زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابرق




ابرق، مال اهدایی به کعبه است به گفته ازرقی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل (علیهماالسلام) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند.


۱ - معنای لغوی


اَبْرَق به معنای چیزی است که در آن سیاه و سفید همراه شده باشند
[۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۱۳۸.    
یا سنگ و گل و یا شن و خاک در آن آمیخته باشد.
[۳] بکری، عبدالله، معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۲۶.    
[۴] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۵۹، ۶۵.    
[۵] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶، «برق.    
نیز به هر زمین یا کوهی که دارای دو رنگ باشد، ابرق گفته می‌شود.
[۶] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۳، ص۲۱، «برق


۲ - پیشینیه تاریخی


مکان‌هایی بدین نام در حجاز وجود دارند.
[۷] بکری، عبدالله، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۲۳۶.
[۸] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۶۹.
از میان مورخان، تنها ازرقی از ابرق به معنای مال کعبه یاد کرده است.
[۹] ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷-۲۴۸.    
به گفته وی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل (علیهماالسلام) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند.
[۱۰] ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۵.

شاید به سبب رنگارنگ بودن و گوناگونی این اموال اهدایی، آن‌ها را ابرق می‌گفته‌اند. مردم برای این مال حرمت فراوان قائل بودند و باور داشتند که این مال در صورتی که با مالی دیگر آمیخته شود، موجب نابودی آن خواهد شد وکمترین گرفتاری برای دارنده چنین مالی، دشوار شدن جان کندن اوست.
[۱۱] ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۸.    
به گزارش ازرقی از عبدالله بن زراره، جان دادن جوانی از پرده‌داران کعبه دشوار شد و پس از اعتراف وی به ربودن ۴۰۰ دینار از اموال کعبه، پدرش پرداخت آن را بر عهده گرفت. آن‌گاه جوان به راحتی جان سپرد.
[۱۲] ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷.    
[۱۳] ابن الضیاء، محمد بن احمد، تاریخ مکة المشرفه، ج۱، ص۱۱۷.    


۳ - فهرست منابع


(۱) اخبار مکه: الازرقی (م،۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق.
(۲) تاج العروس: الزبیدی (م،۱۲۰۵ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
(۳) تاریخ مکة المشرفه: محمد بن احمد ابن الضیاء (م. ۸۵۴ق.)، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق.
(۴) لسان العرب: ابن منظور (م،۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
(۵) مجمع البحرین: الطریحی (م. ۱۰۸۵ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، نشر الثقافة الاسلامیه، ۱۳۷۵ش
(۶) معجم البلدان: یاقوت الحموی (م. ۶۲۶ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ق
(۷) معجم ما استعجم: عبدالله البکری (م. ۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق
(۸) معجم مقاییس اللغه: احمد بن فارس (م. ‌۳۹۵‌ق.)، به‌کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴‌ق.

۴ - پانویس

 
۱. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۱۳۸.    
۳. ↑ بکری، عبدالله، معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۲۶.    
۴. ↑ حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۵۹، ۶۵.    
۵. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶، «برق.    
۶. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۳، ص۲۱، «برق
۷. ↑ بکری، عبدالله، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۲۳۶.
۸. ↑ حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۶۹.
۹. ↑ ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷-۲۴۸.    
۱۰. ↑ ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۵.
۱۱. ↑ ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۸.    
۱۲. ↑ ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷.    
۱۳. ↑ ابن الضیاء، محمد بن احمد، تاریخ مکة المشرفه، ج۱، ص۱۱۷.    


۵ - منبع

دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «ابرق»،تاریخ بازیابی ۹۹/۱۱/۱۴    


رده‌های این صفحه : تاریخچه حج | کعبه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.