آیین وهابیت (کتاب)عنوان کتاب «آیین وهابیت» تالیف آیت‌الله حاج شیخ جعفر سبحانی تبریزی است. در این رساله کلیات مسائل مورد اختلاف وهابیون با سایر طوائف اسلامی، عنوان شده و از طریق کتاب و سنت ، نظریه اسلام را روشن نموده است. ۱ - انگیزه تالیفدر انگیزه تالیف این گونه آثار باید گفت که چاپ و نشر کتابها، مقالات و ایراد سخنرانی‌های متفاوت علیه شیعه و دیگر فرق اسلامی ، هر اندیشمند دلسوزی را، وادار به پاسخگویی می‌نماید. در دو قرن اخیر با شکل گیری و قوت گرفتن وهابیون، بر کثرت و تنوع این گونه کتابها و مقالات افزوده شده است. به جرات می‌توان گفت که امروزه، غالب مطالبی که علیه شیعه و برخی معتقدات اسلامی، چاپ و نشر می‌گردد بطور مستقیم یا غیر مستقیم به این سر نخ می‌رسد. تهمت زدن به شیعه، کار رایجی شده است، خصوصا که انقلاب شکوهمند اسلامی ایران خاری در چشم استعمارگران بوده و هست. بنابراین از اولین گام‌های تبلیغ افکار ترقی شیعه و علوم اهل بیت علیهم‌السّلام در جنبه‌های مختلف، پاسخ به شبهات و ایرادات بنی اسرائیلی است که از طرف وهابیون مطرح و نشر می‌گردد. این تالیف نیز در این راستا ارائه شده است. ۲ - تالیفات مصنف رد افکار وهابیونمصنف محترم غیر از کتاب مورد بحث، در بررسی و رد افکار وهابیون، تالیفات دیگر نیز به رشته ی تحریر در آورده است. ۱. یکی از آنها « مفاهیم القرآن » (که در واقع تفسیر موضوعی قرآن است) می‌باشد. در جلد نخست آن بحث توحید در عبادت مطرح شد که پیرامون توحید و شرک (که محور نقد وهابیون بر شیعه و دیگر فرق اسلامی است) از نظر قرآن سخن رانده است. ۲. کتاب دیگر « توسل به ارواح مقدسه » نام دارد، مربوط به مسائل توسل به ارواح مقدسه است که وهابیون در آن مورد قلم فرسایی فراوانی نموده‌اند. ۳. تالیف دیگر جلد سوم کتاب « فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی » است که در تبیین اندیشه‌های ابن تیمیه و محمد بن عبد الوهاب در دو بخش تاریخچه و ریشه اعتقادات و عقاید و اندیشه‌های وهابیون به زبان فارسی نگاشته شده است. ۴. تالیف دیگر مصنف « بحوث فی الملل و النحل » جلد چهارم در عقاید ابن تیمیه و محمد بن عبد الوهاب. ۳ - ویژگی‌های کتاباین کتاب با قلمی روان و بیان سلیس فارسی برای استفاده عموم خوانندگان، سعی نموده است که عقاید و افکار وهابیون را با استفاده از کتب خودشان بیان نماید؛کتاب‌هایی از قبیل: « العقیدة الحمویة »، « الصراط المستقیم »، « زیارة القبور » ابن تیمیة، « زاد المعاد فی هدی خیر العباد »، « جلاء الافهام فی الصلاة و السلام علی خیر الانام » ابن القیم ، « الهدیة النسبة » محمد بن عبد الوهاب. « التوصل الی حقیقة التوسل »، « رفاعی »، « ریاض الجنة » مقبل بن الهادی الوادعی و... و در رد افکار آنان و تجزیه و تحلیل روایات منقول از کتب مورد اعتماد اهل سنت مانند « شفاء السقام فی زیارة خیر الامام »، تقی الدین سبکی ، « المقالة المرضیة »، تقی الدین ابی عبدالله اصنائی قاضی القضات فرقه مالکی ، « تاریخ نجد آلوسی »، « حاضر العالم الاسلامی »، « الفتوحات الاسلامیة »، « تاریخ المملکة العربیة السعودیة »، « طبقات ابن سعد »، « صحیح مسلم »، « سنن ترمذی »، « سنن سنایی »، « تهذیب التهذیب » ابن حجر عسقلانی ، « مسند احمد »، « سنن ابن ماجه »، « الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة »، سلیمان بن عبد الوهاب برادر محمد بن عبد الوهاب و... استفاده نموده است، لازم به ذکر است که در مباحث گوناگون مصنف از کتاب « کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبد الوهاب » سید محسن امین عاملی استفاده نموده‌اند. ۴ - ساختار کتاباین کتاب از یک پیشگفتار و بیست فصل تشکیل شده است. در پیشگفتار، مطالبی از قبیل: لزوم تشکیل یک کنگره علمی اسلامی برای حل اختلافات فکری فرقه‌های مختلف اسلامی با شرایط خاص، بیان وضعیت فعلی اداره حرمین شریفین و دور بودن این شیوه از مقصد قرآن، بیان مختصری از کتاب‌های چاپ عربستان علیه شیعه و توصیه به شناخت فرقه‌های اسلامی از جمله شیعه از منابع اصلی آنها. فصل اول: در زندگانی پایه گذار مسلک وهابیت محمد بن عبد الوهاب نجدی، آغاز فعالیت فکری او، دیدگاه آلوسی ، عباس محمود عقاد ، و چند تن دیگر راجع به محمد بن عبد الوهاب و وهابیون. [۱]
آيين وهابيت، شیخ جعفر سبحانی، ص۲۴.
فصل دوم: بحثی است در وهابیون و تعمیر قبور اولیاء خدا ، نظریه قرآن درباره تعمیر قبور ، امت اسلامی و تعمیر قبور، حدیث ابی الهیاج و اشکالات آن، وهابیت در کشمکش تناقض مکتب و عمل مسلمانان. [۲]
آيين وهابيت، شیخ جعفر سبحانی، ص۳۸.
فصل سوم: در بحث مسجد سازی در کنار قبور صالحان، دلایل وهابیان بر تحریم بنای مسجد بر جوار قبور اولیاء و نظر ما در این موضوع. فصل چهارم: زیارت قبور مؤمنان از نظر کتاب و سنت، شامل قرآن و زیارت قبور، احادیث و زیارت قبور، زنان و زیارت قبور. فصل پنجم: آثار سازنده زیارت قبور شخصیت‌های مذهبی، زیارت قبر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم گواهی از قرآن، احادیث پیرامون زیارت پیامبر گرامی صلی‌الله‌علیه و‌آله وسلّم ، دلایل وهابیون در تحریم سفر برای زیارت قبور. فصل ششم: برگزاری دعا و نماز نزد قبور اولیا. فصل هفتم: توسل به اولیای الهی، توسل به حق سائلان، توسل به حق پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، توسل به پیامبر به حق پیامبر و پیامبران پیشین. توسل به شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، توسل به ذات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، سیره مسلمانان در مساله توسل. فصل هشتم: بحثی در این سؤال که آیا بزرگداشت موالید و وفیات اولیای خدا بدعت است؟ فصل نهم: تبرک و استشفاء به آثار اولیا. فصل دهم: توحید در عبادت و پرستش، تحدید عبادت و تعریف کامل آن، دو نمونه ی ناقص از عبادت خضوع و تذلل، عبادت خضوع بی نهایت، مقصود از لفظ «رب» چیست؟ اساس حل نزاع. فصل یازدهم: استمداد از اولیای خدا در حال حیات . فصل دوازدهم: استمداد از ارواح اولیای الهی، بحثی در مرگ فنای انسان نیست، قرآن و بقای ارواح، واقعیت انسان همان روح است، قرآن و امکان ارتباط با جهان دیگر، شعیب با ارواح گذشتگان سخن می‌گوید، قرآن بر پیامبران درود می‌فرستد، درود بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در حال تشهد و نتیجه بحث. فصل سیزدهم: طلب شفاعت از اولیای خدا، دلایل ما بر استواری درخواست شفاعت، درخواست شفاعت همان درخواست دعاء است، قرآن و درخواست دعا از افراد شایسته، احادیث اسلامی و سیره صحابه ، طلب شفاعت در حال ممات. فصل چهاردهم: بررسی دلایل وهابیها درباره منع درخواست شفاعت، درخواست شفاعت شرک است، شرک مشرکین به خاطر شفاعت از بت‌ها بود، درخواست حاجت از غیر خدا حرام است، شفاعت حق مختص خدا است، درخواست شفاعت از مرده لغو است. فصل پانزدهم: آیا اعتقاد به سلطه غیبی مایه شرک است؟ نظریه وهابیون، سلطه غیبی یوسف ، سلطه غیبی موسی ، سلطه غیبی مسلمان، مسیح و سلطه غیبی، آیا درخواست کارهای خارق العاده شرک است، سلیمان تخت بلقیس را می‌خواهد. فصل شانزدهم: خداوند را به حق و مقام اولیا سوگند دادن، سوگند دادن خدا به منزلت اولیا، امیر مؤمنان و سوگند دادن خدا به مقام اولیا، وقوع این نوع سوگندها در اسلام. فصل هفدهم: سوگند به غیر خدا ، دلایل ما بر جواز قسم به غیر خدا، مذاهب چهارگانه و سوگند به غیر خدا. فصل هیجدهم: نذر بر اهل قبور. فصل نوزدهم: ندای اولیای الهی. فصل بیستم: ابعاد سیاسی و اجتماعی حج ، شامل بحث‌هایی در مورد ناظر منافع حج باشیم، کعبه قوام زندگی است، اعلام بیزاری در مراسم حج، قصیده سیاسی فرزدق در مسجد الحرام ، ابعاد سیاسی - اجتماعی حج در احادیث اسلامی ، سخنان سیاسی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در مراسم حج، شعارهای سیاسی در فتح مکه ، ابعاد سیاسی حج در سخنان پیشوایان معصوم، سخنان متفکران معاصر پیرامون فلسفه حج . قصیده‌ای بنام «کعبه و زنجیر» سروده مصنف پایان بخش مطالب کتاب می‌باشد. ۵ - نسخه شناسیاین کتاب در چاپ اول توسط انتشارات دار القرآن قم انتشار یافت، اما در چاپ‌های بعد با اصلاحات و اضافاتی به پیشنهاد مؤلف، انتشار آن به دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم واگذار گردید. زمان پایان تالیف آن ۲۴/۴/۱۳۶۴ مطابق با ۲۶ شوال سال ۱۴۰۵ در حوزه علمیه قم می‌باشد. نسخه مورد بحث از طرف دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در یک جلد و ۳۸۳ صفحه با قطع رقعی و جلد گالینگور در چاپ اول در اختیار علاقمندان قرار داده شده است.البته این کتاب بدلیل استفاده فراوان مؤسسات مختلف، خصوصا در امتحان اعزام مبلغ به خارج و همچنین مبلغین حج، چاپ‌های فراوانی را تا بحال بخود دیده است. این نسخه بدون فهرست اعلام و منابع به چاپ رسیده است البته منابع و ماخذ را مصنف محترم در پاورقی هر صفحه در محل خود ذکر کرده‌اند. ۶ - منابع مقاله۱ . بحوث فی الملل و النحل، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی، چاپ سوم، قم، انتشارات مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، سال ۱۴۱۴، ۶ مجلد، جلد چهارم. ۲ . فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی، چاپ اول، قم، مؤسسه ی امام صادق علیه‌السّلام در انتشارات توحید، بهار ۱۳۷۳، جزء سوم. ۷ - پانویس
۸ - منبعنرم افزار نور الجنان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |