هزاوه

• برخی ریشه کلمه هزاوه را از ریشه «زاو» و «زاوه» می‌دانند. در زبان فارسی کلمه زاو به معنای دره می‌باشد که این با جغرافیای روستا همخوانی دارد. کلمه هزاوه از ۳ جزء «ه» به معنی خوب، «زاو» به معی دره و «ه» نسبت تشکیل شده‌است که معنی «درهٔ خوب» را منتقل می‌کند.
• روستا دارای چشمه‌های متعددی بوده که در فصل بهار تعداد آن‌ها بیشتر هم می‌شود و از اینرو نام این ده را «هزارآبه» نیز گذاشته بودند که بعداً به «هزارآوه» و به مرور به «هزاوه» تبدیل شده‌است.

قدمت هزاوه با توجه به سفال‌های پیدا شده و مطالعات باستان‌شناسی بر روی تپه تاریخی هزش قرن پنجم هجری را نشان می‌دهد. مقبره شاهزاده احمد بر روی بلندترین قسمت روستا واقع در محله بالا ازدیگر آثار تاریخی هزاوه می‌باشد. بنیان این مقبره به دوره ایلخانان می‌رسد اما در دوره صفویه تغییر و تحول بنیادین در آن ایجاد شده تا به شکل کنونی درآمده‌است. هزاوه زادگاه امیرکبیر می‌باشد.

هزاوه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انگور و دیگر فراورده‌های کشاورزی نظیر باسلوق و شیره‌انگور در استان مرکزی می‌باشد.

این روستا دارای بافت پیچیده‌ای است که از خانه‌های سنگی، گلی به صورت پلکانی، بردامنه شیب کوه‌ها قرار گرفته، این خانه‌ها اکثراً از گل، سنگ و چوب ساخته شده ودارای سقف‌های مسطح هستند. معماری ساخت روستا تحت تأثیر عوامل جغرافیایی، وجود آب درمناطق محله در چهار قسمت عمده متمرکز شده‌اند. نام محله‌ها به ترتیب ده به سمت بالا عبارت‌اند از

• کوهبر
• میان ده
• محله پایین
• محله چاله
• سرآسیاب
• تره زار
• ده بالا

این روستا در دهستان امیریه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱٬۵۸۷ نفر (۴۷۴خانوار) بوده‌است. مردم هزاوه به زبان فارسی سخن می‌گویند.

علاوه بر معماری زیبای روستای هزاوه آثار دیگری در این روستا یافت می‌شود که ارزش تاریخی و فرهنگی دارد. این آثار عبارت‌اند از خانه‌قدیمی امیرکبیر، آستان سلطان سید احمد، مسجد شبستان دار، درخت سرو کهنسال، حمام قدیمی روستای هزاوه

وب سایت رسمی روستای گردشگری هزاوه