زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

آیه کتمان





آیه مربوط به پنهان نمودن حق را آیه کتمان گویند.


۱ - منظور از آیه کتمان



به آیه ۱۵۹ سوره بقره که در مذمت و سرزنش کتمان کنندگان حق، نازل شده است "آیه کتمان" می گویند:" ان الذین یکتمون ماانزلنا من البینات والهدی من بعد مابینّاه للناس فی الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون؛ کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کرده‌ایم، بعد از آن که در کتاب برای مردم بیان نمودیم کتمان کنند، خدا آن‌ها را لعنت می‌کند. و همه لعن کنندگان نیز، آن‌ها را لعن می‌کنند."

۲ - شأن نزول آیه کتمان



در شأن نزول این آیه، "جلال الدین سیوطی" از "ابن عباس" نقل کرده است که:چند نفر از مسلمانان همچون "معاذ بن جبل" و "سعد بن معاذ" و "خارجة بن زید"، از دانشمندان یهود درباره برخی از مطالب تورات - که ارتباط با ظهور و بعثت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) داشت - سؤال هایی کردند، ولی آنان واقع مطلب و حقیقت امر را کتمان نمودند و توضیحی ندادند؛ بدین مناسبت آیه مورد بحث نازل شد و مسئولیت کتمان حق را به آن‌ها گوشزد کرد.

۳ - عمومیت آیه کتمان



روی سخن این آیه، علمای یهود است؛ ولی این معنا هرگز مفهوم آیه را که یک حکم کلی و عمومی درباره کتمان کنندگان حق است، محدود نخواهد کرد.
از این روی در کتابهای تفسیری شیعه آمده است که این آیه شامل کتمان فضایل اهل بیت (علیهم‌السلام) نیز می شود.
در برخی از روایات آمده که مراد از این آیه،کتمان امامت و خلافت خاندان پیامبر(ص) است.

۴ - مذمت کتمان



در مذمت کتمان حق در منابع اسلامی احادیث فراوانی وجود دارد.

۵ - موارد استدلال به آیه کتمان



در کتاب‌های اصول این آیه از ادله "حجیت خبر واحد" به شمار آمده است، بدین بیان که "ماانزلناً دارای مفهوم عام است و شامل احکام شرعی نیز می شود، و احادیث منقول از معصومان -علیهم السلام - از مصادیق "بینات و هدی" است.
[۴] حجتی، محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص۹۹-۹۸.
[۵] سبحانی، جعفر، الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة، ج۱، ص۲۵۰.


۶ - پانویس


 
۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۵۱-۵۴۶.    
۲. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۸۸-۳۹۲.    
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، لباب النقول فی اسباب النزول، ص۲۰.    
۴. حجتی، محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص۹۹-۹۸.
۵. سبحانی، جعفر، الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة، ج۱، ص۲۵۰.


۷ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۲، برگرفته از مقاله «آیه کتمان».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.