گروه سنی

گروه‌های سنی کودک و نوجوان: یک رده‌بندی خاص، برای تفکیک میان آثار مختلف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. بر پایهٔ این رده‌بندی، کلیهٔ کتاب‌هایی که در این سازمان برای کودکان به چاپ می‌رسند، بر اساس حجم کتاب و تعداد صفحات، میزان نقاشی‌ها، نوع مطلب، و معیارهایی از این قبیل، به شش گروه مختلف تفکیک می‌شوند. شش گروه بدین شرح است:

• گروه الف: سال‌های قبل از دبستان.
• گروه ب: سال‌های آغاز دبستان (کلاس‌های اول، دوم و سوم).
• گروه ج: سال‌های پایان دبستان (کلاس‌های چهارم، پنجم و ششم).
• گروه د: دورهٔ اول متوسطه (کلاس‌های هفتم، هشتم و نهم)
• گروه هـ: دورهٔ دوم متوسطه (کلاس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم)

گفتنی است که این طبقه‌بندی اندکی دچار تغییر و اصلاح شده‌است.

• گروه الف: آمادگی و سال اول دبستان
• گروه ب: سال‌های دوم و سوم دبستان
• گروه ج: سال‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان
• گروه د: هفتم و هشتم و نهم راهنمایی
• گروه ه: دهم و یازدهم و دوازدهم دبیرستان

هر کتابی که کانون چاپ کند، رو و پشت جلدش نوشته شده که متعلق به کدام گروه سنی است. بدین ترتیب، مربیان کانون ـ هر گاه خودشان هم کتاب را نخوانده باشند ـ می‌توانند به سادگی دریابند که این کتاب‌ها هر یک برای چه مخاطبی مناسب و قابل توصیه است. مسئولان و برنامه‌ریزان کانون هم می‌توانند برآوردی از کار خویش به دست دهند که هر سال، برای هر گروه سنی، چه آثاری منتشر کرده، و چه نیازهایی را تأمین کرده‌اند.

این طبقه‌بندی بعدها توسط ناشران دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفت و البته، گهگاه نیز نقد شد. نقدها عمدتاً در این باره هستند که ممکن است کودکی ۷ ساله به وسیله آموزش‌های مستقیم و غیر مستقیمی که دیده، کتاب‌های سخت‌تری را بتواند بفهمد. از طرفی کودکی ده ساله به دلایل مختلف کتاب‌های ساده‌تری برای مناسب باشد. در واقع منتقدین این شیوه اعتقاد دارند، کودکان و نوجوانان کتاب‌ها را باید بر اساس سطح فکری و علمی خودشان انتخاب کنند.

گرچه گاه کلی‌گویانه گفته‌اند این طبقه‌بندی بر اساس اصول روان‌شناسی کودکان صورت گرفته‌است، ظاهراً تا کنون مطالعهٔ دقیقی دربارهٔ اسباب و علل توجه به این طبقه‌بندی، یا کشوری که این شیوه از آن اقتباس شده، و مبنای نظری تفکیک کتاب‌ها صورت نگرفته‌است.