سوره بروج
| < انشقاق - طارق > | |
|---|---|
|
| |
| شماره سوره | ۸۵ |
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۲۷ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۲۲ |
| تعداد کلمات | ۱۰۹ |
| تعداد حروف | ۴۶۸ |
سوره بُروج هشتاد و پنجمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. این سوره را به این مناسبت بروج می‌نامند که با سوگند به آسمانی دارای برج‌ها شروع می‌شود. سوره بروج درباره سرگذشت اصحاب اُخدود و سرنوشت مؤمنان به خدا در روز قیامت سخن می‌گوید و به تکذیب‌کنندگان قرآن هشدار به عذاب می‌دهد و در آخر، قرآن را در لوح محفوظ می‌داند. لوحی که تمام اتفاقات عالم، همراه با جزئیات کامل در آن ثبت است و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست. در روایات آمده است پیامبر(ص) به قرائت این سوره در نمازهای روزانه سفارش کرده است.
معرفی
- نامگذاری
بروج جمع بُرج و به معنای قصرهاست. این سوره را به این مناسبت بروج می‌نامند که با سوگند به آسمان دارای برج‌ها شروع می‌شود: «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ».
- ترتیب و محل نزول
سوره بروج از سوره‌های مکی و در ترتیب نزول بیست و هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف هشتاد و پنجمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره بروج ۲۲ آیه، ۱۰۹ کلمه و ۴۶۸ حرف دارد. این سوره از سوره‌های مُفَصَّلات (درای آیات کوتاه) و از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.
محتوا
سوره بروج با سوگند به آسمان و روز قیامت و تأکید بر وقوع آن آغاز می‌شود و درباره سرگذشت اصحاب اخدود که مومنان را می‌آزردند و خود هلاک شدند سخن می‌گوید؛ سپس به سرنوشت مؤمنان، پاداش آنان در روز جزا و صفات و افعال خداوند، می‌پردازد و به داستان فرعون و ثمود و علم خدا و احاطه علمی او بر اعمال و حرکات و نیت انسان‌ها و عظمت قرآن اشاره می‌کند.
| ناکامی و عذاب دشمنان دین | |||||||||||||||||
| گفتار دوم؛ آیه۱۰-۲۲ ناکامی و عذاب ستمگران در دنیا و آخرت | گفتار اول؛ آیه ۱-۹ قساوت و خشونت دشمنان دین | ||||||||||||||||
| مطلب اول؛ آیه۱۰-۱۶ عذاب ستمگران و پاداش مؤمنان در آخرت | مطلب اول آیه؛ ۱-۳ سوگند به نشانه‌های ناکامی دشمنان دین | ||||||||||||||||
| مطلب دوم؛ آیه۱۸-۲۲ ناکامی ستمگران در دنیا | مطلب دوم؛ آیه۴-۹ داستانی از قساوت دشمنان دین | ||||||||||||||||
اصحاب اُخدود
آیات چهارم تا هشتم سوره بروج درباره اصحاب اخدود سخن می‌گوید. «اخدود» به معناى گودال بزرگ یا خندق است. منظور از این واژه در این سوره، گودال‌هایی است که مملو از آتش بود تا مؤمنان را در آنها بیندازند و بسوزانند. درباره اینکه این ماجرا مربوط به چه زمان و چه قومى است، بین مفسران و مورخان اختلاف وجود دارد. معروف‌ترین نظر آن است که این داستان مربوط به «ذو نواس» یهودی آخرین پادشاه «حمیر» در سرزمین یمن است. این پادشاه یهودی، مسیحیان نجران را به آیین یهودیت فرا خواند؛ اما آنان نپذیرفتند و ذونواس دستور داد گودال‌هایی پر از آتش آماده کنند و مؤمنان مسیحی را زنده زنده در آن بیندازند. عده‌ای را نیز با شمشیر کشتند. قرآن درباره این مؤمنان می‌گوید هيچ ايرادى بر آنان (مؤمنان) نداشتند جز اينكه به خداوند عزيز و حميد ايمان آورده بودند.
لوح محفوظ
آیه پایانی سوره بروج، قرآن را در لوح محفوظ می‌داند. این لوح صفحه‌ای است که تمام اتفاقات عالم، همراه با جزئیات کامل در آن ثبت است و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست. علامه طباطبایی در تفسیر این آیات می‌نویسد که تکذیب قرآن از سوی کفار و اصرارشان براین کار بدون هیچ گونه دلیلی است زیرا قرآن کتابی خواندنی و دارای معانی والا و در لوح محفوظ است؛ لوحی که از دستبرد باطل و شیاطین محفوظ است.
فضیلت و خواص
در فضیلت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر کس سوره بروج را قرائت کند ده برابر روزهای جمعه و روزهای عرفه ای که درک کرده است به او پاداش داده می‌شود. همچنین آن حضرت به قرائت این سوره در نمازهای مختلف روزانه سفارش کرده است. از امام صادق (ع) هم نقل شده است هر کس سوره بروج را در نمازهای واجب خود بخواند در محشر و موقف‌هایی که در پیش خواهد داشت، همراه با پیامبران و رسولان و صالحان خواهد بود؛ زیرا سوره بروج سوره پیامبران است.
در تفسیر برهان برای این سوره خواصی از جمله برطرف کننده ترس و سختی از انسان و راحتی خواب و آسوده جدا کردن کودک از شیر مادر ذکر شده است.
متن و ترجمه
سوره بروج
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ ﴿١﴾ وَالْيَوْمِ الْمَوْعُودِ ﴿٢﴾ وَشَاهِدٍ وَمَشْهُودٍ ﴿٣﴾ قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ ﴿٤﴾ النَّارِ ذَاتِ الْوَقُودِ ﴿٥﴾ إِذْ هُمْ عَلَيْهَا قُعُودٌ ﴿٦﴾ وَهُمْ عَلَىٰ مَا يَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِينَ شُهُودٌ ﴿٧﴾ وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَن يُؤْمِنُوا بِاللَّـهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ ﴿٨﴾ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَاللَّـهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿٩﴾ إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ ﴿١٠﴾ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْكَبِيرُ ﴿١١﴾ إِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَدِيدٌ ﴿١٢﴾ إِنَّهُ هُوَ يُبْدِئُ وَيُعِيدُ ﴿١٣﴾ وَهُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ ﴿١٤﴾ ذُو الْعَرْشِ الْمَجِيدُ ﴿١٥﴾ فَعَّالٌ لِّمَا يُرِيدُ ﴿١٦﴾ هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْجُنُودِ ﴿١٧﴾ فِرْعَوْنَ وَثَمُودَ ﴿١٨﴾ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي تَكْذِيبٍ ﴿١٩﴾ وَاللَّـهُ مِن وَرَائِهِم مُّحِيطٌ ﴿٢٠﴾ بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَّجِيدٌ ﴿٢١﴾ فِي لَوْحٍ مَّحْفُوظٍ ﴿٢٢﴾ | به نام خداوند رحمتگر مهربان سوگند به آسمان آكنده از برج، (۱) و به روز موعود، (۲) و به گواه و مورد گواهى، (۳) مرگ بر آدم‌سوزان خندق. (۴) همان آتش مايه‌دار [و انبوه]. (۵) آنگاه كه آنان بالاى آن [خندق به تماشا] نشسته بودند. (۶) و خود بر آنچه بر [سر] مؤمنان مى‌آوردند، گواه بودند. (۷) و بر آنان عيبى نگرفته بودند جز اينكه به خداى ارجمند ستوده ايمان آورده بودند. (۸) همان [خدايى] كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست و خدا[ست كه] بر هر چيزى گواه است. (۹) كسانى كه مردان و زنان مؤمن را آزار كرده و بعد توبه نكرده‌اند، ايشان راست عذاب جهنم، و ايشان راست عذاب سوزان. (۱۰) كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، براى آنان باغهايى است كه از زير [درختان] آن جويها روان است؛ اين است [همان] رستگارى بزرگ. (۱۱) آرى، عقاب پروردگارت سخت سنگين است. (۱۲) هم اوست كه [آفرينش را] آغاز مى‌كند و بازمى‌گرداند. (۱۳) و اوست آن آمرزنده دوستدار [مؤمنان]. (۱۴) صاحب ارجمند عرش. (۱۵) هر چه را بخواهد انجام مى‌دهد. (۱۶) آيا حديث [آن] سپاهيان: (۱۷) فرعون و ثمود بر تو آمد؟ (۱۸) [نه،] بلكه آنان كه كافر شده‌اند در تكذيب‌اند؛ (۱۹) با آنكه خدا از هر سو بر ايشان محيط است. (۲۰) آرى، آن قرآنى ارجمند است، (۲۱) كه در لوحى محفوظ است. (۲۲) |
| سوره پیشین: سوره انشقاق | سوره بروج سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی | سوره پسین: سوره طارق |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲ـ۱۲۶۳.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲ـ۱۲۶۳.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۳و۱۲۶۲.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه «خد».
- ↑ قمی، تفسیر قمی، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۴۱۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۲۶، ص۳۳۸.
- ↑ سوره بروج، آیه ۸.
- ↑ سبحانی، مع الشیعه الامامیه، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۳.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۲۵۴.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۹۰ش، ج۱۰، ص۳۱۰
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۸۹، ص۳۲۱
- ↑ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۲.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵،ص ۶۲۱
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵،ص ۶۲۱
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی، بیروت، دارالعلم الدار الشامیه، ۱۴۱۲ق.
- سبحانی، جعفر (آیت‌الله)، مع الشیعة الامامیة فی عقایدهم، قم، نشر مشعر، ۱۴۱۳ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
- علی‌بابایی، احمد، برگزیده تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۲ش.
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، دارالکتاب، ۱۳۶۷ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تحقیق جمعی از محققان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۰ش.
پیوند به بیرون