کاریز کار
کاریز کار یا کاریزگر به کسی گفته می‌شود که به کار کندن کاریز و قنات اشتغال داردمقنی و چاه کن هم به این فرد گفته می‌شود. کاریزگر یا مقنی حرفه‌ای است که امروزه دیگر جزو پیشه‌های منسوخ به حساب می‌آید.
پیشینه این حرفه
کاریزگری یا کاریز کاری یا مقنی‌گری شغلی است بسیار قدیمی که از ابتدای تمدن ایران وجود داشته‌است. تمدن ایران بر دو نوع یا دوپایه رودخانه ای و کاریزی شکل گرفته‌است در حاشیه کویرها شهرها در اطراف کاریز و جوی آب قنات به وجود آمده‌است. [۱]
کاریز و تقسیم آب
شغل کاریزگر کندن قنات و نگهداری فیزیکی کانال و راهروهای آن است ولی تقسیم آب توسط میرآب صورت می‌گیرد.
از ابتدای اختراع قنات تقسیم آب بین سهامداران زیر نظر میرآب و با ساعت آبی یا فنجان انجام می‌شده‌است.
سازه‌های مرتبط با قنات
خانه فنجان یا گاه‌شمار و چار طاقی و همچنین آب‌انبار از سازه‌های جانبی قنات است.
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- گزارش سایت یونسکو از ثبت قنات ایران
- مجموعه مقالات کنفرانس ملی قنات ۱۳۸۲ گناباد: مقالهٔ قنات میراث فرهنگی و علمی ایرانیان - محمد عجم و نیز: گفتگوی روزنامه مردم سالاری با دکتر عجم (ویژه نامه ۴۴) در ۲۹/۱۱/۱۳۹۴
- THE PERSIAN EMPIRE
- گوبلو، هانری قنات فنی برای دستیابی به آب؛ ۱۳۷۱، ترجمه سروقد- پاپل یزدی، آستان قدس.
- قنات گناباد، رجبعلی لباف خانیکی - پاپل یزدی، انتشارات مرندیز.
- مجله دریای پارس کاریز کاریز گناباد
- خراسان؛ روزنامه صبح ایران، ۲۹ بهمن ۱۳۹۴ شماره ۱۹۱۹۶
- پژوهش و کار میدانی و مقاله دکتر محمد عجم در سمینار ملی قنات (گناباد ۱۳۸۳)تهیه شده‌است. [۲]
- روزنامه مردم سالاری قنات و ساعت آبی (ویژه نامه 44) 29/11/1394 [۳]
- خراسان روزنامه صبح ایران، ۲۹ بهمن ۱۳۹۴ شماره ۱۹۱۹۶
- روزنامه فرهیختگان اول خرداد ۱۳۹۵ شماره ۱۹۴۹ برابر با ۲۱می ۲۰۱۶
- ساعت آبی چیست؟ روزنامه آفرینش تاریخ ۶ و ۸ تیر ۱۳۹۵ -شماره ۵۳۰۸ و 9 [۴] بایگانی‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
پیوند به بیرون
- Paul Ward English. Qanats and Lifeworlds in Iranian Plateau Villages. University of Texas, Austin.
- دیدن کاریزهای ایران با گوگل [۵]