گردنه گدوک

گدوک؛ در زبان مازندرانی گده به معنای برآمدگی و دوک نیز به معنای برجستگی و ناهمواری می‌باشد که به معنای منطقه برف‌گیر می‌باشد که احتمالاً به خاطر موقعییت جغرافیایی گدوک این نام ترکیبی از دو کلمه بالا باشد.

• قله گدوک
• قله اروان بیگ
• چشمه گدوک
• کاروانسرای گدوک
• تونل گدوک
• چشمه شوراب
• پل دروازه شوراب
• امامزاده شوراب
• موزه راه‌آهن شوراب
• سه خط طلا
• تونل‌های دوگل
• پل راه‌آهن دوگل
• ایستگاه راه‌آهن دوگل
• ایستگاه راه‌آهن گدوک
• مراتع ییلاقی

مهمترین قلل منطقه گدوک در شهرستان سوادکوه که در بخش البرز شرقی واقع شده است و برای کوهنوردی نیز مناسب می‌باشد، عبارت‌اند از:

قله اروان بیگ به ارتفاع ۲۸۰۰ متر که از قلل تپه‌ای می‌باشد. این قله از شمال به چپ دره، از جنوب به منطقه، از شرق به جاده فیروزکوه، و از غرب به کتالان محدود می‌باشد و در فراز قله اروان بیک، از غرب: خط الراس ارفع‌کوه، از جنوب غرب: دماوند، پاشوره و خط الراس دو برار، از شمال شرق قدمگاه، اتابک، نرو و سرخیل دیده می‌شود و چشم اندازی زیبا از منطقه دیده می‌شود.

در این منطقه درخت ارس(سرو کوهی)، گون، گل لاله و گیاهان دارویی مانند آویشن و چندین نوع گیاه دیگر وجود دارد. کم کم بر شیب مسیر افزوده می‌شود؛ زمان تقریبی رسیدن به قله یک ساعت و نیم می‌باشد. از فراز قله مناظر زیبایی قابل رویت است در غرب خط الراس ارفع کوه، در جنوب غرب قله دماوند، پاشوره و خط الراس قله دو برار، در شمال شرق قله قدمگاه و سرخیل دیده میشود و در جنوب غرب روستای کتالان دیده می‌شود.

برای رسیدن به قله اروان بیک، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

• جاده فیروزکوه، مسیر صعود نزدیک به پلیس راه گدوک سوادکوه؛ ارتفاع این منطقه ۲۲۲۵ متر از سطح دریا می‌باشد. شیب این مسیر راهنمای خوبی است.
• جاده فیروزکوه، مسیر صعود چپ دره؛ با بالا و پایین رفتن از تپه ها و یالها مسیری طولانی تر و بسیار زیبایی است و دو جبهه متفاوت از بلندای این قله قابل رویت است.

قله ورسه سر به ارتفاع ۳۱۵۰ متر می‌باشد؛ این قله روی خط الراس قله بزگوش قراردارد. این کوه یال طولانی دارد و جبهه شمالی این کوه با دیواره های بلند و ریزشی تشکیل شده است.

برای رسیدن به قله ورسه سر، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

• مسیر صعود چپ دره، در میان تونل دوقلو در جاده گدوک حد فاصل بین ورسک و گدوک می توان به این قله صعود کرد.
• جاده فیروزکوه، مسیر صعود از روستای کتالان در شهرستان فیروزکوه نیز برای صعود مناسب است.

قله اتابک به ارتفاع ۳۲۰۰ متر می‌باشد؛ این قله در ضلع شمالی قله قدمگاه با چشم اندازی زیبا به قلل ارفع‌کوه، قدمگاه، خرونرو، نیزوا و تیزکوه می‌باشد.

برای رسیدن به قله اتابک، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

• جاده فیروزکوه، مسیر صعود شوراب، امتداد جاده خاکی، زیر پل راه‌آهن چند دهانه و از دهانه شمالی آن می‌باشد.
• جاده فیروزکوه، مسیر صعود از روستای ورسک، به دلیل ارتفاع کمتر پای صعود سخت‌تر است ولی زیباتر می‌باشد. زمان مناسب برای صعود قله اتابک اردیبهشت ماه است.

قله خرو نرو و نیز قلل منطقه چاشم مانند قله نیزوا در شرق اتابک و قلل کوچک ارفع‌کوه و تلمه سنگ و قلل مرتفع میشینه مرگ و کل خسه در غرب آن دیده می‌شود؛ قله‌ای کوتاه‌تر به نام سرخنی در شمال آن قرار دارد و قله صخره‌ای و مرتفع‌‌تر قدمگاه در جنوب اتابک واقع است.

در مراتع ییلاقی منطقه گدوک، انواع درخت، درختچه و گیاهان از جمله: لاله، گون و پیرو (گونه‌ای درخت سرو) می‌رویند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، ۴۰۶ گونه گیاهی از ۶۲ خانواده و ۲۶۲ جنس در گدوک مشاهده شده است، ۵۱ گونه گیاهی شناسایی شده است که دارای ارزش دارویی هستند که متعلق به ۴۴ جنس و ۲۲ خانواده گیاهی هستند. نتایج آماری نشان می‌دهد که بیشترین درصد گیاهان دارویی مربوط به خانواده‌‎های نعنائیان، گلسرخیان، کاسنیان، باقلاییان و شب‌بویان می‌باشد.‌ برخی گیاهان دارویی گدوک عبارتند از: گل گاو زبان، اسطوخودوس، قارچ، آویشن، زرشک، ولیک و باریجه که از آن‌ها در برخی از غذاها نیز استفاده می‌شود. منطقه گدوک به لحاظ شرایط آب و هوایی، موقعیت جغرافیایی و زمینه رشد گیاهان دارویی، یکی از مناطق مستعد تولید گیاهان دارویی است.

در منطقه گدوک، جانورانی از جمله: بز ، قوچ، شوکا، گوزن، خرس، پلنگ، گراز و گرگ می‌باشند و پرندگانی نظیر کبک و قرقاول نیز در این منطقه می‌باشند.