حساب کاربری
​
زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
لینک کوتاه

کورتیزول

کورتیزول (به انگلیسی: Cortisol) معروفترین گلوکوکورتیکوئید بدن است که از بخش قشری غده فوق کلیوی ترشح می‌شود.

کورتیزول
کورتیزول
کورتیزول
نام‌گذاری آیوپاک

11β17α21-trihydroxypregn-4-ene-320-dione

شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۵۰-۲۳-۷
پاب‌کم ۵۷۵۴
کم‌اسپایدر ۵۵۵۱
UNII WI4X0X7BPJ
دراگ‌بانک DB00741
KEGG D00088
ChEBI CHEBI:17650
ChEMBL CHEMBL۳۸۹۶۲۱
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
SMILES
  • O=C4\C=C2/[C@]([C@H]1[C@@H](O)C[C@@]3([C@@](O)(C(=O)CO)CC[C@H]3[C@@H]1CC2)C)(C)CC4

InChI
  • InChI=1S/C21H30O5/c1-19-7-5-13(23)9-12(19)3-4-14-15-6-8-21(26,17(25)11-22)20(15,2)10-16(24)18(14)19/h9,14-16,18,22,24,26H,3-8,10-11H2,1-2H3/t14-,15-,16-,18+,19-,20-,21-/m0/s1
    Key: JYGXADMDTFJGBT-VWUMJDOOSA-N

خصوصیات
فرمول مولکولی C21H30O۵
جرم مولی ۳۶۲٫۴۶ g mol
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

کورتیکواستروئیدها به استروئیدهایی گفته می‌شود که در بخش قشری غده فوق کلیوی ساخته می‌شوند. استروئیدها ترکیبات چربی با چهار حلقه کربنی هستند. کورتیکواستروئیدها به دو گروه عمده مینرالوکورتیکوئیدها (mineralocorticoids) مانند آلدوسترون و گلوکوکورتیکوئیدها (glucocorticoids) مانند کورتیزول (۲۱ کربنه) تقسیم‌بندی می‌شوند.

گلوکوکورتیکوئیدها مانند کورتیزول نقش‌های مختلفی از جمله کاهش التهاب، تخفیف واکنش‌های ایمنی، تأثیر بر متابولیسم و افزایش قند خون در بدن دارند.

فهرست

  • ۱ فیزیولوژی
  • ۲ مکانیسم اثر
  • ۳ تنظیم ترشح
  • ۴ جستارهای وابسته
  • ۵ منابع

فیزیولوژی

کورتیزول به وسیلهٔ هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)، تولید شده توسط هیپوفیز در پاسخ به استرس، سنتز می‌شود. مکانیسم اصلی آن این است که باعث افزایش قند خون یا هیپرگلیسمی می‌گردد. این افزایش با تحریک گلوکونئوژنز کبدی، با پشتیبانی اسیدهای آمینه حاصل از کاتابولیسم پروتئین، به ویژه در سطح عضلات اسکلتی، و چربی، در سطح بافت چربی ایجاد می‌گردد.

مکانیسم اثر

جایگزینی کورتیکواستروئیدها، کورتیکواستروئیدها از عرض غشای سلولی عبور کرده و با گیرنده‌های اختصاصی سیتوپلاسمی کمپلکس شده، وارد هسته سلول می‌شوند و به DNA (کروماتین) متصل و موجب تحریک روند رونویسی mRNA و به دنبال آن ساخت پروتئین‌های مختلف آنزیم‌های خاصی را تحریک می‌کندنشان داده شده‌است که وجود سطح بالا و طولانی مدت کورتیزول در جریان خون (آنچنان که در استرس مزمن پیش می‌آید) دارای تأثیرات منفی است، مانند: - اختلال در عملکرد شناختی - اختلال در عملکرد غده تیروئید - عدم تعادل میزان قند خون - کاهش تراکم استخوان - کاهش بافت عضلات - افزایش فشار خون - تضعیف سیستم دفاعی و واکنش‌های تحریکی بدن - افزایش چربی‌های شکمی که نسبت به تراکم چربی در سایر قسمت‌های بدن، بیشتر مشکل‌زاست. برخی از مشکلات سلامتی مربوط به افزایش چربی‌های شکمی عبارتند از حملات قلبی، ایجاد سطح بالای کلسترول بد (LDL) و سطح پایین کلسترول خوب (HDL) که خود به مشکلات سلامتی دیگری می‌انجامد.

تنظیم ترشح

این هورمون در بدن پاسخ به استرس و التهاب یا کاهش سطح گلوکوکورتیکوئید خون ترشح می‌شود. تنظیم ترشح آن با هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) است که از هیپوتالاموس ترشح و موجب افزایش ترشح هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) از هیپوفیز می‌شود این هورمون موجب افزایش ترشح کورتیزول توسط غده فوق کلیوی می‌شود.

در بیماری‌های گوناگونی مانند سندرم کوشینگ و بیماری آدیسون ترشح گلوکوکورتیکوئیدها افزایش یا اختلال پیدا می‌کند.

جستارهای وابسته

  • غده فوق کلیوی
  • کورتون

منابع

  • فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی، ۱۳۸۷
آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.