نور الأبصار في مناقب آل بيت النبي المختار صلی الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم (کتاب)

«نور الابصار فى مناقب آل بیت النبى المختار» نوشته مؤمن شبلنجى یکى از علماى اهل سنت در قرن سیزدهم هجرى است.

انگیزه نگارش

وى در مقدمه کتاب انگیزه تألیف آن را چنین بیان مى‌کند که درد چشمى پیدا کردم و به سیده نفیسه توسل جستم و نذر کردم اگر شفا یافتم کلماتى از بزرگان را در باره مناقب اهل بیت پیامبر(ص) جمع آورى نمایم. مدتى نگذشت که شفا حاصل شد و تصمیم گرفتم به وعده ام وفا کنم هر چند خود را اهل این کار نمى دانستم و بضاعتى نداشتم.

شبلنجى در ادامه مقدمه مى گوید کتاب نور الابصار را بر چهار باب و یک خاتمه تنظیم کردم. باب اول در سیره پیامبر(ص) و خلفاى اربعه، باب دوم ذکر حسنین (حسن و حسین) و باقى ائمه اثنا عشر، باب سوم در باره گروهى از ذریه پیامبر(ص) که در مصر مزار و مسجدى به نام آنها وجود دارد و باب چهارم در باره ائمه چهار گانه مذاهب. خاتمه هم در باره چهار نفر از اقطاب.

منظور مؤلف از این چهار قطب که در خاتمه کوتاه آخر کتاب در باره آنان سخن گفته عبارتند از احمد رفاعى، عبدالقادر جیلى، احمد بدوى و ابراهیم دسوقى که هر چهار نفر از سادات حسینى و حسنى قرن ششم و هفتم بوده‌اند و از بزرگان مذهب شافعى و صوفیه به شمار مى روند.

محتوا

مؤلف در باب نخست کتاب اجمالى از زندگى و سخنان پیامبر(ص) را آورده و هنگام ذکر احادیث آن حضرت با رموزى به منابع خود اشاره مى‌کند. سپس به شرح حال بستگان پیامبر(ص) مى‌پردازد. در ادامه این باب شرح مختصرى از احوال سه خلیفه نخست و شرح مفصل ترى از مناقب، کلمات و دوران خلافت امیرمؤمنان‌ علیه‌السلام آورده است. باب دوم به اخبار ائمه شیعه از حسن بن على علیهما‌السلام تا امام دوازدهم اختصاص دارد و مؤلف همانند دیگر سنیان دوازده امامى به شرح زندگانى و فضایل این یازده امام می‌پردازد. در باب سوم کتاب به افرادى چون سکینه دختر امام حسین‌ علیه‌السلام، رقیه دختر علی‌ علیه‌السلام، حضرت زینب علیهاالسلام، فاطمه بنت الحسین(ع)، عایشه دختر امام صادق(ع)، سیده نفیسه از نوادگان امام مجتبى علیه‌السلام، فاطمه دختر امام رضا علیه‌السلام و دیگرانى که در مصر مزارهایى منسوب به آنان وجود دارد پرداخته شده است. باب چهارم کتاب در باره چهار پیشواى فقهى اهل سنت است.

روش تألیف

شبلنجى در قسمت مناقب ائمه اهل البیت که بخش اصلى و حجم بیشتر کتاب را در برگرفته است، بیشتر مطالب را به صورت پیوسته و بدون ذکر منبع و سند آورده است. گاهى هم از منابع خود یاد کرده و راوى اصلى خبر را نام مى برد. مؤلف در ابتداى فصول کتاب گاه با عباراتى چون: «ذکر جماعة من اهل السیر» آغاز کرده و گاه بدون مقدمه به بیان مطالب می‌پردازد. در مجموع مطالب خود را از دیگران نقل کرده است کسانى چون ابن صباغ مالکى، ابن خشاب، ابونعیم، ابن جوزى و... به نظر مى رسد بخشى از مطالب این کتاب نیز از شیعیانى است که در باره زندگى دوازده امام تألیفاتى داشته‌اند.

منبع

ویکی نور