اصمعی
اَصمَعی (به عربی: أبو سعید عبد الملک ابن قریب الأصمعی) از ادیبان و دستورشناسان و بزرگان اخبار عرب بود. اصمعی از نخستین فرهنگ‌نویسان عرب و در زمینه دستور زبان عربی، یکی از سه فرد پیشرو در مکتب بصره بود.
او هم‌چنین از افراد پیشگام در دانش طبیعت و جانورشناسی بود و او را نخستین مسلمانی می‌دانند که به مطالعه دقیق جانوران پرداخت.
تألیف‌ها
نمونه تألیفهای او: کتاب لغات القرآن. کتاب المصادر. ما اتفق لفظه و اختلف معناه. کتاب النجوم و اسراره. کتاب النبات. غریب الحدیث. کتاب الهمزة و تخفیفها. کتاب الوحوش. کتاب اللغات. کتاب الصفات. کتاب المقصور و الممدود. کتاب نوادرالاعراب یا کتاب النوادر. میاه العرب. الاجناس فی اصول الفقه. اصول الکلام. کتاب خلق الفرس. کتاب الاثواب. کتاب المیسر و القداح. کتاب اخبیة. کتاب فعل و افعل. کتاب الامثال. کتاب الالفاظ. کتاب السلاح. کتاب الانواء. کتاب الاجناس. کتاب الهمزة. کتاب القلب و الابدال. کتاب جزیرةالعرب. کتاب الاشتقاق. کتاب معانی الشعر. کتاب الاراجیز. کتاب النسب. المترادف (خطی) (الاعلام). الفروق. کتاب الابل (بیروت ۱۳۲۲ هَ. ق . در ضمن کتاب الکنز اللغوی فی اللسان العربی). اسماء الوحوش وصفاتها (به اهتمام مسیو ژیور و با آن کتاب ما قال قطرب الخ بچاپ رسیده است. وین ۱۸۸۸ م. ۷۰ ص). الاضداد (به اهتمام اب لویس شیخو بیروت ۱۹۱۲ م ). خلق الانسان، یعنی دربارهٔ نام‌های اعضا و صفات وی (در ضمن کتاب الکنز اللغوی فی اللسان العربی). الخیل (به اهتمام هافنر، وین ۱۸۹۵ م. ۶۲ ص). الدارات، عبارت از مقالاتی است دربارهٔ شناسائی جزیرةالعرب (به اهتمام هافنر که آنرااز نسخهٔ مصور دارالکتب المصریة نقل کرده‌است، بیروت ۱۸۹۸ م. ۱۶ ص). الشاء (به اهتمام هافنر، بیروت ۱۸۹۶ م. ۳۲ ص). الفرق فی اللغة (با شروح و فهرست از مولر، وین ۱۸۷۶ م. ۵۶ ص). الکنز اللغوی فی اللسان العربی (مشتمل بر کتاب الابل و خلق الانسان که یاد شد). النبات والشجر (به اهتمام هافنر، مطبعهٔ یسوعیین بیروت ۱۸۹۸ م. ۴۸ ص). النخل والکرم (بیروت ۱۸۹۸ م. ۳۸ ص). (از معجم المطبوعات ج ۱ ستون ۴۵۶
منابع
- لغتنامه دهخدا: اصمعی.
- ویکی‌پدیای انگلیسی.