چنگدو جی-۲۰
چنگدو جی-۲۰ (جیان-۲۰; چینی ساده: 歼-二零; چینی سنتی: 殲-二零; پین‌یین: Jiān èr líng) یک هواپیمای جنگندهٔ تک سرنشین و از نسل پنجمی، پنهان‌کار و دو موتوره است که در گروه صنایع هوایی چنگدو چین برای ارتش آزادی‌بخش خلق طراحی شده‌است. این جنگنده که به منظور برتری هوایی ساخته شده، نخستین پروازش را در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۱ انجام داده و تا سال ۲۰۱۹ تعداد هشت پیش‌نمونه از آن ساخته شده و در ماه اکتبر ۲۰۱۹ تعداد ۲۸ فروند جنگنده عملیاتی به خدمت نیروی هوایی چین درآمدند.
| جی-۲۰ | |
|---|---|
| نخستین نمایش عمومی جی-۲۰ در نمایشگاه بین‌المللی هوافضا و هوانوردی چین، ۲۰۱۶ | |
| کاربری | هواپیمای پنهان‌کار جنگنده برتری هوایی / جنگنده چندمنظوره |
| کشور سازنده | جمهوری خلق چین |
| تولیدکننده | گروه صنعت هوانوردی چنگدو |
| نخستین پرواز | ۱۱ ژانویه ۲۰۱۱ |
| معرفی‌شده در | ۲۰۱۷ |
| وضعیت | فعال |
| کاربر اصلی | نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق |
| تعداد ساخته‌شده | ۱۵۰ فروند(تا سال 2021) |
| هزینه هر فروند | متغیر از ۳۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار |
چنگدو جی-۲۰ جنگنده‌ای چندمنظوره و تک‌سرنشینه و با بال‌مثلثی است که هم برای مأموریت‌های هوابه‌زمین و هم برای مأموریت‌های برتری هوایی طراحی شده‌است. جی-۲۰ از همتاهای آمریکایی (اف-۲۲ و اف-۳۵) و روسی (سوخو ۵۷) خود بزرگتر است و بدنه‌ای کشیده دارد.
جنگنده جی-۲۰ و شنیانگ جی-۳۱ تنها هواپیماهای توربوفن نسل پنجم چین می‌باشند. شرکت چنگدو واقع در شهر چنگدو در کشور چین، فرایند ساخت و طراحی این جنگنده را برعهده دارد. از آنجایی‌که سوخو-۵۷ از نظر رادارگریزی ضعیف عمل کرده‌است، جنگندهٔ چنگدو جی-۲۰ سومین جنگندهٔ رادارگریز پس از اف-۲۲ و اف-۳۵ محسوب می‌شود. قیمت یک فروند جنگنده از ۳۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار متغیر است. نسخه‌ای که تنها قابلیت پرواز داشته باشد، بدون تجهیزات جنگی و کابین جنگی به مبلغ ۳۰ میلیون دلار قیمت‌گذاری شده‌است و نسخه فول آپشن آن نیز به قیمت ۱۲۰ میلیون دلار فروخته می‌شود. در این بازهٔ قیمت، مدلهای دیگری بسته به میزان تجهیزات ارائه شده‌اند. مدل دوسرنشین این جنگنده نیز در دست طراحی و ساخت است.
توسعه
پروژهٔ تولید هواپیمای نسل پنجم در دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد و در سال ۲۰۰۲ به‌طور رسمی کلید خورد. در مناقصه و رقابتی که در سال ۲۰۰۸ بین شرکتهای چنگدو و شنیانگ برگزار شد، جنگندهٔ جی-۲۰ ساخت شرکت چنگدو با شکست دادن جنگنده‌ای از شرکت شنیانگ پیروز شد و به این صورت شرکت چنگدو توانست قراردادی را با نیروی هوایی چین امضاء کند.
در سال ۲۰۱۱ نخستین پیش‌نمونه آزمایش شد و توانایی‌های آن در سرعتهای بالا بررسی گردید. در دورهٔ آزمایشی پیش‌نمونه‌ها، تغییرات بسیاری در بخش اندازهٔ ورودی هوای موتور، کاهش بازتاب راداری در بخش ورودی هوا (intake) انجام شد. همچنین در سال ۲۰۱۴ پایدارکننده عمودی این هواپیما از نو طراحی شد. مواردی همچون پاد هدفگیری پیشرفته (Litening) برای هدایت موشک‌های هدایت‌شوندهٔ نقطه‌زن به‌کار رفت و همچنین شش حسگر فروسرخ پَسیو در اطراف هواپیما نصب شدند.
ادعای هک شدن اطلاعات لاکهید مارتین
در ماه آپریل سال ۲۰۰۹ پنتاگون گزارش کرد که فناوری و اطلاعات مربوط به ساخت لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ توسط یک هکر چینی به صنایع دفاع چین منتقل شده و لو رفته‌است؛ بنابراین احتمال دارد در ساخت جنگندهٔ جی-۲۰ از فناوری‌های به‌کار رفته در ساخت اف-۳۵ استفاده شده باشد؛ زیرا فناوری به‌کار رفته در چنگدو جی-۲۰ در زمینهٔ سامانه‌های هدفگیری پیشرفتهٔ لایتنینگ و سامانه‌های رمزنگاری شدهٔ ارتباطی، دقیقاً مشابه فناوری اف-۳۵ آمریکایی هستند.
طبق گزارش فارن پالیسی، هکرهای چینی با جاسوسی بر روی اسرائیل که از فناوری‌های آمریکایی استفاده می‌کند، به فناوری‌های آمریکا دست پیدا کرده‌اند. نشریه نشنال اینترست در مقاله‌ای از همکاری‌های آشکار و پنهان کشور اسرائیل با چین در زمینهٔ فناوری‌های پیشرفته ابراز نگرانی کرد و آن را برای ایالات متحدهٔ آمریکا زیان‌بار دانست.
طراحی
ویژگی‌های بدنه
جی-۲۰ دارای بدنه‌ای کشیده و پهن و دماغه‌ای مخروطی است. شیشه‌ای که برای کابین این هواپیما درنظر گرفته شده، بدون شبکه بوده و کاملاً حبابی و یکپارچه است. ورودی‌های هوا بلافاصله پس از کابین جای گرفته‌اند و پشت ورودی هم پیش‌بال‌ها طراحی شدند. این هواپیما از بال سه‌گوش بهره می‌برد. این هواپیما به لطف طراحی بدنهٔ ویژه‌اش، از پایداری بسیار بالایی در پرواز برخوردار است. نازل سوخت‌گیری این جنگنده از نوع جمع‌شونده است.
کابین و الکترونیک پرواز
رادار
رادار این جنگنده، نوع پیشرفته‌ای از فناوری آرایه فازی محرمانه است که هنوز معرفی نشده و مخفی مانده‌است، گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ نوع رادار نیز مطرح شده‌است که قابل استناد نیستند.
هدفگیری و ارتباطات
بحث‌برانگیزترین ویژگی دربارهٔ جنگندهٔ جی-۲۰ مربوط به سامانه‌های هدفگیری موشکی و ارتباطات آن است. بسیاری از ویژگی‌های به‌کار رفته در زمینهٔ دیتالینک، آگاهی موقعیتی، ترکیب حسگرها و الکترواپتیک مشابه فناوری به‌کاررفته در اف-۳۵ هستند.
کابین، کلاه‌خود و نمایشگرها
این هواپیما از یک کابین تمام شیشه‌ای بهره می‌برد که نمایشگرهای آن از نوع کریستال مایع هستند. همچنین صفحه لمسی، تمام‌نگاری و سامانه هاد در این بخش به‌کار رفته‌اند.
موتور
مهندسان چینی در ساخت پیش‌نمونه‌های این جنگنده از موتور چینی شنیانگ WS-10B بهره جستند که نمونهٔ بهینه‌شدهٔ از موتور سی‌اف‌ام۵۶ محصول مشترک فرانسه و ایالات متحده امریکاست. در منابعی دیگر نوشته شده که این جنگنده از موتور AL-31-FN که نمونه‌ای بسیار بهینه‌شده از موتور روسی است، بهره می‌برد. این موتور در جنگندهٔ چنگدو جی-۱۰ نیز به کار رفته‌است. به هر روی، هیچ‌کدام از این موتورها توانایی آن را ندارند که جنگندهٔ سنگین و بزرگی همچون جی-۲۰ را به رده‌بندی سرعت زبرصوت برسانند؛ بنابراین موتور جدیدی با عنوان Xian WS-15 به عنوان موتور آیندهٔ این جنگنده درنظر گرفته شده‌است. این موتور نیز مدل چینی موتور Saturn AL-41 ساخت روسیه است که در جنگندهٔ سوخو-۳۵ به‌کار می‌رود. تا پایان سال ۲۰۲۱ این موتور هنوز توسط چین طراحی و تولید نشده‌است.
پنهان‌کاری
بررسی‌ها نشان می‌دهند که در ساخت دماغه و کابین جی-۲۰ از فناوری‌های دقیقاً مشابه با اف-۲۲ به‌کار گرفته شده‌اند. گرچه نازل موتور در پشت این جنگنده به شکل دایره است و همچنین لبه‌دار بودن این نازل‌ها، رادارگریز بودن جی-۲۰ را زیر سؤال برده‌اند. کارشناسان دیگر نیز رادارگریز بودن جی-۲۰ را نادرست خوانده‌اند و بیان کردند که وجود پیش‌بال در یک هواپیما، موجب شناسایی شدن آن در برابر رادارها می‌شود. در سال ۲۰۱۸ فرمانده نیروی هوایی هندوستان اعلام کرد که جنگنده su-30 MKI نیروی هوایی هند، توانسته یک جی-۲۰ را حین پرواز در خاک چین از فاصلهٔ چندصد کیلومتری شناسایی کند.
مشخصات فنی
Data from Aviation Week
ویژگی‌های کلی
- خدمه: یک (خلبان)
- طول: ۲۰٫۴ متر (۶۶٫۸ فوت)
- پهنای بال: ۱۳٫۵ متر (۴۴٫۲ فوت)
- مساحت بال‌ها: ۷۸ متر مربع (۸۴۰ فوت مربع)
- وزن خالی: ۱۹٬۳۹۱ کیلوگرم (۴۲٬۷۵۰ پوند)
- وزن ناخالص: ۳۲٬۰۹۲ کیلوگرم (۷۰٬۷۵۰ پوند)
- بیشترین وزن برخاست: ۳۷٬۰۱۳ کیلوگرم (۸۱٬۶۰۰ پوند)
- ظرفیت سوخت: 25,000 lb
- پیشرانه هواگرد: ۲ عدد ساترن اف‌ام۲, ۱۴۵ کیلونیوتن (۳۳٬۰۰۰ پوند-نیرو) با پس‌سوز
- پیشرانه هواگرد: ۲ عدد دابلیو اس ۱۰ سی, ۱۴۷ کیلونیوتن (۳۳٬۰۰۰ پوند-نیرو) با پس‌سوز
- پیشرانه هواگرد: ۲ عدد دابلیو اس ۱۵ (در دست ساخت است), ۱۸۰ کیلونیوتن (۴۰٬۰۰۰ پوند-نیرو) با پس‌سوز
عملکرد
- بیشینه سرعت: ماخ ۲+
- بُرد: ۶٬۰۰۰ کیلومتر (۳٬۷۲۸ مایل؛ ۳٬۲۴۰ مایل دریایی)
- بُرد رزمی: ۲٬۰۰۰ کیلومتر (۱٬۲۴۳ مایل؛ ۱٬۰۸۰ مایل دریایی)
- حداكثر ارتفاع: ۲۰٬۰۰۰ متر (۶۶٬۰۰۰ فوت)
- حد شتاب جی: +۹/-۳
- بارگیری بال: ۳۴۰ کیلوگرم بر متر مربع (۶۹ پوند بر فوت مربع)
- نیرو به وزن: 0.92 (1.12 with loaded weight and 50% fuel) with AL-31FM2 (estimated)
جنگ‌افزار
Avionics
- Type 1475 (KLJ-5) active electronically scanned array
- EOTS-86 electro-optical targeting system (EOTS)
- EORD-31 infrared search and track
- Distributed aperture system
منابع
- ↑ "China deploys J-20 stealth fighter jets to units monitoring Taiwan Strait". South China Morning Post. 26 June 2021.
- ↑ "中国迎来两个好消息，歼-20战机列装达150架，中国正式获得世卫消除疟疾认证". Retrieved July 13, 2021.
- ↑ https://chinapower.csis.org/china-chengdu-j-20/#:~:text=Experts%20differ%20on%20the%20J,cost%20less%20than%20%24100%20million.
- ↑ "Chinese Stealth Fighter Unveiled?". Australian Aviation. 30 December 2010.
- ↑ "J-20 sensors and mission avionics". PLA Realtalk. 30 December 2015.
- ↑ http://www.andrewerickson.com/2011/01/j-20-fighter-development-outlook-strategic-implications/
- ↑ http://www.ausairpower.net/APA-NOTAM-090111-1.html
- ↑ https://www.wsj.com/articles/SB124027491029837401
- ↑ https://foreignpolicy.com/2019/03/24/china-and-russia-are-spying-on-israel-to-steal-u-s-secrets-putin-netanyahu-xi-haifa-ashdod-iai-elbit/
- ↑ https://nationalinterest.org/blog/middle-east-watch/israels-support-chinese-military-could-harm-united-states-53872
- ↑ http://www.ausairpower.net/APA-J-XX-Prototype.html
- ↑ http://ishare.iask.sina.com.cn/f/23321633.html
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ https://sputniknews.com/military/201811181069904271-china-j20-fighters-pursue-targets-greater-distances/
- ↑ https://chinapower.csis.org/china-chengdu-j-20/
- ↑ https://theaviationist.com/2014/02/21/j-20-2011-ready/
- ↑ https://www.sae.org/news/2018/11/j-10b-fighter-aircraft-debuts-chinese-thrust-vectoring-technology-at-2018-china-international-aviation--aerospace-exhibition
- ↑ https://www.businessinsider.com/china-j-20-stealth-jet-fighter-rushed-embarrassing-flaw-2018-2
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ https://medium.com/war-is-boring/6b8ebf775795
- ↑ https://blogs.wsj.com/washwire/2011/01/19/chinas-j-20-fighter-stealthy-or-just-stealthy-looking/
- ↑ https://sputniknews.com/asia/201803231062835269-chinese-j20-not-undetectable-iaf/
- ↑
- ↑ http://tieba.baidu.com/p/5385840180?red_tag=i0247118261#113918068335l
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ "Deterring China's Fighter Build-Up". Defense News. 19 November 2012. Retrieved 19 February 2017.
- ↑ Hsu, Brian. "China Claims Innovation in J-20 Weapons Bay Design | Aviation International News". Ainonline.com. Retrieved 20 March 2014.
- ↑ "Chengdu J-20 Multirole Stealth Fighter Aircraft". Air Force Technology.
- ↑
- ↑