پرتو
در فیزیک، پرتوافشانی (Radiation) به معنی انتشار یا انتقال انرژی به شکل ذرات یا امواج در محیط یا فضاست.
دو گونه پرتوافشانی وجود دارد؛ یون‌ساز و غیر یون‌ساز. واژهٔ پرتو (Ray) بیشتر برای پرتوهای یون‌ساز به‌کار می‌رود (که انرژی کافی برای یونیزه کردن اتم‌ها را دارند)، اما گاهی ممکن است برای پرتوهای غیر یون‌ساز نیز به‌کار رود که دراین‌صورت معمولاً به آن موج می‌گویند (مانند نور و امواج رادیویی).
انرژی تابشی، از منبعِ خود، از همه سو به بیرون و در خط راست سیر می‌کند. هر دو گونه تابش یونی و غیر یونی می‌تواند برای اندامگان آسیب‌رسان باشد و همچنین ممکن است منجر به تغییراتی در زیست‌بوم شود.
پرتو غیر یون‌ساز
این پرتوها انرژی کافی برای یونیزه کردن اتم‌ها را ندارند اما با ایجاد گرما داخل بافت‌ها و اندام‌های بدن می‌تواند سبب آسیب شود.
امواج رادیویی، تابش فروسرخ، تابش فرابنفش و امواج مایکرویو در دسته پرتوهای غیر یون‌ساز قرار دارند.
امواج رادیویی
تابش فروسرخ
تابش فرابنفش
امواج مایکرویو
پرتو یون‌ساز
پرتو با انرژی کافی می‌تواند اتم‌ها را یونیزه کند. از آنجا که یاخته (سلول) از اتم ساخته شده، یونیزه شدن می‌تواند سبب سرطان شود. هر یاخته انسان از هزاران میلیون اتم ساخته شده و احتمال ابتلا به سرطان از راه تابش به میزان تابش و میزان حساسیت فرد بستگی دارد.
ذرات آلفا، ذرات بتا، گاما و پرتوهای ایکس و نوترون همگی ممکن است که با شتاب دادن، انرژی کافی برای یونش اتم‌ها را پدیدآورند.
پرتو آلفا
ذرات آلفا (α) معمولاً در هنگام واپاشی هسته‌های بزرگ منتشر می‌شوند. هر ذرهٔ آلفا (همانند هسته هلیوم،He) دربرگیرنده دو نوترون و دو پروتون است.
پرتو بتا (+/-)
هر ذره بتا متشکل از ۱عدد الکترون است.
پرتو گاما
پرتو ایکس
نوترون‌ها
منابع
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Radiation». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ شهریور ۱۳۸۹.