پهلوانی

ریشه آئین پهلوانی بنا به گفته برخی به زمان اشکانیان باز می‌گردد.

اسطوره‌های پهلوانی در فرهنگ ایرانی، پهلوانان شاهنامه هستند.

پهلوانی در دوره بعد از اسلام با برخی مفاهیم اسلامی ممزوج گشت. علی فرزند ابوطالب در آئین پهلوانی بعد از اسلام معمولاً به عنوان سمبل یک پهلوان کامل مطرح می‌شود.

پهلوان به فرد رشید و جوانمرد گفته می‌شود.

از مهمترین ویژگی‌های یک پهلوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• جوانمردی یا عیاری
• ظلم ستیزی
• حق ستانی ضعیفان از زورمندان

در آئین پهلوانی بیش از زورمندی و جنگاوری یک مبارز خصوصیات مثبت اخلاقی او ملاک سنجش پهلوان است. یک پهلوان لزوما همیشه برنده هماورد و قهرمان نیست. به‌طور مثال پوریای ولی که به عنوان یک پهلوان شناخته می‌شود در یک مبارزه از حریفی تازه‌کار به انتخاب خود شکست می‌خورد چون شب پیش از مبارزه صحبت‌های مادر او را شنیده‌است که شرایط پسرش و نیازش به بردن از پوریای ولی را می‌شنود.

بسیاری قهرمانی را حتی دارای بار منفی می‌دانند.به‌طور مثال فریدون جنیدی در پاسخ به برخی افغان‌هایی که از احمد شاه مسعود با لقب قهرمان ملی یاد می‌کردند گفت که بهتر است به جای قهرمان که از قهر و غضب ریشه دارند بگوییم او پهلوان ملی ما بود.