

[Pickering-3] Pickering, Robert (2009). The use of forensic anthropology. CRC Press. p. 82. ISBN 1-4200-6877-6.

[Smay_and_Armelagos-4] Smay, Diana and Armelagos, George. Emory University. "Galileo Wept: A Critical Assessment of the Use of Race in Forensic Anthropology" [۱] بایگانی‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine

[AAPARace-5] American Association of Physical Anthropologists (27 March 2019). "AAPA Statement on Race and Racism". American Association of Physical Anthropologists. Retrieved 19 June 2020.

[6] Pakstis, Andrew J.; Gurkan, Cemal; Dogan, Mustafa; Balkaya, Hasan Emin; Dogan, Serkan; Neophytou, Pavlos I.; Cherni, Lotfi; Boussetta, Sami; Khodjet-El-Khil, Houssein (2019-12). "Genetic relationships of European, Mediterranean, and SW Asian populations using a panel of 55 AISNPs". European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1885–1893. doi:10.1038/s41431-019-0466-6. ISSN 1018-4813. PMC 6871633. PMID 31285530.

[7] Baum 2006, p. 82.

[8] Baum 2006, p. 82.

[9] Figal 2010, pp. 81–84.

[10] Baum 2006, p. 82.

[11] Baum 2006, p. 82.

[12] Chardin, 1686, Journal du voyage du chevalier Chardin en Perse et aux Indes Orientales par la Mer Noire et par la Colchide, p.204, "Le sang de Géorgie est le plus beau d'Orient, et je puis dire du monde, je n'ai pas remarqué un laid visage en ce païs la, parmi l'un et l'autre sexe: mais j'y en ay vû d'Angeliques."