یحیی انصاری شیرازی

یحیی انصاری شیرازی (۱۳۰۶-۱۳۹۳ش) از مجتهدان شیعه و از اساتید منطق، فلسفه، عرفان و اخلاق در حوزه علمیه قم بود. شهرت او ناشی از سال‌های طولانی تدریس در حوزه علمیه و نیز ویژگی‌های اخلاقی و زندگی زاهدانه اوست. او یکی از دوازده نفری است که پس از درگذشت آیت الله بروجردی، شایستگی امام خمینی را برای مرجعیت تأیید کردند.

وی از اساتیدی چون آیت الله بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی و آیت الله منتظری درس آموخت و شاگردان بسیاری مانندمهدی شب‌زنده‌دار، احمد عابدی و سید هاشم حسینی بوشهری از محضر درس او استفاده کردند. دروس فلسفی او در کتابی ۴ جلدی به نام دروس شرح منظومه و دروس اخلاقی او در کتابی به نام حکمت ناب منتشر شده است. مزار او در حرم حضرت معصومه است.

زیست نامه

در سال ۱۳۰۶شمسی در نودایجان داراب، از توابع شیراز به دنیا آمد. پدرش شیخ محمد فخر انصاری فرزند شیخ زکریا نصیر الاسلام انصاری از سران و مبارزان مشروطه بود. نسب خاندان او به جابر بن عبدالله انصاری می‌رسد. برخی به دلیل تسلط وی بر فلسفه از او به عنوان «شیخ اشراق قم» یاد می‌کردند.

تحصیلات

او تحصیلات ابتدایی و مراحل نخستین تحصیل علوم دینی را در زادگاه خود شروع کرد و در سال ۱۳۲۵ش به شیراز رفت. بعد از شش سال در سال ۱۳۳۱ش وارد حوزه علمیه قم شد و تا پایان عمر مشغول تحصیل و تدریس در حوزه بود او جزء چند شاگرد خاصی بود که در درس خصوصی فلسفه علامه طباطبایی حاضر می‌شد. چندین بار نیز این درس در منزل مسکونی انصاری شیرازی برگزار شده بود.

شاگردان و آشنایانش او را با صفات پسندیده اخلاقی و زندگی زاهدانه توصیف کرده‌اند.

فعالیت‌های سیاسی اجتماعی

انصاری شیرازی سابقه مبارزه با نظام سلطنتی پهلوی و بازداشت و زندانی شدن دارد. بنابر گزارش ساواک قم، وی در مرداد ۱۳۴۳ش در مسجد امام حسن عسکری(ع) به منبر رفته و بیاناتی اظهار داشته که به دنبال آن از مرکز ساواک به وی تذکر داده شده است. همچنین او سخنران سالگرد واقعه فیضیه بود. وی به مدت سه سال در کوهدشتِ لرستان و نائینِ اصفهان تبعید بود.

او یکی از دوازده نفری است که پس از درگذشت آیت الله بروجردی، مرجعیت امام خمینی را که مخالف نظام حکومتی وقت بود، حمایت و تبلیغ کردند.

درگذشت

یحیی انصاری شیرازی در ۱۴ دی ۱۳۹۳ش / ۱۳ ربیع‌الاول ۱۴۳۶ق بعد از یک دوره بیماری طولانی، بر اثر ایست قلبی در قم از دنیا رفت. پیکر او در دوشنبه ۱۵ دی از مسجد امام حسن عسکری(ع) به طرف حرم حضرت معصومه(س) تشییع و بعد از اقامه نماز میت توسط آیت الله مکارم شیرازی در حرم کنار مرقد علامه طباطبایی به خاک سپرده شد. آيت الله خامنه‌ای در پیامی رحلت یحیی انصاری شیرازی را تسلیت گفت و از او به عنوان عالم ربانی و حکیم و عارف الهی یاد کرد که عمر با برکتش را یکسره با پارسائی و پرهیزگاری در خدمت علم و ترویج معارف الهی سپری کرد.

تدریس در حوزه علمیه

او کتاب‌های متعددی همچون شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کشف المراد، شرح تجرید، شرح منظومه سبزواری، شرح اشارات، اسفار، شرح فصوص قیصری، تمهید القواعد، شرح منازل السائرین و مصباح الانس، را تدریس کرده است. او هم چنین به تدریس مجلداتی از بحار الانوار که در آن به بحث معاد پرداخته شده، اشتغال داشته است.

با تأکید و به سفارش حسن حسن‌زاده آملی درس‌های شرح منظومه وی از روی نوارهای درسی پیاده سازی و منتشر شده است. این مجموعه در چهار جلد و با عنوان دروس شرح منظومه حکیم ملا هادی سبزواری و توسط انتشارات بوستان کتاب منتشر شده است.

مجمع عالی حکمت اسلامی در ۱۹ خرداد ۱۳۸۹ش از شخصیت علمی او تجلیل کرد.

اساتید

شاگردان

به دلیل سال‌های طولانی تدریس او در حوزه علمیه قم تعداد شاگردان او قابل شمارش نیست. برخی از معروف‌ترین شاگردان او عبارتند از:

تألیفات

آثار آیت الله انصاری عبارتند از:

• اصطلاحات حکمت متعالیه (فارسی)
• آهنگ آزادی از سرکوه داراب (این کتاب، فارسی و شامل قسمتی از فداکاری‌های جدّش زکریا نصیر الاسلام در راه مشروطه و شرح زندگانی جابر بن عبدالله انصاری است).
• سروشی از عالم غیب (تفسیر سوره نبأ به زبان فارسی)
• اشعار و قصائد و غزلیات
• مجموعه درس‌های فلسفی او در کتابی به نام دروس شرح منظومه حکیم سبزواری در ۴ جلد منتشر شده است.
• حکمت ناب، شامل چهل درس از درس های اخلاقی آیت الله انصاری شیرازی

آثار تولید شده مرتبط

رادیو معارف برنامه ای رادیویی در مورد زندگینامه وی با نام حیات طیبه در سال ۱۳۹۸ پخش کرد.

پانویس

منابع

• «اشک‌های شیخ اشراق»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۹ دی ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «آخرین وضعیت جسمانی شیخ‌الاشراق قم/ انتقاد از مطالب نادرست سایت‌ها»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۶ دی ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «آیت الله انصاری شیرازی درگذشت»، سایت خبری فردا، ۱۴ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «آیت الله انصاری شیرازی از اساتید برجسته اخلاق حوزه قم درگذشت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «توصیف آیت‌الله انصاری شیرازی به قلم آیت‌الله جوادی آملی»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۴ بهمن ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «راز اشک‌های عارفانه آیت الله انصاری شیرازی»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۱۴ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «گزارش تصویری مراسم تشییع و تدفین پیکر آیت الله انصاری شیرازی»، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.
• «مروری بر زندگی و فعالیتهای آیت الله انصاری شیرازی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۳۹۷ش.

پیوند به بیرون