آيت الله گيلانی
آیت الله العظمی شعبان گیلانی غروی (۱۲۷۵ - ۱۳۴۸ ق) از مراجع شیعه، عالم کامل، عارف عاقل، فقیه فاضل، حسن السیره، صافی السریره از اخص بارز این عالم جلیل القدر بود. ایشان در حوزه‌های علمیه به «سلمان عصر» شهرت داشتند.
محتویات
زندگینامه
مهدی بن عبد الوهاب گيلانی در نیمه ی شعبان 1275 قمری در روستای «دَیوشَل» از توابع لنگرود استان گیلان، صاحب فرزندی شد که به یمن آن ماه مبارک اسمش را شعبان نهاد.
جد این فرزند نورسیده، شیخ عبدالوهاب اهل خراسان بود که به گیلان مهاجرت کرد و در این دیار ساکن شد. شیخ شعبان در کودکی پدر بزرگوارش را از دست داد و تحت حمایت و سرپرستی مادرش که از زنان پاکدامن و آگاه به مسایل دینی بود، قرار گرفت.
شعبان بعدها در حوزه علمیّه نجف اشرف با عناوین «گیلانی» و «رشتی» و «رشتی نجفی» و در منطقه گیلان و در نزد گیلانیان مقیم نجف اشرف، به همان عنوان زادگاهش، «دَیوشلی» شهرت یافت،
تحصیلات
تحصیلات مقدماتی را در همان زادگاهش، در نزد آقا شیخ علی دیوشلی فراگرفت. با تشویق ایشان بعضی از مقدمات ادبی را در نزد مرحوم میرزا حسین مدرس لاهیجی در مدرسه علمیه «شعربافان»، واقع در «شعرباف» محله لاهیجان آموخت.
بعد از آن به قزوین مهاجرت کرد و متون فقه و اصول را در آن شهر و در نزد بزرگانی مانند سید علی (صاحب حاشیه بر قوانین) و حاج میرزا عبدالوهاب بهشتی فراگرفت و خود نیز به تدریس سطوح پایینتر پرداخت.
مهاجرت به نجف
آیت‌الله گیلانی پس از تحصیلات مقدماتی در سال ۱۲۹۲ قمری. راهی نجف اشرف شد و سالیان متمادی از ملازمان و خواص اصحاب استاد بزرگوارش و همشهری خود آیت‌الله ملا عبدالله مازندرانی بود و توانست از محضر این فقیه وارسته و مبارز، بهره‌های علمی و معنوی فراوانی ببرد. او علاوه بر تحصیل و کسب علم، خود نیز از مدرسان بزرگ حوزه ی نجفی اشرف به شمار می‌رفت. مخصوصا بعد از رحلت استادش ملاعبدالله مازندرانی، اغلب طلاب و فضلای شمالی محضر این فقیه والامقام، زانوی شاگردی بر زمین زدند.
اساتید
- شیخ عبدالله مازندرانی
- حاج ميرزا حبيب الله رشتی
- فاضل ایروانی
- علامه مامقانی
- فاضل شرابيانی
- سید ابوالقاسم اشکوری
- شیخ زین‌العابدین مازندرانی
آثار
- احکام فقهی
- تعادل و تراجيح
- کتاب قضا
- بحث الفاظ
- صلوة مسافر و غيره
- رسالة فی حکم العزل و انعزال الولاة المنصوبین عن الائمة، علیهم السلام
شاگردان
- اسماعیل تنکابنی
- حسین فقیه اشکوری
- ابراهیم اشکوری گورجی
- غلام علی اشکوری تنکابنی
- محمد علی اشکوری
- سید محسن هاشمی رامسری
- علی اعتمادالواعظین گیلانی
- سید مهدی رودباری
- ابوالحسن آیت‌الله زاده گیلانی، فرزند آن مرحوم
- عبدالله ممجد لنگرودی
وفات
سرانجام اين استاد بزرگ صبح روز سه شنبه 24 شوال 1348 قمری در نجف اشرف وفات نمود. حاج شیخ علی زاهد قمی بر پیکرش نماز خواند و در نزدیک قبر هود و صالح پیامبر در وادی السلام مدفون گردید.
منبع
- سايت شعائر
- مقاله «فقیه وارسته»، محمدتقی ادهم نژاد.